محمدصادق جنان‌صفت

چند درصد ایرانیان نام امپراتور یا نخست‌وزیر ژاپن را شنیده‌اند یا می‌توانند اسامی آنها را به درستی بر زبان بیاورند؟اگرچه نظرسنجی نشده است؛ اما احتمال اینکه این دو بالاترین مقام سیاسی ژاپن در ایران مشهور باشند بسیار نازل است؛ اما اکثریت موتورسواران ایرانی نام هوندا را شنیده‌اند و اشتیاق دارند یک موتورسیکلت هوندای اصل ژاپنی داشته باشند. مردان پرشماری در شهرها و روستاهای ایران نام نیسان را که‌‌برند تجاری یک نوع وانت است، بارها بر زبان آورده و آن را به خوبی می‌شناسند. ایرانیان زیادی نام سونی را شنیده‌اند و آن را می‌شناسند. ژاپن اگر در دنیا نامدار شده است، از همین برندهای تجاری‌اش است و اگر اعتباری در جهان دارد، که دارد از توانایی‌های اقتصادی بنگاه‌های بزرگ صنعتی است که در بازارهای بین‌المللی نام کشور را پرآوازه کرده‌اند.

ژاپن، آلمان، چین، کره‌جنوبی، انگلستان، برزیل، ترکیه و همه کشورهای گوناگون اکنون بیشترین نیروی خود را برای افزایش سهم خویش از صادرات جهان متمرکز کرده‌اند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما واقعیت‌های موجود چشم‌انداز و آینده امیدوارکننده‌ای را نشان نمی‌دهد. کیفیت صادرات ایران به لحاظ ترکیب کالاهای صادرشده در سال‌های اخیر و همچنین میزان صادرات در مقایسه با سایر کشورها گواه این مدعا است. این وضعیت با گزارش تازه اکونومیست که ادعا می‌کند سهم ایران از صادرات جهانی، روند کاهنده پیدا کرده و از ۵۱صدم درصد فعلی به ۳۲صدم درصد در سال ۱۳۹۱ خواهد رسید، هشداردهنده است.

چنین روندی در حالی پیش‌بینی شده که براساس همین گزارش، روند صعودی مناسبی برای سهم ایران در تولید جهانی پیش‌بینی شده است.

مفهوم کاهش سهم ایران از صادرات جهانی با توجه به اینکه ایران قصد دارد بر میزان صادرات خویش بیفزاید این است که رقبا با شتاب بیشتری حرکت می‌کنند. به این ترتیب می‌توان انتظار داشت که حتی بازارهای داخلی نیز باید در برابر واردات مصونیت داشته باشند. نام ایران باید در جهان پرآوازه‌تر از این باشد و کارسازترین و تیزترین ابزار، توسعه صادرات مبتنی بر کالاهای صنعتی و برند ایرانی است. اگر قصد داریم ایران و ایرانی نام نیکی در میان انبوه مردم جهان داشته باشد، مفیدترین راه تولید کالاهای با کیفیت، ارزان و مورد نیاز است. اگر ایران توانایی تولید کالاهای ارزان‌قیمت و با کیفیت برای تهیدستان آفریقایی داشت یا پیدا کند؛ حتما بدون تردید آنها با خرید این کالاها از ایران و ایرانی تقدیر خواهند کرد. هشدار اکونومیست درباره کاهش سهم ایران از صادرات جهانی را جدی بگیریم و هر عمل یا تصمیمی که می‌تواند این پیش‌بینی را باطل کند، اتخاذ کرده و نگذاریم نام ایران در بازارهای جهانی کمرنگ‌تر شود.