چرخش ریسکی نتانیاهو به سمت چین/ اسرائیل از بزرگترین حامی خود دور میشود؟
به نوشته المانیتور، سفر آتی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل به چین، با نظرات متفاوت و بعضا ضدونقیضی در اسرائیل مواجه شده است.
در حالی که نتانیاهو همچنان منتظر دعوت شدن به کاخ سفید است، هفته گذشته گزارشهایی مبنی بر دعوت او به پکن منتشر شد. نتانیاهو این خبر را در هفته جاری در نشستی با قانونگذاران آمریکایی تایید کرد.
واکنشهای اولیه به این خبر طیف گستردهای از گمانهزنیها را در بر داشت که نتانیاهو در ازای دعوت نشدن به کاخ سفید و برای نمایش قدرت در قبال آمریکا این دعوت را علنی کرده است. احتمالا بیبی میخواهد به آمریکا نشان دهد که او توانایی مدیریت مستقل اسرائیل و روابط خارجیاش را دارد.
سرلشکر تامیر هیمن، رئیس سابق اطلاعات نظامی و اکنون رئیس مؤسسه مطالعات امنیت اسرائیل، در ۲۷ ژوئن در توییتی نوشت که هماهنگی سفر به چین قبل از سفر نخست.وزیر به واشنگتن یک اشتباه فاحش بود. بر اساس ارزیابی هیمن، سفر نتانیاهو به چین باعث تغییر نظر در کاخ سفید نخواهد شد. او هشدار داد، در واقع، این مسئله میتواند اثر معکوس داشته باشد. هیمن نوشت: «این مساله در بحبوحهٔ مبارزه شدید بین ایالات متحده و چین برای هژمونی جهانی، میتواند آسیب استراتژیک به اتحاد اسرائیل و ایالات متحده وارد کند».
گیدئون سار، وزیر دادگستری سابق، که در حال حاضر یکی از اعضای اپوزیسیون کنست است، در مصاحبه با معاریو، نیز چنین استدلال میکند: «بازدید از چین در چنین زمانی، بهویژه پس از توفیقات سیاسی ایران در خاورمیانه، که عمدتاً از سوی چین حمایت میشود، حتی بدون وارد شدن به چارچوب آمریکایی موضوع، گیجکننده به نظر میرسد.»
انتقاد از این اقدام پشت درهای بسته حتی شدیدتر بود. یک منبع ارشد نظامی سابق اسرائیل که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «آمریکاییها تا حد زیادی مهمترین متحد ما در جهان هستند. اسرائیل میتواند بدون همه ائتلافهای دیگر به راهش ادامه دهد، اما بدون ایالات متحده دوران بسیار دشواری خواهد داشت. آمریکاییها همچنین در انتقام گرفتن و کینهتوزی خوب هستند، آنها از ریاکاری متنفرند، و رویدادی مانند این میتواند واکنش دراماتیک آمریکا را به دنبال داشته باشد».
این منبع درگیریهای گذشته با واشنگتن بر سر چین را یادآور شد، مانند زمانی که اسرائیل در سال ۲۰۰۳ با پکن قرارداد بست تا پهپادهای تهاجمی هارپی را که در اواسط دهه ۱۹۹۰ به چینیها فروخته بود، ارتقا دهد. اسرائیل تحت فشار آمریکا، آموس یارون، مدیر وقت وزارت دفاع را برکنار کرد.
منبع مذکور در گفتوگو با المانیتور افزود: «آمریکاییها در این موارد از درآوردن دستکشها تردید نمیکنند و ما را مجبور به پرداخت کامل بدهیمان میکنند». او همچنین از برکناری یک سرهنگ نیروی هوایی اسرائیل به نام آویام سلا یاد کرد که مشخص شد جاناتان پولارد جاسوس آمریکا را در دهه ۱۹۸۰ به خدمت گرفته بود. وی گفت: «نتانیاهو با آتش بازی می کند».
سپهبد گادی آیزنکوت، رئیس سابق ارتش اسرائیل، که اکنون یکی از اعضای اپوزیسیون کنست است، نیز منتقد این مساله بود. وی به المانیتور گفت: «بزرگترین دارایی ما در مبارزه با ایران، آگاهی ایرانیان از این ماجراست که اتحاد اسرائیل و ایالات متحده تزلزلناپذیر است».
با این حال، ممکن است این ارزیابیهای شوم بیش از حد افراطی باشد، زیرا دفتر نخستوزیر، کاخ سفید را در مورد دعوت پکن به محض دریافت آن آگاه کرد. نتانیاهو در جلسه غیرعلنی کمیته روابط خارجی و دفاعی کنست این هفته در پاسخ به سوالی درباره این موضوع گفت: ورود چین به منطقه میتواند برای اسرائیل از نظر حفظ حضور آمریکا در خاورمیانه مفید باشد.
بر اساس منطق نخست وزیر، رقابت فزاینده چین و ایالات متحده در واقع میتواند آمریکایی ها را مجبور کند که حضور قدرتمند خود را در منطقه حفظ کنند تا آن را به نفوذ فزاینده چین در ایران، عربستان سعودی و کشورهای حاشیه خلیج فارس رها نکنند. حتی گفته شده است که نتانیاهو ممکن است تلاش کند تا از نفوذ چین برای پیشبرد عادیسازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی استفاده کند.
دولت بایدن ممکن است تحلیل ژئوپلیتیکی نتانیاهو را دوست نداشته باشد، اما به نظر میرسد از میانجیگری میان اسرائیل و عربستان سود میبرد. حداقل پنج اسرائیلی که اخیراً از واشنگتن بازدید کردهاند، میگویند که مقامات ارشد آمریکایی به آنها گفتهاند که پیشرفت قابلتوجهی در مذاکرات برای عادیسازی روابط بین اسرائیل و سعودیها حاصل شده است.
یک منبع ارشد امنیتی سابق اسرائیل که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفته: برای بایدن بسیار مهم است که قبل از انتخابات به این مهم دست یابد (عادیسازی اسرائیلی-سعودی). در اینجا لحظهای تاریخی از همگرایی منافع وجود دارد که میتواند منجر به دستاوردی که مدتها در انتظار آن بودیم، مشروط بر اینکه کابینه افراطی نتانیاهو در این توافق خرابکاری نکند، بشود.
در همین راستا، اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهور اسرائیل به زودی برای سخنرانی در جلسه مشترک کنگره و دیدار با رئیس جمهور جو بایدن، به واشنگتن سفر خواهد کرد. در حالی که نقش رئیسجمهور اسرائیل تا حد زیادی تشریفاتی است، هرتزوگ یک دیپلمات ماهر است -به عنوان مثال او در پیشبرد گرم شدن روابط اسرائیل با ترکیه این را نشان داده است.
اکنون سؤال این است که آیا منافع سه رهبر آنقدر قوی است که بر افراطگرایی کابینه کنونی نتانیاهو، سیاست آن در سرزمینها و رفتارش با فلسطینی ها غلبه کند؟
یک منبع بلندپایهٔ نزدیک به نخستوزیر که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: شکی نیست که نتانیاهو هر کاری که در توانش باشد انجام خواهد داد تا این دایره را مربع کند. این مقام پیش بینی کرد که نتانیاهو تنها کسی است که ممکن است بتواند افراطیونی مانند بزالل اسموتریچ وزیر دارایی و ایتامار بن گویر وزیر امنیت ملی را متقاعد کند تا بهای گزافی را که سعودیها برای عادی سازی روابط با اسرائیل میخواهند، بپردازند. نتانیاهو هر کاری که برای عادیسازی روابط با عربستان لازم باشد را انجام میدهد. او خواهان جایزه نوبل است و در این راستا از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد!
بخش سایتخوان، صرفا بازتابدهنده اخبار رسانههای رسمی کشور است.