به گزارش دیلی صباح چند روز پیش بود که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه طی اظهاراتی اعلام کرد که ارتش این کشور به زودی عملیات زمینی و هوایی همزمانی را برای استقرار صلح و ثبات در مناطق شرقی رودخانه فرات در سوریه اجرا می‌کند. به گزارش اسکای نیوز عربی، اردوغان همچنین ۱۵ مهرماه در اظهاراتی دیگر و پس از تماس تلفنی با همتای آمریکایی ضمن تاکید بر خروج نیروهای آمریکایی از پایگاه‌های خود در شمال سوریه، اظهار داشت که نیروهای ترکیه به تامین امنیت مرزها متعهد هستند. تهدیدات ترکیه برای اقدام نظامی در شمال شرق سوریه و همچنین اقدام آمریکا در خروج نیروهایش از این مناطق با واکنش ها و موضع گیری های زیادی روبرو شد که در ادامه مهمترین آنها را می خوانید:

به گزارش خبرآنلاین، به نقل از آناتولی، با گذشت چند ساعت از اعلام تصمیم آمریکا برای عقب‌ بردن نیروهایش از مناطق شمالی سوریه، وزیر خارجه ترکیه بر عزم آنکارا برای «پاکسازی این منطقه از وجود تروریست‌ها» تاکید کرد. این اظهارنظر وزیر خارجه ترکیه در حالی مطرح شده که از سال ۲۰۱۱ و آغاز بحران سوریه، دولت بشار اسد بارها از مواضع آنکارا و حمایت‌هایش از گروه‌های تروریستی و مسلح مخالف دولت سوریه تاخته و حضور نظامیان ترکیه در سوریه را «اشغالگری» خوانده است.

در ادامه تصمیم جنجالی آمریکا نیز با واکنش گروه های کردی روبرو شد. نیروهای دمکراتیک کرد سوریه" (قسد) مورد حمایت واشنگتن روز دوشنبه در بیانیه ای اعلام کردند که نیروهای آمریکایی به تعهدات خود عمل نکرده و از مناطق مرزی مشترک سوریه و ترکیه عقب نشینی کردند. نیروهای دمکراتیک کرد سوریه در بیانیه خود مدعی شدند که به رغم تلاش های آنها برای جلوگیری از افزایش اقدامات نظامی در برابر ترکیه و ایجاد امنیت در مرزها و پایبندی به تعهدات خود، اما نیروهای آمریکایی به تعهداتشان پایبند نبوده و نیروهای خود را از نقاط مرزی سوریه و ترکیه خارج کردند.

 

پس از این اقدام آمریکا ترامپ تصمیم گرفت تا با موضع گیری عقب نشینی نیروهای آمریکایی از سوریه را توجیه کند. وی در صفحه توئیتری اش نوشت: ما ماندیم و در نبردی که هدفی پیش رو نداشت، درگیرتر و درگیرتر شدیم. وقتی وارد واشنگتن شدم، داعش بر این منطقه حکمرانی می کرد. ما بی درنگ ۱۰۰ درصد خلافت داعش را شکست دادیم که شامل بازداشت هزاران نیروی داعش که اکثرا از اروپا بودند، می شد.

وی افزود: من برای تقریبا سه سال جلوی این نبرد را گرفتم، اما زمان آن است که ما از این جنگ های بی پایان مزخرف خارج شویم که بسیاری آنها قبیله ای است و سربازان مان را به خانه بازگردانیم.

 

وی یادآور شد: ما هر کجا که به نفعمان باشد، ‌می جنگیم و فقط برای پیروزی مبارزه می کنیم. ترکیه، اروپا، سوریه، ایران، ‌عراق، روسیه و کردها اکنون باید اوضاع و آنچه که می خواهند با داعشی های بازداشت شده در «همسایگی» شان انجام دهند، بسنجند. همگی آنها از داعش متنفرند و سال ها با آن دشمن بوده اند. ما هفت هزار مایل (با سوریه) فاصله داریم و اگر داعش هر کجا به ما نزدیک شود، آنها را سخت شکست می دهیم.

رئیس جمهور آمریکا همچنین در پیامی توئیتری تهدید کرد در صورتی که ترکیه اقدامی در سوریه کند که از خطوط قرمز مد نظر او فراتر باشد، اقتصاد آنکارا را به طور کامل نابود خواهد کرد.

ترامپ در پیام خود نوشت: هماهنگونه که پیشتر گفته‌ام، صرفا برای اینکه یادآوری کنم، اگر ترکیه اقدامی کند که از نظر من خارج از خطوط قرمز باشد، اقتصاد ترکیه را به طور کامل ویران و نابود می‌کنم (همانطور که پیشتر کرده‌ام!).

رئیس جمهوری آمریکا همچنین با بیان اینکه ترکیه، اروپا و دیگر کشورها باید مراقب جنگجویان تروریست داعش و خانواده‌های آنان باشد، مدعی شد که ایالات متحده همه سرزمین‌های اشغال شده توسط داعش را بازپس گرفته است.

به گزارش النشره رئیس‌جمهوری آمریکا در کنفرانس خبری در واشنگتن اظهار کرد: به رجب طیب اردوغان،‌ رئیس‌جمهوری ترکیه گفتم هرگز اجازه ندهد هیچ سرباز آمریکایی آسیبی ببیند وگرنه مشکلی بزرگی رخ خواهد داد. وی در عین حال اشاره کرد، می‌خواهد روابط خوبش با اردوغان باقی بماند.

وی تصریح کرد: واشنگتن بیش از ۲.۳ میلیارد دلار در جنگ علیه داعش هزینه کرده و وارد جنگ بین ترکیه و کردها شده و این چیزی است که تمایلی به آن ندارم.

رئیس جمهور آمریکا پس از دیدار با مقامات ارشد نظامی در کاخ سفید در جمع خبرنگاران گفت: ‌در منطقه عملیات احتمالی ترکیه در شمال سوریه ۵۰ سرباز داشتیم که این افراد از منطقه خارج شدند.

وی در ادامه افزود: اعضای داعش و خانواده های آنها را نمی توانیم برای مدت طولانی در سوریه نگه داریم، اما باید به کشورهای اروپایی هم اعتماد کنیم. برای مراقبت از جنگجویان داعشی باید به ایران، عراق، ترکیه، سوریه، روسیه و برخی کشورهای دیگر اطمینان کرد.

افشای متن مکالمه ترامپ و اردوغان

روزنامه انگلیسی "میدل ایست آی" محتوای مکالمه تلفنی رؤسای جمهوری ترکیه و آمریکا قبل از اینکه آنکارا انجام عملیات نظامی در شمال سوریه در چارچوب تلاش‌ها برای ایجاد "منطقه امن" را اعلام کند، فاش کرد.

این روزنامه به نقل از یک منبع ترکیه‌ای مطلع از مکالمه تلفنی میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و دونالد ترامپ، همتای آمریکایی او نوشت: اردوغان در جریان این گفت‌وگوی تلفنی خطاب به ترامپ گفت: یا با ترکیه در عملیاتش همکاری کنید یا راه را باز کنید.

«هیلاری کلینتون» وزیر خارجه پیشین آمریکا نیز روز دوشنبه از تصمیم واشنگتن برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از شمال سوریه انتقاد کرد. کلینتون در صفحه توییتر خود نوشت: بگذارید به صراحت بگویم: رئیس جمهوری در برابر متحدان وفادار ما و منافع آمریکا، جانب رهبران سلطه جوی ترکیه و روسیه را گرفته است.   

تصمیم رئیس جمهوری آمریکا برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از شمال سوریه همچنین مورد انتقاد «برت مک گورک» نماینده سابق ترامپ در امر مبارزه با داعش و «لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه از ایالت کارولینای جنوبی و متحد ترامپ قرار گرفت.

گراهام، تصمیم ترامپ را «کوته بینانه و غیرمسئولانه» خواند. وی همچنین تاکید کرد که این تصمیم فاجعه بار و تضمین گر بازگشت داعش است.این سناتور آمریکایی در صفحه توییتر خود نوشت: با رها کردن کردها، خطرناکترین پیام ممکن را فرستاده ایم، اینکه آمریکا متحدی غیرقابل اطمینان است و فقط به زمان بستگی دارد که چین، روسیه، ایران و کره شمالی، به نحوی خطرناک اقدام کنند.

وی در توییت دیگری آورد: در نهایت این تصمیم، کار آمریکا را برای به خدمت گرفتن متحدان در برابر اسلام رادیکال، دشوار می کند.

گراهام در توییت دیگری اینگونه ادعا کرد که احتمالی ترین نتیجه این تصمیم بدون پیش اندیشی، تضمین تسلط ایران بر سوریه است. آمریکا اکنون هیچ اهرم فشاری ندارد و سوریه در نهایت به کابوسی برای (رژیم) اسرائیل تبدیل می شود.

به گزارش فاکس نیوز، «رند پال» سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی با اذعان به مداخلات خارجی در امور سوریه گفت:«این آشوب با مداخله خارجی ایجاد شد، ما دخالت کردیم، ترکیه‌ای‌ها، قطری‌ها و سعودی‌ها در سوریه دخالت کردند». این سناتور جمهوریخواه ایالت «کنتاکی» که بارها حامی پایان حضور نظامیان آمریکایی در کشورهای خارج به ویژه افغانستان و سوریه شده است، از تصمیم ترامپ برای خروج از شمال سوریه دفاع کرد و مخالفان جمهوری‌خواه این تصمیم او را «نومحافظه‌کاران حامی جنگ‌های ابدی» توصیف کرد.

نیکی هیلی سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل نیز در پیامی توییتری در کنار استفاده از هشتگ «ترکیه دوست ما نیست» نوشت: «اگر انتظار داریم از حمایت متحدانمان برخوردار باشیم، باید همیشه از آنها حمایت کنیم. کردها نقشی اساسی در موفقیت ما در مبارزه علیه داعش در سوریه داشتند. اینکه آنها را رها کنیم تا بمیرند اشتباه بزرگی است.»

واکنش ها به اظهارات تهدید آمیز اردوغان

 

در همین حال تنها تصمیم ترامپ نبود که جنجال سیاسی در پی داشت، بلکه تجاوز گری اردوغان نیز واکنش رهبران جهان را به همراه داشت.

سخنگوی کرملین در بیانیه‌ای در واکنش به تصمیم ترکیه برای آغاز عملیات نظامی در شمال شرقی سوریه تصریح کرد که آنکارا باید تحت هر شرایطی به تمامیت ارضی سوریه احترام بگذارد.

سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه در این باره  گفت: «پاریس به شدت از خبر عملیات یکجانبه ترکیه در شمال شرقی سوریه که می‌تواند به ثبات این منطقه آسیب برساند و پیامدهای انسانی داشته باشد، نگران است.»

به گزارش فرانس ۲۴ وزیر دفاع فرانسه نیز درباره عقب نشینی نیروهای نظامی آمریکایی از سوریه ابراز نگرانی کرد.

وزارت خارجه آلمان روز دوشنبه اعلام کرد که تصمیم ترکیه برای برگزاری عملیات نظامی یکجانبه در شمال سوریه بسیار نگران کننده است.در پیامی توییتری که در صفحه توییتر این وزارتخانه منتشر شد، آمده است: این اقدام سبب افزایش تنش ها شده و اوضاع سیاسی-امنیتی و انسانی را در این منطقه تشدید می کند.آلمان با بیان اینکه  چالش های پیش روی ترکیه در منطقه را درک می کند تاکید کرد که چنین اقدام هایی  از سوی آنکارا نباید مبارزه با داعش را به مخاطره اندازد.

به گزارش فارس در ادامه تحولات وزارت دفاع آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد که واشنگتن از عملیات ترکیه در شمال سوریه حمایت نمی‌کند. همچنین کاخ سفید بعد از گفت‌وگوی تلفنی یکشنبه شب رؤسای جمهور ترکیه و آمریکا بیانیه‌ای صادر کرد که تحلیلگران از آن به عنوان «چراغ سبز آمریکا به ترکیه» برای انجام عملیات نظامی علیه عناصر کُرد در شمال سوریه تعبیر کردند.

در این بیانیه آمده است: «ترکیه بزودی عملیات خود را که مدت‌ها است برای آن برنامه‌ریزی کرده است، در شمال سوریه پیش می‌برد. نیروهای مسلح آمریکا نه از این عملیات حمایت می‌کنند و نه در آن مشارکت می‌کنند. نیروهای آمریکایی "خلافت" داعش را شکست داده‌اند و دیگر در این منطقه نخواهند بود»

به گزارش ایرنا، گفتنی است که در زمان حاضر بیش از یک هزار نیروی آمریکایی در شمال شرق سوریه حضور دارند.

این نظامیان با نیروهای کرد موسوم به «یگان‌های مدافع خلق» در سوریه همکاری نزدیکی دارند که ترکیه آنها را وابسته به «پ.ک.ک» (حزب کارگران کردستان ترکیه) و تروریست می‌ داند.

ترکیه مدتهاست که در حال رایزنی با آمریکا برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه است.

در همین راستا مقام‌های نظامی ترکیه و آمریکا هفتم ماه اوت (۱۶ مرداد) در مورد طرح ایجاد منطقه امن در شمال سوریه عاری از نیروهای کرد به توافق رسیدند.

واکنش ایران

همچنین وزیر خارجه کشورمان نیز نسبت به خروج نیروهای آمریکایی از سوریه واکنش نشان داد و گفت: ایالات متحده اشغالگری است که به سوریه ارتباطی ندارد، نه برای حضورش مجوز دارد و نه می‌توان برای امنیت به آن تکیه کرد. دستیابی به صلح و مبارزه با تروریسم در سوریه، تنها از راه احترام به تمامیت سرزمینی و مردم این کشور موفق خواهد بود. توافق آدانا، چارچوبی برای ترکیه و سوریه است، ایران نیز آماده کمک است.

ظریف در پی آغاز حمله نظامی ترکیه به شمال شرق سوریه با همتای ترکیه ای خود تلفنی گفتگو کرد. ظریف نیز ضمن مخالفت با اقدام نظامی و تاکید بر احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه و لزوم ‌مبارزه با تروریسم و برقراری ثبات و امنیت در سوریه، توافق آدانا را بهترین راه برای سوریه و ترکیه و رفع نگرانی های آنها خواند.

در ادامه نیز وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی بیانیه ای ضمن نامشروع خواندن حضور نظامیان آمریکایی در سوریه، تاکید کرد تصمیم ایالات متحده آمریکا برای رفع اشغال اراضی سوریه و خروج نیروهای نظامی این کشور از سوریه باید زودتر اتفاق می افتاد.

تازه ترین تحولات در سوریه

 طبق آخرین گزارش ها شب گذشته وزارت دفاع آمریکا از بسته شدن حریم هوایی شمال سوریه به روی ترکیه خبر داد. پنتاگون همچنین افزود که ترکیه از مرکز عملیات مشترک هوایی اخراج شده و اطلاعات نظارت و شناسایی با آنکارا به اشتراک گذاشته نخواهد شد. پنتاگون همچنین اعلام کرده بود از عملیات ترکیه در شمال سوریه حمایت نخواهد کرد.

شبکه خبری المیادین گزارش داده که نیروی هوایی ترکیه به پایگاه کردهای دموکراتیک سوریه در شمال شرقی سوریه حمله کرده است. بنابر این گزارش، نیروی هوایی ترکیه به پایگاه ناوگان اعراب و کردهای نیروهای دموکراتیک سوریه در استان الحسکه سوریه حمله کرده است.

به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای القدس العربی، یک منبع در شورشیان موسوم به "ارتش ملی" وابسته به "ارتش آزاد سوریه" اعلام کرد، حدود ۸۰۰۰ نیروی مسلح مخالف به اضافه نیروهای ارتش ترکیه به همراه تجهیزات نظامی شامل تانک و خودروهای زرهی از دروازه کرکمیش ترکیه عبور کرده و وارد شهر مرزی جرابلس در حومه شمال شرقی حلب شده و از آنجا به جنوب شهر جرابلس رفتند. مقصد آنها خط جبهه درگیری با نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) در اطراف شهر منبج است. همچنین منابع محلی به خبرگزاری اسپوتنیک گفتند، یگان‌هایی از ارتش ترکیه در شمال سوریه عصر دوشنبه عازم شهر منبج در حومه شرقی حلب شدند.

متعاقباً شبکه خبری روسیا الیوم گزارش داد: برخی منابع رسانه‌ای به نقل از یکی از فرماندهان منطقه شرقی در نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) اعلام کردند که تعدادی از این نیروها از حومه شمالی دیرالزور، اردوگاه‌ها و زندان‌های داعش خارج شده و به مرزهای سوریه با ترکیه منتقل شدند.

در همین راستا و به گزارش سایت النشره، منابعی در دیده‌بان حقوق بشر سوریه از به پرواز درآمدن هواپیماهای ترکیه بر فراز آسمان‌های مرزهای میان ترکیه، سوریه و عراق در نزدیکی "المالکیة (دیرک)" خبر دادند، همزمان با این امر موشک‌هایی توسط نیروهای ترکیه‌ای به سمت گروهی شلیک شد که تلاش داشت به طرف ترکیه در مقابل روستای "خانکی" برود که این موشک‌ها در زمین‌های خالی از سکنه سقوط کرده و هیچگونه خسارتی به دنبال نداشت.

 

در سر اردوغان چه می گذرد؟

سید محسن مصطفوی طی یادداشتی برای خبرآنلاین درباره اظهارات تهدیدآمیز اردوغان برای حمله نظامی به شمال سوریه می نویسد: رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه ، در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل ، از طرح جدید ترکیه برای شمال سوریه با عکس و نقشه پرده برداشت.

این طرح شامل منطقه ای امن به عمق ۳۲ کیلومتر در شمال خاک سوریه و در مجاورت مرزهای جنوبی ترکیه و به طول ۴۸۰ کیلومتر است، که در آن تاسیس ۱۰ شهر و ۱۴۰ روستا پیش بینی شده است و اینکه تا سه میلیون آواره سوری در ترکیه را در این منطقه ساکن کنند .

وی می افزاید : ترکیه نسبت به  مناطق شرق فرات حساس و نگران است ، مناطقی سرشار از منابع نفتی و گازی و منطقه ای حاصل خیز در کانتون جزیره یا استان حسکه سوریه و ترکیه بارها نسبت به تهدید کردها در این منطقه اقدام کرده و اگر حمله ای نیز تاکنون از سمت ترکیه صورت نگرفته به خاطر آمریکا و میانجی گری این کشور بوده است که پ.ی.د به عنوان متحد آمریکا در حمله به نیروهای داعش در سوریه در این سالها عمل نموده است.

وی تصریح کرد: دولت اردوغان در خود ترکیه نیز برای روشن شدن وضعیت این مناطق تحت فشار است ،  به عنوان مثال دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی ترکیه ( MHP) و بزرگترین متحد حزب عدالت و توسعه در مجلس ترکیه ، با انتقاد شدید از سیاست های دولت خواستار به آتش کشیده شدن شرق فرات و تاسیس منطقه حائل امنیتی به عمق ۳۰ کلیومتر شده است .

وی اضافه کرد: به نظر می‌آید طرح اردوغان فقط طرحی در قالب نقشه و طرح باقی بماند و هیچکدام از بازیگران منطقه ای مانند ایران و سوریه و نه بازیگران فرا منطقه ای همچون روسیه و آمریکا موافق با اجرای چنین طرحی در شمال سوریه نباشند که قطعا گره ژئوپلتیک شمال سوریه را این طرح و اجرای چنین طرحهای کورتر خواهد کرد و ترکیه باید نسبت به مسئله شمال سوریه واقع بینانه رفتار نماید، حتی ممکن است چنین طرح هایی موجب ورود ارتش سوریه و متحدانش در درگیرهای نظامی شمال سوریه به منظورحفظ تمامیت ارضی خاک سوریه شود.

ترامپ از پشت خنجر زد

عبدالباری عطوان تحلیلگر مسائل عرب در واکنش به تصمیم دونالد ترامپ برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از شمال سوریه نوشت: واشنگتن با اذعان به عبث بودن ورود به جنگ های خاورمیانه در حال کاهش خسارت های خود بوده و در این مسیر بار دیگر به کردها خیانت کرده و ترکیه را با چالشی خطرناک در مرزهای شمالی سوریه روبرو نموده و هزینه های کلانی به آنکارا تحمیل خواهد کرد که چه بسا انتقام خرید "اس ۴۰۰ " از روسیه توسط آنکارا است.

وی افزود: تصمیم ترامپ برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه و تلاش برای بیرون کشیدن کشورش از جنگ های بی ثمر در خاورمیانه نه تنها بار دیگر خنجر زدن از پشت به کردها بود، بلکه مقدمه ای برای خارج کردن نیروهای نظامی این کشور به طور کامل از منطقه از جمله از عراق، عربستان و کویت و همه پایگاه های آمریکا در منطقه خلیج فارس به منظور اجرای تعهدات خود است که در کارزارهای انتخاباتی وعده داده بود.

تحلیلگر عرب نوشت: ترامپ با تصمیم غیرمنتظره خود برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از شمال سوریه هدیه ای "مسموم و خطرناک" به "رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه داده و ارتش این کشور را وارد دام خطرناکی کرده که خروج از آن دشوار خواهد بود، همانطور که عربستان در باتلاق یمن و آمریکا در افغانستان و عراق افتاده است. رئیس جمهوری آمریکا نمی توان اردوغان را به دلیل خرید اس ۴۰۰ از روسیه و ترجیح دادن آن به سامانه "پاتریوت" آمریکایی در رقابت با تجهیزات روسی ببخشد.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.