«اصلاحات از ابتدا تاکنون رهبری نداشته است، نه آقای خاتمی ادعای رهبری اصلاحات را داشته و نه جریان اصلاحات باهم بر سر رهبری این جریان توافق کرده‌اند.» این را غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران می‌گوید. صحبتی که جنجالی به پا کرد و واکنش‌های متعددی را در میان اصلاح‌طلبان برانگیخت. البته صحبت‌های کرباسچی فقط درباره رهبری جریانات اصلاحات نبود که جنجال‌آفرین شد بلکه آنچه درباره بازنگری در شورایعالی سیاست‌گذاری و اصلاح ساز و کارآن گفته بود از همان دست اظهار نظرهایی بود که برداشت‌های مختلفی درباره ان مطرح شد و حتی برخی از این اظهار نظر تفسیر به خروج کارگزاران از شورای  سیاست‌گذاری کردند که این موضوع هم با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شد. آنچنان ه خود او را مجبور به توضیحی دوباره درباره آنچه گفته بود بکند.

از رهبری خاتمی تا شورای رهبری

ماجرای رهبری خاتمی بر جریان اصلاحات و آنچه کرباسچی گفته بود موضوعی نبود که برای اولین‌بار مطرح شده باشد همین چند وقت پیش بود که بهزاد نبوی درباره رهبری خاتمی به خبرآنلاین همان حرف‌های امروز کرباسچی را به زبان آورده بود. او گفته بود: «ایشان هیچ گاه نگفته که رهبر اصلاحات است. داشتن کاریزما موضوع متفاوتی است. اگر منِ نوعی صد بار «تکرار کنم» کسی به حرفم توجه نمی‌کند. ایشان یک بار تکرار می‌کنند، تمام لیستشان رأی می‌آورد. اصلاح‌طلبان باید از این امتیاز حداکثر بهره را ببرند و این ربطی به رهبری فردی ندارد و آقای خاتمی هم مدعی آن نیست.»

نگرشی که به نوعی از سوی حسین مرعشی هم تایید شده و او در واکنش به جنجال سازی ها پیرامون اظهارات کرباسچی گفته است« ما برای آقای خاتمی احترام ویژه‌ای قائل هستیم و طبق مصوبات قبلی، آقای خاتمی را رهبر اصلاحات می‌دانیم. در حال حاضر هم تشخیص من این نیست که آقای کرباسچی چنین منظوری داشته بلکه شاید منظور ایشان رهبری تشکیلاتی بوده است.»

خود کرباسچی نیز در مصاحبه ای که برای رفع ابهامات از این مواضعش داشته نیز تاکید کرده است«در مصاحبه گفتم خاتمی رهبر تشکیلاتی اصلاحات نبوده است ولی بارها وی را «رهبر نمادین اصلاحات» که تاثیرگذار هم است، قلمداد کردم. در بازنگری جدید (بازسازی جبهه اصلاحات) اگر وی بخواهد و اراده کند می‌تواند مدیریت تشکیلاتی را در دست بگیرد.»

محمد قوچانی عضو شورای مرکزی حزب کارگزارن و سردبیر روزنامه سازندگی هم در مقام تفسیر حرفای کرباسچی برآمده و تاکید دارد موضوعی که کرباسچی بیان کرده تلاش و رایزنی به رهبری و محوریت رئیس دولت اصلاحات، برای بازسازی و نوسازی جبهه اصلاحات است. معنی این سخنان اصولا نمی تواند عبور از رئیس دولت اصلاحات باشد چون همچنان محوریت این تلاش ها وی هست.

قوچانی می گوید«بیان اینکه رئیس دولت اصلاحات تاکنون به لحاظ تشکیلاتی یعنی سازمانی و با یک سازوکار حقوقی روشن به عنوان رهبر جبهه اصلاحات انتخاب شده باشد؛ به معنای عبور از وی نیست این اتفاق تاکنون نیفتاده است و وی در دوران ریاست جمهوری هم حاضر نبودند به لحاظ حزبی رهبر یک جریان سیاسی خاص باشند. در سال های اخیر هم که وی نقش بیشتری ایفا کردند و رهبری گفتمانی را بر عهده گرفتند باز هم پذیرش یک سازوکار حقوقی نبوده است و خود وی نخواست رسما به عنوان رهبر اصلاحات باشد.»

قوچانی این صحبت‌های کرباسچی را نوعی دعوت خاتمی به پذیرش رهبری جریان اصلاحات معرفی کرده و معتقد است:«وی در همین مصاحبه عنوان می کنند که یکی از شروط رهبری حل و فصل منازعه در درون جبهه اصلاحات است و  مرجع داوری در هر گونه تحول و تصمیم یا دعوا و اختلاف نظر رهبری اصلاحات است. اتفاقا محور مصاحبه این است که اگر رهبری اصلاحات انجام می شد نوبت به برخی افراد نمی رسید.»

حسین نورانی نژاد سخنگوی حزب اتحاد ملت نیز صحبت‌های کرباسچی و قوچانی را به نوعی تصدیق‌ می‌کند و می‌گوید: «شاید مورد اجماع ترین نظر در بین اصلاح‌طلبان  پذیرش رهبری اصلاحات توسط آقای خاتمی است. در این میان فراموش نکنیم رهبری با مدیریت تفاوت دارد. آقای کرباسچی درست می گوید که آقای خاتمی در مدیریت جزئیات مداخله نمی کنند؛ چراکه به شورای‌عالی سپرده شده است.»

خاتمی نماد مجموعه رهبری اصلاح طلبان است

در این میان اما الیاس حضرتی دبیر کل حزب اعتمادملی نیز به خبرآنلاین گفت: «نظرات آقای کرباسچی محترم است اما از یک زاویه‌ای اصلاحات دارای رهبران شاخصی است. آقایان خاتمی از رهبران اصلاحات هستند؛ مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از جمله افرادی بود که همیشه مشورت‌هایش مورد پذیرش اصلاح‌طلبان قرار می‌گرفت که به هر حال ایشان به رحمت خدا رفتند. آقایان موسوی خوئینی‌ها و عبدالله نوری نیز از افراد تاثیر گذار هستند.»

او ادامه داد: «اما در میان همه این افراد، آقای خاتمی نماد این مجموعه محسوب می‌شود. آقای کروبی و موسوی که در حصر هستند و افراد زیادی در ارتباط نیستند.»

حضرتی با تاکید بر اینکه به نظر من اتفاقا بحث رهبری یکی از کمرنگ‌ترین مشکلات اصلاح‌طلبان است گفت: « یک پدیده، برای زنده ماندن و پویایی‌اش به سه چیز نیاز دارد یک سازماندهی مشخص، یک برنامه و یک ایدئولوژی مناسب و البته یک رهبری منسجم. اصلاح‌طلبان تا امروز به طور کلی از هر سه مورد برخوردار بوده است. سازماندهی آنها در قالب احزاب رسمی و بالاتر از ان گروه‌های اجتماعی، که این گروه‌های اجتماعی با یکدیگر در قالب NGO های مختلف با یکدیگر در ارتباط هستند صورت گرفته است؛ در این میان فضاهای مجازی نیز موجب شده است تا این گروه‌ها حتی اگر به صورت سازمانی با یکدیگر در ارتباط نیستند به صورت معنوی با هم در ارتباط باشند و از یکدیگر هم تاثیرپذیر و هم بر یکدیگر تاثیرگذار باشند. البته ممکن است همه حرف‌های اقای خاتمی را همه این گروه‌ها نپذیرند اما سر بزنگاه‌ها حرف آقای خاتمی آن تاثیر گذاری را دارد.»

او گفت: «همانطور که گفتم چون ما تشکیلات منسجمی نداریم بلکه به صورت طیفی است اینکه یک منشور کلی داشته باشیم و همه پایبند به ان باشند وجود ندارد بلکه موضوعات کلی اصلاح‌طلبی است که همه به نوعی این موارد را در اساسنامه‌ها و مرام نامه‌هایشان و شاید هم پررنگ‌تر دارند؛ اساسا به همین دلیل هم، تعدد احزاب وجود دارد اصلا در ذات اصلاح‌طلبی تعدد افکار محترم شمرده می‌شود اما در یک استراتژی باید با یکدیگر همسو باشند و در این مورد ما هیچ مشکلی نداشتیم.»

خاتمی هم ادعای رهبری اصلاح طلبان را ندارد

حضرتی حتی پای شورای رهبری را در جریان اصلاحات به میان آورد و گفت: «زمانی که اقای خاتمی بیانیه‌ای می‌داد یا اقدامی می‌کرد مورد توجه بود البته در برخی موارد هم اقداماتش با انتقاد رو به رو می‌شد مثلا در انتخابات مجلس نهم تنهایی رای داد در حالی که فضای کلی حاکم بر جریان اصلاح‌طلبی شرکت در انتخابات نبود. یا درباره انتخابات هم مواضعی داشتند که برخی با آن موافق بودند و برخی مخالف. به هر صورت اقای خاتمی به طور منظم با همه این سلایق اصلاح‌طلبی در ارتباط است اما جمع‌بندی نهایی ایشان معدل و میانگین این نظرات است که در برخی موارد لازم می‌داند به موضوع ورود کند و در برخی موارد هم  این کار را انجام نمی‌دهد. مضاف بر اینکه اساسا خود ایشان(آقای خاتمی) هم ادعای رهبری ندارد بلکه به عنوان کسی که محل رجوع است و اتفاقا علاقه‌ زیادی هم نسبت به او وجود دارد نظرات ایشان در دستور کار قرار می‌گیرد؛ وگرنه اگر قرار باشد یک چارت سازمانی در نظر بگیریم اصلاح طلبان دارای یک شورای رهبری هستند که آقایان خاتمی، موسوی خوئینی‌ها، عبدالله نوری و ... در زمره رهبران اصلاح‌طلبان قرار بگیرند.»

معمای خروج کارگزاران از جبهه اصلاحات

اما روی دیگر صحبت‌های کرباسچی هم اما و اگرها بر سر خروج کارگزاران از جریان اصلاح‌طلبی را نیز بر سر زبان‌ها انداخت و برخی این اظهارات را نشانی برای عبور کارگزاران از جبهه اصلاحات دانستند.

در این میان البته اولین واکنش را قوچانی عضو شورای مرکزی داشت که با تکذیب این موضوع گفت: «بی تردید دوگانه اصلاح طلبی-کارگزارانی دوگانه غلطی است و کارگزاران مقدم بر جریانی که به اسم اصلاحات شکل گرفت وجود داشته است و یکی از موسسان جریان اصلاحات، کارگزاران است. تفکر اصلاح طلبی از جمع میان تفکر تکنوکراسی کارگزاران و چپ گرایی دوستان خط امام (ره) شکل گرفت و در انتخابات مجلس پنجم و بعد از آن در انتخابات سال ۷۶ به شکل ائتلاف اصلاح طلبی خود را شکل داد.»

این عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران با تاکید بر اینکه امکان ندارد کارگزاران از اصلاح طلبی خارج شوند، گفت: «از نظر گفتمانی خروج کارگزاران از اصلاح طلبی به معنی خروج از هویت خود بوده و امکان پذیر نیست. از نظر تشکیلاتی هم تا این لحظه در همه ارکان اصلاحات حضور دارد و با تمام جریان های اصلاح طللب در حال همکاری است و اگر هم حرفی وجود دارد مبنی بر نوسازی و بازسازی جریان اصلاحات از درون جبهه اصلاحات است و نه در بیرون این مجموعه.»

محمد عطریانفر هم شایعه خروج کارگزاران از جریان اصلاح‌طلبی را تکذیب کرد و به پانا گفت: «من تمام این اخبار را تکذیب می‌کنم. برداشت‌ها، برداشت‌های ناصوابی است که از مصاحبه دبیر کل (کرباسچی) صورت گرفته است. دبیر کل سازندگی اظهاراتی کرده است که به مفاد مباحث باز می‌گردد و ارتباطی با خروج از جبهه اصلاحات ندارد.»

خود کرباسچی هم در مصاحبه ای که برای توضیح مصاحبه اولش منتشر کرده گفته است؛«دو سایت با مواضع مشخص با دستاویز قرار دادن سخنانم درباره رئیس دولت اصلاحات آن را به "خروج کارگزاران از جبهه اصلاحات" تعبیر کردند. من چنین چیزی را مطرح نکردم.»

او البته بازهم عارف را نواخته و گفته است«محمد رضا عارف در شورای عالی اصلاح طلبان و مجلس در این مدت چه‌کار کرده است؟ همه اعتراض های اصلاح طلبان به دلیل عملکرد او است. وی عملکردی ندارد که کسی بخواهد از او انتقاد کند. اتفاقا ناکارآمدی شورای عالی باعث شده است که رئیس دولت اصلاحات به سراغ نهاد بالا دستی برود. »

زیباکلام از کارگزاران دفاع کرد یا از خاتمی انتقاد؟

البته در میان موج تکذیب‌ها افرادی هم مانند زیباکلام رهبری خاتمی را دلیلی برای ناامیدی کارگزاران معرفی می‌کند. او در حساب‌کاربری‌اش در توئیتر نوشت: «این فقط کرباسچی و مرعشی نیستند که بی برنامگی، بی هدفی، بی ارادگی، بی مسئولیتی و بی عملی رهبری اصلاحات بالاخص جناب خاتمی آنها را بالمره ناامید و به آخر خط رسانیده است.اما بایستی از این عزیزان پرسید که آیا خروج از اصلاحات راه درستی است»

مرعشی مجبور شد در جلسات شورایعالی شرکت نکند

الیاس حضرتی از اعضای شورایعالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان نیز این خروج را تکذیب می‌کند و به خبرآنلاین می‌گوید: «شورای عالی سیاست گذاری محل اختلاف نیست و تقریبا 99 درصد تشکل‌های اصلاح‌طلب قبول کرده‌اند که باید اصلاح‌طلبان یک جمعی تشکیل بدهدند  و به صورت متحد و متفق یک جمع‌بندی داشته باشند به ویژ امسال که سال انتخابات است و نیاز به یک لیست واحد احساس می‌شود . در این میان  یکی دوتا احزاب و گروه‌های سیاسی هستند که به شورای عالی سیاست‌گذار نپیوستند مانند حزب مردم‌ سالاری یا مجمع نیروهای خط امام و .... بودند.»

او با بیان اینکه کارگزاران همچنان در شورایعالی سیاست‌گذاری حضور دارند گفت: اقای مرعشی به عنوان نماینده این حزب در جلسات شورایعالی سیاست‌گذاری شرکت می‌کرد، که بنا به دلیلی از حضور در جلسات منع شدند و چاره‌ای نداشت جز آنکه در این جلسات شرکت نکند. لذا هیچ‌گاه کارگزاران از شورایعالی سیاست‌گذاری خارج نشده است.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.