ساز و کار اجرا در همه‌جای دنیا از یک اصول حرفه‌ای پیروی می‌کند و قاعده‌ای تعیین شده از سوی رسانه‌ها بر اجرای مجریان شبکه‌های مختلف تلویزیونی حاکم است. این قواعد در تلویزیون ایران هم تا چند سال پیش اجرا می‌شد و از همین رو هم بود که مجریانی که در قاب تلویزیون ظاهر می‌شدند، رفتار محترمانه‌تری با مخاطب و مهمان‌های برنامه‌هایشان داشتند و حریم همه چیز مشخص بود. اما به نظر می‌رسد چند سالی است این قواعد در تلویزیون تغییر کرده و خیلی از تازه‌واردهایی که به اسم مجری وارد سازمان صدا و سیما شده‌اند، به دور از هر قانون و قاعده‌ای رو به روی دوربین قرار می‌گیرند.

بی دلیل نیست که هرازچندگاهی گاف‌های مجری‌های صدا و سیما در رسانه‌ها و فضای مجازی سر و صدا می‌کند و باعث به وجود آمدن انتقادهایی به صدا و سیما و اصول برنامه‌سازی که در آن رواج پیدا کرده می‌شود، انتقادهای به‌حقی که از سوی کارشناسان و خبرگان حوزه رسانه و تلویزیون عنوان می‌شود. در بسیاری از موارد هم اشتباهاتی که از سوی مجریان برنامه‌ها مشاهده می‌شود مواردی هستند که به راحتی نمی‌توان از آنها گذشت، چرا که پیامدهای جدی‌تر و طولانی‌تری را دارد.

اسماعیل میرفخرایی، تهیه‌کننده و مجری پیشکسوت تلویزیون در گفت‌وگویی مفصل که با خبرآنلاین داشته است، به موارد مهمی در همین‌باره اشاره کرده که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید.

خودمانی حرف زدن لودگی است

میرفخرایی درباره چرایی عدم رعایت ادب و حرمت بزرگتر در میان مجری‌های تلویزیون می‌گوید: «وقتی مجری بی‌شخصیت یا بی‌ملاحظه باشد و از ارتباطات محترمانه‌ای که که حتی در یک مهمانی با حضور چند بزرگتر رعایت می‌شود پا را فراتر می‌گذارد و یک‌باره با مهمانی که بزرگتر است، خودمانی می‌شود و می‌گوید تو حالت چطوره؟ و این حرف‌ها، یا لودگی می‌کند که همه این موارد از لحاظ عرفی نیز موردپسند جامعه نیستند.»

به نظر می رسد فیلترهایی که برای انتخاب یک مجری در صدا و سیما وجود دارد، چندان پیچیده نیست و از همین روست که شاهد ورود بی‌قاعده چهره‌های جدید به عرصه مجری‌گری هستیم. میرفخرایی دلایل مختلفی را برای این قضیه برمی‌شمارد و بیان می‌کند: «به نظر من این مسئله چند دلیل می‌تواند داشته باشد، یکی اینکه بیشتر این افراد چون در عرصه‌های دیگر پذیرفته نشدند با قیافه‌ها و شکل و شمایلی تصنعی روی صفحه تلویزیون ظاهر می‌شوند. چرا؟ چون مثلا نمی‌توانند بروند بهیار یا پزشک خوبی شوند. بنابراین چون معیاری هم در تلویزیون وجود ندارد، می‌آیند گوینده تلویزیون می‌شوند.»

انتقادهای تند اسماعیل میرفخرایی از مجری ها

مجری حق ندارد مهمان را به سخره بگیرد

از قدیم‌الایام مجری‌ها به عنوان افراد باسوادی که می‌توانند اطلاعات بیشتری را در اختیار مخاطبان قرار دهند شناخته می‌شدند، اما خیلی اوقات در برنامه‌های تلویزیونی شاهد گاف‌هایی از سوی مجری‌ها هستیم که نشان از عدم سواد و اطلاعات کافی آنها درباره موضوعی است که در برنامه به آن می‌پردازند. این مجری قدیمی و باسابقه تلویزیون درباره همین مسئله و ویژگی‌های که یک مجری باید داشته باشد، توضیح می‌دهد: «معیارهای گویندگی عبارتند از دانستن زبان، سواد کافی برای اجرای آن برنامه، رعایت هنجارهای اجتماعی یعنی آنچه که در جامعه نیز ناپسند است و عدم رعایت آن هنجارشکنی محسوب می‌شود، مثلا اینکه مجری در برنامه‌ای مهمانش را به سخره بگیرد یا به او توهین کند. داخل پرانتز هم این نکته را بگویم که صدا و سیما مردمی را مخاطب قرار می‌دهد که افراد طبیعی و عادی جامعه هستند و حرکات نامانوس را نمی‌پذیرند.»

مجری‌هایی که می‌خواهند خودشیرینی کنند

میرفخرایی در ادامه این مبحث می‌افزاید: «به عبارت ساده‌تر باید بگویم بسیاری از مجریانی که امروزه با پررویی روی صفحه تلویزیون جمهوری اسلامی ایران هستند، اگر در یک مهمانی خانوادگی باشند از نظر حاضران آدم‌های مردودی هستند؛ پس رعایت هنجارهای اجتماعی در عرصه اجرا برای یک مجری بسیار ضروری است. تعهد به مخاطب و مهمان برنامه هم اصل دیگری است که در زمینه اجرا باید رعایت شود. یک مجری حق ندارد برای محبوبیت برنامه به یک فرد بیچاره‌ای که مهمان او شده است، اهانت کند. اما خیلی از مجریان دائم این کار را انجام می‌دهند چون فکر می‌کنند با این رفتارها خودشیرینی می‌کنند. این مجریان تعلیمات اجرا ندیده‌اند، آنها باید بدانند تلویزیون خانه خاله نیست، تلویزیون برای یک جامعه است، آبروی یک نظام است اما این مجری‌ها با حرکات و رفتارهای شنیع‌شان آبروی تلویزیون و نظام جمهوری اسلامی ایران را می‌برند.»

باید از تازه‌واردها تست سلامت روان گرفت

طبیعی است که باید برای ورود و انتخاب مجری‌ها آزمون یا انتحانی وجود داشته باشد و کسانی که شرایط لازم  و کافی را برای یک مجری خوب شدن دارند، بتوانند به سازمانی مهم چون صدا و سیما ورود کنند. میرفخرایی در ابن مورد نیز می‌گوید: «به نظرم یکی از مواردی که می گویم در امتحان شفاهی مجریان باید رعایت شود تست روانی است، این‌که آن مجری که قرار است آنتن تلویزیون را در اختیار بگیرد چقدر سلامت روانی دارد. اگر یک مجری برای انتقال محتوای برنامه در تلویزیون حضور پیدا می‌کند، اتفاقی درست است اما اگر شخص برای فروش خودش می‌آید باید گفت این دستگاه گران و عریض و طویل برای فروش و شخصیت دادن به یک آدم بی‌شخصیت نیست.»

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.