ترامپ به عاقبت استراتژی خود علیه ایران فکر کرده؟

انتخاب : کارول گیاکومو عضو شورای سردبیری نیویورک تایمز، نوشت: گویا برخی مقامات آمریکایی امیدوارند که ادامه تحریم، به شورش در ایران منجر شود. قمار رییس جمهور آمریکا بر سر ایران ماه آینده به نقطه عطف خود می رسد، یعنی زمانی که قرار است تحریم های نفتی علیه دولت ایران اجرایی شوند. این تحریم ها که ترامپ با خروج خود از برجام قول آنها را داده بود تنها عملی خلاف آنچه دولت پیشین آمریکا انجام داده بود نیست بلکه شکافی عمیق میان آمریکا و نزدیکترین متحدانش یعنی انگلستان، فرانسه و آلمان ایجاد می کند که هنوز به توافق هسته ای پایبندند. در اعمال تحریم های جدید ترامپ انتظار دارد که ایران از خواسته های غیرواقع بینانه او پیروی کند، یعنی توقف کامل برنامه هسته ای و پایان دادن به حضور در سوریه و یمن.

در ادامه این مطلب آمده  است: مشخص نیست که دولت ترامپ تمام پیامدهای ناشی از اعمال خود را در نظر گرفته باشد. این تحریم ها می توانند اثری معکوس داشته باشند یعنی موضع مخالفان روحانی را در ایران تقویت کنند. در ازای کاهش قابل توجه فعالیت های هسته ای به ایران قول داده شد که از شدت تحریم ها علیه این کشور کاسته شود. اما باوجود پایبندی ایران به توافق هسته ای و تایید آن توسط آژانس اتمی بین المللی، تهران تاکنون از مزایای توافق برجام بهره مند نشده است.

ترامپ در امر همراه کردن سایر کشورهای حاضر در برجام، برای ادامه نبرد جدید علیه تهران موفق نبوده است. اروپایی ها می گویند که توافق هسته ای در جهت منافع امنیت ملی آنهاست و از خروج یکطرفه آمریکا از این قرارداد ناخرسندند. اکنون نیز اروپایی ها با ایجاد یک سازوکار تبادلات مالی جدید که به شرکت های اروپایی اجازه می دهد به صورت تهاتری به معاملات با تهران ادامه دهند، تلاش دارند تحریم های جدید آمریکا را خنثی کنند. هدف این است که علی رغم بسته شدن دست بانک های اروپایی توسط ترامپ، امکان ورود و خروج پول از ایران را به نحو دیگری به وجود بیاورند.

همه طرف ها پس از ۴ نوامبر با واقعیت شرایط جدید مواجه خواهند شد، یعنی تاریخی که پس از آن ترامپ وعده داده هر کسی با ایران مبادله کند از دسترسی به نظام مالی آمریکا محروم خواهد شد. طرح اروپایی ها برای دور زدن تحریم ها نشانگر خشم آنها از عملکرد ترامپ است. کارآمدی این سیستم هنوز مشخص نیست. برخی تحلیلگران نیز این سازوکار را باب میل رقبایی می دانند که قصد دارند در بلندمدت اثرگذاری پول آمریکا را تضعیف کنند.

ترامپ با دردسر دیگری نیز مواجه است. صرف نظر از شدت تحریم های جدید، کارایی آنها مسلما کمتر از زمانی است که سایر قدرت های جهانی در کنار آمریکا بودند. چین، هند و ژاپن هم اکنون اعلام کرده اند که تمایل دارند تا حدی به خرید خود از تهران ادامه دهند. به گواه تاریخ، تحریم ها زمانی موثرند که از حمایت قضایی و بین المللی موثر برخوردار باشند.

اوباما توافق هسته ای را ابزاری برای ممانعت از دستیابی تهران به سلاح هسته ای، تلطیف فضای خشن حاکم بر روابط میان دو کشور می دانست. بسیاری بر این باور بودند که اتخاذ رویکردی با تندی کمتر می تواند درها را برای حل وفصل سایر اختلافات بگشاید.

اکنون ایران با اقتصادی شکننده و نارضایتی داخلی مواجه هست و آمریکا امید دارد تشدید تحریم ها به هرج و مرج داخلی منتهی شود. این رویکرد با همراهی اسراییل و عربستان سعودی در ماه گذشته با سلسله سخنرانی هایی علیه ایران و پیامدهای عدم تغییر رفتار این کشور شدت گرفت. محور آن، سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل بود.

در همان روز پومپئو وزیر امور خارجه و بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا در اجلاسی در نیویورک متعلق به گروه «اتحاد علیه ایران هسته ای» در مذمت توافق هسته ای سخرانی کردند، گروهی که از حمایت مالی خوبی برخوردار است. آنها خطاب به ایران گفتند که «اگر از ما و متحدان ما عبور کنید، به دروغگویی ادامه دهید، تقلب و فریبکاری کنید و به شهروندان ما صدمه بزنید، درهای جهنم را به روی شما می گشاییم.»

سئوالی که پیش می آید این است؛ آیا راهبرد ترامپ می تواند به تغییر حکومت در ایران بینجامد؟ علی رغم مشکلات اقتصادی در ایران، تحلیلگران معتقدند که حکومت ایران سقوط نخواهد کرد.

در نهایت این مذاکره است که دستاوردی صلح آمیز خواهد داشت. ترامپ نیز برخلاف رویکرد خشن خواهان ملاقات با روحانی رییس جمهور ایران شده است. اگر ترامپ به توافق هسته ای پایبند می ماند اکنون می توانست رهبری کمپینی علیه ایران با همراهی پنج کشور قدرتمند دیگر را به دست بگیرد تا به مسائلی مانند حضور نظامی ایران در سوریه و حمایت از حوثی های یمن بپردازد. در عوض او روابطش با نزدیکتران متحدان آمریکا را تیره وتار کرده و زمینه را برای یک رویارویی که می تواند از کنترل خارج شود، فراهم کرده است.