تدابیر روس ها برای مقابله با تحریم های آمریکا

ایرنا : روسیه از زمان شوروی تاکنون با انواع تحریم های مالی از سوی آمریکا و غرب مواجه بوده، ضمن اینکه از سال ۲۰۱۴ نیز بر شدت محدودیت های ضدروسی غرب افزوده شده است.

از سال ۲۰۱۴ به این سو با الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه که پیش از آن به اوکراین تعلق داشت، واشنگتن و متحدان غربی بر فشار تحریم ها افزودند و پس از حضور نظامیان روسی در سوریه برای مشارکت در جنگ با تروریست ها نیز تحریم های آمریکا شدت بیشتری گرفت.

به عبارت دیگر مسکو با انواع تحریم ها مواجه است و حتی بسیاری از شرکت ها و افراد پرنفوذ روس در فهرست سیاه واشنگتن قرار گرفته اند. خبرها نیز حاکی از آن است گر چه دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین به تازگی در راستای کاهش تنش ها در هلسینکی فنلاند دیدار کرده اند، اما موج دیگری از تحریم ها علیه روسیه به خاطر پیروی نکردن از تصمیم های آمریکا برای ایجاد تغییر و تحولات جهانی در راه است.

بی شک فشارهای غرب بر اقتصاد روسیه تاثیر منفی گذاشته، اما هیچگاه با شوک سقوط ارزش روبل مقابل سایر ارزهای خارجی در یک شب مواجه نشده، هر چند که بخش اعظمی از اقتصاد این کشور به صادرات نفت و گاز متکی است.

مسکو برای اینکه بتواند از وارد آمدن شوک به اقتصاد ملی ناشی از اجرای ۵۴ بسته تحریمی ضدروسی از سال۲۰۱۱ تاکنون (به گفته سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه) پیشگیری کند، تدابیر مختلفی را اتخاذ کرده است.

** اعمال محدودیت های متقابل

بی شک می توان گفت که نخستین تدبیر برای مقابله با تحریم های ضدروسی غرب به رهبری آمریکا، اعمال محدودیت های متقابل بوده است.

این سیاست پس از تحریم های ضدغربی در ماه اوت سال ۲۰۱۴ وضع شد و مسکو خرید محصولات کشاورزی و بخش عمده مواد غذایی از کشورهای تحریم کننده روسیه را منع کرد.

این تحریم ها که به روسی «کونتر سانکتسی» نام دارد و هر ساله با پیشنهاد دولت توسط پوتین برای یک سال دیگر تمدید می شود، آسیب های زیادی به کشورهای شامل این مجازات که با روسیه روابط گسترده ای دارند، خسارات زیادی وارد کرده است و برخی کشورهای اروپایی بویژه آلمان، ایتالیا و فرانسه که شرکای عمده تجاری روس ها در اروپا محسوب می شوند، میلیاردها دلار خسارت دیده اند.

برخی کارشناسان نیز یکی از دلایل تغییر رویکرد اخیر مقامات ایتالیایی با هدف تمایل به بهبود رابطه با روسیه را ناشی از تاثیر قانون کونتر سانکتسی بر تراز تجاری ایتالیا می دانند.

** ایجاد اداره مقابله با تحریم ها 

روسیه در گام دوم نیز اداره مبارزه با تحریم را راه اندازی و نحوه فعالیت آن را در چارچوب وظایف وزارت دارایی تعریف کرد.

براساس این سند، وزارت دارایی روسیه موظف شد از طریق اداره مقابله با تحریم ها با سایر سازمان های دولتی گفت وگو کند و تدابیر لازم را برای کاستن از تاثیرات تحریم های خارجی بکار بندد.

این وزارتخانه همچنین اجازه یافت با کشورهای دیگر درباره مسائل مربوط به تحریم های وضع شده علیه روسیه مذاکره کند.

** ایجاد سامانه شبیه سوئیفت 

در پی تهدید برخی مقام های آمریکایی مبنی بر حذف روسیه از سامانه مالی بین المللی سوئیفت، این کشور از سه سال پیش اقدام به تاسیس و راه اندازی سامانه مالی مشابهی کرد که در زمان حاضر فعال است و ۹۱ بانک به آن پیوسته اند. 

شاید هشدارهای پیاپی مسکو مبنی بر خروج از سوئیفت و آمادگی برای استفاده از یک زیرساخت بانکی دیگر باعث شده واشنگتن تاکنون از تصمیم خود چشم پوشی کند، زیرا ممنوعیت روسیه از تداوم روابط مالی در جهان هرچند ضررهای ضدروسی دارد، اما همزمان درگاه مالی بین المللی دیگری در جهان گشوده می شود که کشورهای مخالف آمریکا از آن استقبال خواهند کرد.

** کم کردن نقش دلار در مبادلات تجاری 

روسیه از حدود چهار سال پیش مبادلات بازرگانی با کشورهای مختلف را با استفاده از ارزهای ملی آغاز کرده است.

چنین همکاری های تجاری بین روسیه و برخی کشورها از جمله چین، ترکیه و هند برقرار شده و میلیاردها دلار کالا بدون استفاده از دلار آمریکا یا یورو مبادله شده است.

گسترش این مساله چندی پیش مورد انتقاد شدید دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا قرار گرفت و اعلام کرد که چین و روسیه در راستای ضربه زدن به دلار با خارج کردن آن از معاملات خارجی دو کشور هستند.

پوتین رئیس جمهوری روسیه چندی پیش غیرمستقیم در پاسخ به این اظهار نظر گفت، این خود آمریکایی ها هستند که با اتخاذ تحریم های مالی علیه دیگر کشورها به موقعیت دلار در جهان ضربه می زنند.

وی خاطرنشان کرد که تمایل واشنگتن برای اعمال تحریم ها موجب بی اعتمادی به دلار آمریکا شده است. 

** استفاده از اتحادیه ها و تشکل های منطقه ای برای مقابله با تحریم ها

روسیه از اتحادیه های منطقه ای برای مقابله با تحریم های آمریکا نیز بهره می گیرد که مهم ترین آنها گروه بریکس، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای است.

گروه بریکس از کشورهای روسیه، برزیل، چین، هند و آفریقای جنوبی تشکیل شده و به تازگی نیز رئیس جمهوری ترکیه برای پیوستن به این سازمان اعلام تمایل کرده است.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز از روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان تشکیل شده و مبادلات تجاری بین این کشورها با تسهیلات گمرکی انجام می گیرد.

هدف سازمان همکاری شانگهای به عنوان تشکلی منطقه ای با عضویت روسیه، چین، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند و پاکستان توسعه همکاری های اقتصادی و امنیتی بین کشورهای عضو است.

روسیه با توسعه همکاری ها در چارچوب این سازمان ها با کشورهای دیگر سعی دارد از تاثیر تحریم های ضدروسی غرب و آمریکا بکاهد.

** حمایت از شرکت های روسی تحریم شده

دولت روسیه طرحی را برای حمایت از شرکت های روسی در برابر تحریم های غرب و آمریکا تنظیم کرده است.

وزارت دارایی روسیه این طرح را برای مقابله با تحریم ها تنظیم کرده و از جمله تامین کار برای شرکت های تحریم شده در بازار داخلی در آن پیش بینی شده است.

برپایه این سند که در جلسه ای به ریاست آنتون سیلوانف معاون نخست وزیر و وزیر دارایی روسیه تایید شده، گروه کاری مقابله با تحریم های غربی شکل گرفته است و سه وزرات صنایع و بازرگانی، اقتصاد و دارایی این کشور نیز برقراری تعرفه هایی از برخی کالاهای خارجی را بررسی می کنند.

** جایگزینی کالاهای روسی با وارداتی 

دولت روسیه پس از اعمال تحریم های غربی از چهار سال گذشته، جایگزینی کالاهای روسی با تولیدات کشورهای تحریم کننده را در دستور کار قرار داده است.

این وضعیت به ویژه در مورد کالاهای ساخت اوکراین کشوری که از تحریم های غربی حمایت کرده بود بیشتر به چشم می خورد و در راستای این سیاست، انبوهی از کالاهای روسی جایگزین وارد بازار مصرف شده است.

دولت روسیه همچنین در بخش های اقتصادی که جایگزینی کالای خارجی اجرا می شود، تسهیلاتی ویژه می دهد و مراکز اقتصادی مجری این طرح ملی از وام های دولتی و سایر امتیازات برخوردار می شوند. 

** رویکرد نزدیک شدن به غرب همزمان با افزایش فشارهای ضدروسی

مقامات روسی با وجود تداوم دشمنی غرب و حتی آغاز جنگ دیپلماتیک علیه مسکو، در سخنرانی ها از آمریکا و غربی ها به عنوان شرکای خود یاد کرده و اعلام می کنند دست روسیه برای دوستی دراز است، ولی آنها خیال ندارند توهم روس هراسی را کنار بگذارند.

در واقع هر از چندگاه رئیس جمهوری روسیه از تمایل این کشور برای دوستی و همکاری با آمریکا و لزوم بهبود روابط غرب و مسکو بر اساس منافع مشترک سخن می گوید.

حداقل تاثیر این رویکرد در روسیه آن بوده که وقتی از روس ها در این زمینه پرسش می شود، می گویند دولتمردان روس خواهان بهبود روابط هستند، اما گروهی در غرب نمی گذارند مناسبات دو طرف بهبود یابد.

به عبارت ساده تر، مقصر اختلافات، تحریم ها و فشارها علیه روسیه از نگاه اکثر مردم این کشور، گروه هایی در آمریکا یا مقامات برخی کشورهای اروپایی هستند که از تداوم اختلاف ها و تنش ها بین واشنگتن و مسکو سود می برند.