«ما درباره مسائلی اختلاف نظر داشتیم. به نظر من توافق هسته‌‌ای با ایران وحشتناک است، اما فکر می‌کنم او با این توافق مشکلی نداشت. من می‌گفتم این توافق را به هم بزنیم، یا کاری درباره‌اش انجام دهیم، اما نظر او کمی متفاوت بود. بنابراین، ما یکسان فکر نمی‌کردیم.»

این جملاتی بود که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا امروز دقایقی بعد از اینکه «رکس تیلرسون» را از وزارت خارجه این کشور برکنار کرد، به رسانه‌ها گفت. توافقی که ترامپ بارها آن را «وحشتناک» و «فاجعه‌بار» خوانده بود، حالا به تغییر در عالی‌ترین سطح دستگاه دیپلماسی آمریکا منجر شده است؛ تغییری که ابهام در آینده این توافق را بیش از پیش افزایش داده است.

ترامپ که به اروپایی‌ها تا اردیبهشت ماه برای «اصلاح نواقص» توافق هسته‌ای فرصت داده، حالا فردی را نامزد وزارت خارجه آمریکا کرده که می‌گوید با او درباره برجام «هم‌‌فکر» است.

«مایک پومپئو» که در یک سال گذشته ریاست سیا را بر عهده داشته و حالا در صورت تایید سیا وزیر خارجه می‌شود، سابقه‌ای طولانی در خصومت با ایران دارد و همانطور که ترامپ هم گفته، موافق خروج آمریکا از توافق هسته‌ای است.

دو ماه پیش زمانی که ترامپ در آستانه تصمیم‌گیری درباره تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران بود، رسانه‌های آمریکایی از جلسه‌ای خبر دادند که در آن تیلرسون، «هربرت مک‌مستر» مشاور امنیت ملی کاخ سفید و «جیمز متیس» وزیر دفاع آمریکا حامی ادامه حضور در توافق بوده‌اند. در سوی دیگر این جلسه اما، پومپئو به از خروج از توافق هسته‌ای حمایت کرده است.

حالا تیلرسون در حالی که قرار بود روز پنج‌شنبه برای رایزنی درباره برجام در برلین با اروپایی‌ها دیدار کند، از سمتش برکنار شده و آنطور که رسانه‌های آمریکایی می‌گویند، مک‌مستر هم در آستانه اخراج است و احتمال دارد «جان بولتون» نماینده اسبق آمریکا در سازمان ملل که او هم از حامیان خروج از برجام است، جایگزین او شود.

پومپئو اگر یک شاخصه مهم در سیاست خارجی داشته باشد، آن قطعا رابطه نزدیک با اسرائیل و خصومت آشکار با ایران است. او زمانی که در مجلس نمایندگان آمریکا نماینده «کانزاس» بود، از مخالفان سرسخت برجام بود و همزمان سفرهای متعددی هم به اروپا داشت تا دیپلمات‌ها و تجار اروپایی را از تعامل با ایران منع کند.

در حالی که در ابتدای دولت ترامپ در شورای امنیت ملی آمریکا موافقان ماندن در برجام اکثریت را در اختیار داشتند، با خروج تیلرسون و احتمال خروج مک‌مستر، اکثریت با افرادی خواهد بود که در «فاجعه‌بار» بودن این توافق با ترامپ هم‌نظرند.

از همین روست که از زمانی که خبر برکناری تیلرسون اعلام شده، اغلب تحلیلگران آمریکایی و اروپایی، چه طرفدار و چه مخالف برجام، در این نکته اشتراک نظر داشته‌اند که حالا سرنوشت توافق هسته‌ای با ایران بیش از هر زمان دیگری در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و احتمالا باید برای پایان زودهنگام برجام آماده شد.

«رابرت وارد» دبیر بخش اطلاعات نشریه «اکونومیست» نوشته است: «برکناری تیلرسون، ریسک‌ها درباره توافق با ایران را به میزان چشمگیری افزایش می‌دهد. از بین بردن این توافق شکاف در روابط میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا را که همین حالا به واسطه تعرفه فولاد ترامپ تیره شده، بیش از پیش افزایش می‌دهد.»

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.