در بیش از یکسالی که از دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا می گذرد، گفتار و رفتار وی به گونه ای بود که چیزی جز تنش را برای جهانیان و آمریکا نداشته است. 

یکی از خط مشی های چالشی ترامپ درباره توافق هسته ای با ایران بوده که با رویکردهای تند وی همراه شده است. ترامپ همواره تلاش کرده است برای عملی سازی وعده های انتخاباتی خود به هر بهانه ای روند توافق هسته ای را متوقف کند. اما راهبردهای او در این زمینه نتیجه بخش نبوده است. رسانه های عربی با اشاره به اقدامات ضدبرجامی ترامپ، تحلیل هایی را در این ارتباط منتشر ساختند که این گزارش به آن ها می پردازد.

** تقلاهای بی نتیجه ترامپ برای نابودی برجام

تارنماهای «عربی 21» و «دوت اخبار» مصر و خبرگزاری رسمی سوریه «سانا» و شبکه خبری «الجزیره» قطر شکست دولت آمریکا در مسیر بی اعتبار کردن برجام را بررسی کردند.

به نوشته تارنمای عربی 21، با وجود همه هیاهوهای ترامپ علیه برجام که گوش ها را کر کرده است اما او چند بار توافق هسته ای و موضوع رفع تحریم های ضد ایرانی را تایید کرده است. این اقدام نشان می دهد او تا این لحظه نتوانسته است به وعده های انتخاباتی خود عمل و توافق هسته ای را پاره کند. این نشان دهنده اختلاف شعارها و عمل او است. 

از نظر فنی دولت آمریکا نمی تواند به طور یکجانبه توافق هسته ای را لغو کند. زیرا این توافقی بین المللی است. تنها چیزی که آمریکا می تواند انجام دهد خروج از این توافق است که ضرورتا به فروپاشی توافق منجر نخواهد شد. هنوز هم مولفه های ادامه توافق هسته ای از مولفه هایی که آن را تهدید می کند، بیشتر است. رئیس جمهوری آمریکا تاکنون نتوانسته به هدف خود دست یابد. مهمترین مسائلی که سبب شده اند توافق هسته ای ادامه یابد نبود جایگزینی برای آن است. 

با توجه به این مسائل، نهادهای آمریکا خواهان حفظ توافق هسته ای و جلوگیری از تحقق تمایلات شخصی ترامپ است. در اینجاست که ناهماهنگی کنگره با سیاست های ترامپ در این زمینه قابل درک است. او در 12 اکتبر (20 مهر سال 1395) 2107 توپ را در زمین کنگره انداخت اما کنگره هم علیه توافق هسته ای اقدامی نکرد. در نتیجه ترامپ مجبور شد پس از ناامیدی از نهادهای قانون گذاری آمریکا این بار توپ را به زمین اتحادیه اروپا اندازد تا شاید به هدف خود برسد.

تارنمای شبکه خبری دوت اخبار مصر در گزارشی به نقل از شبکه «CBC» کانادا نوشت: ترامپ می تواند از توافق هسته ای عقب نشینی کند، اما او هرگز نمی توان این توافق را لغو کند. زیرا ایران با کشورهای گروه 1+5 این توافق را منعقد کرده است. از این رو، آمریکا نمی تواند در شرایطی که کشورهای دیگر این توافق را ادامه می دهند آن را لغو کند. این به مفهوم ادامه توافق و استفاده ایران از بازاهای اروپایی است. 

در این زمینه «هاری کازیانس» کارشناس مسائل آسیا در مرکز پژوهش های دفاعی واشنگتن گفت: اقدام آینده ترامپ ادامه توافق هسته ای خواهد بود زیرا او ناچار به این کار است و نمی خواهد از صف کشورهای غربی خارج شود.

خبرگزاری رسمی سوریه در گزارشی به قلم «محمد جاسم» نوشت: تلاش های مداوم آمریکا و تهدیدهای این کشور برای لغو توافق هسته ای که ترامپ ماه ها است که به آن عادت کرده است با مخالفت قابل ملاحظه همه طرف های بین المللی روبرو شده است. دیگر طرف های توافق بر این موضوع تاکید کرده اند که با توجه به آثار مثبت توافق هسته ای در سطح منطقه ای و بین المللی به این توافق پایبند خواهند بود. 

تلاش های ترامپ برای لغو توافق هسته ای در چارچوب سیاست باج خواهی سیاسی آمریکا درباره مسائل بین المللی قرار می گیرد و این کشور همواره با حمایت از تننش ها و بحران آفرینی ها تلاش می کند به منافع خود دست یابد هرچند که این موضوع زیان دیگر کشورها را به دنبال داشته باشد. واشنگتن به موضوع ثبات و امنیت منطقه ای و جهانی هیچ اهمیتی نمی دهد. این اقدام های آمریکا در شرایطی صورت می گیرد که آژانس بین المللی انرژی انمی بارها در گزارش های خود تایید کرده است که ایران همه بندهای توافق هسته ای را اجرایی کرده است.

به نوشته شبکه خبری الجزیره، پس از سپری شدن 2 سال از امضای توافق هسته ای رئیس جمهوری وارد کاخ سفید شد که با توافق هسته ای دشمن و این توافق را بسیار بد توصیف کرده است. درک سیاست ترامپ درباره توافق هسته ای و ایران برای تحلیل تحولات آینده مهم است. ترامپ تهدیدها و فشارها را بر ایران افزایش می دهد تا امتیازگیری کند اما این سیاست ها تاکنون نتیجه ای به دنبال نداشته است. ترامپ در تلاش خود برای لغو توافق هسته ای با مخالفت های مهمی از سوی همپیمانان و کشورهایی روبرو شد که این توافق را امضا کرده اند. این مساله پیروزی اخلاقی مهمی برای ایران در برابر ترامپ به شمار می رود و ایران نمی خواهد حامیان بین المللی توافق هسته ای را در برابر تندرویی های دولت جدید آمریکا از دست بدهد.

به طور کلی سیاست دولت ترامپ وگفتمان دشمنی او درباره توافق هسته ای ایران در شرایط سختی به سر می برد. او موفق نشده است ایران را وادار به نادیده گرفتن توافق هسته ای کند.

شبکه خبری الجزیره در گزارشی دیگر با اشاره به حمایت اتحادیه اروپا از توافق هسته ای و اظهارات مسوولان این اتحادیه که در آن بر ضرورت حفظ توافق هسته ای تاکید کرده اند، نوشت: آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش های خود پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید کرده است و «یوکیا امانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز بر پایبندی ایران به تعهدات هسته ای خود در چارچوب برجام تاکید کرده است. 

در این زمینه شبکه الجزیره به نقل از «رائد المصری» کارشناس مسائل بین الملل نوشت همه این مسائل نشان از شرایط بغرنج آمریکا در سیاست بین الملل دارد. همه این مسائل سرخوردگی ترامپ را به دنبال خواهد داشت. 

المصری با اشاره به تنش آفرینی های آمریکا علیه ترکیه و ایران گفت این نتیجه شکست دولت آمریکا در خاورمیانه است. شرایط بغرنج داخلی از مسائلی است که ترامپ را وادار به تنش آفرینی کرده است تا بر اختلاف ها و شکست های داخلی سرپوش نهد.

** آمریکا بازیگر منزوی برجام

صفحه عربی شبکه خبری «اسکای نیوز» امارات و روزنامه «المصری الیوم» هم با اشاره به پایبندی ایران به توافق هسته ای و حمایت دیگر کشورهای گروه 1+5 از این توافق، منزوی شدن آمریکا در نبرد ضد برجامی را در کانون توجه قرار دادند. 

به نوشته اسکای نیوز، با وجود اینکه دولت آمریکا تردیدهایی را درباره پایبندی ایران به روح توافق هسته ای وارد کرد است بازهم کشورهای اتحادیه اروپا برای بستن توافق های اقتصادی با ایران صف کشیده اند. به طوری که حجم مبادلات تجاری میان دو طرف افزایش یافته است. 

در شرایطی که آمریکا در راهبرد جدید خود برای افزایش تحریم ها علیه ایران تلاش می کند به نظر می رسد کشورهای اروپایی محاسبات دیگری دارند. دیگر این موضوع پنهان نیست که کشورهای اروپایی با بی صبری تمام برای برداشتن تحریم هایی که در مسیر مبادلات تجاری این کشورها با ایران سنگ اندازی می کرد برای سرمایه گذاری در بازارهای ایران و پیشی گرفتن بر روسی ها و چینی ها در این زمینه تلاش می کنند.

به نوشته روزنامه المصری الیوم، مشکلی که دولت آمریکا در مسیر بر هم زدن توافق هسته ای با آن روبرو است این است که آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان مسوول نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران پایبندی کشور را به تعهدهای خود درباره برجام تایید کرده است. با این وجود اگر آمریکا پایبندی ایران به برجام را تایید نکند این موضوع به منزوی شدن آمریکا منجر خواهد شد. کارشناسان مسائل هسته ای معتقدند که موضع ترامپ درباره توافق هسته ای در شرایطی که دیگر کشورهای گروه 1+5 به این توافق پایبند هستند، بیانگر ناکامی آمریکا است.

به نوشته المصری الیوم، کارشناسان و تحلیلگران پیش بینی کرده اند که دیگر کشورهای گروه 1+5 پایبندی کامل خود به توافق هسته ای را اعلام خواهند کرد و در این زمینه به گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به توافق هسته ای تکیه خواهند کرد.

کشورهای اروپایی بر این موضوع تمرکز کرده اند که توافق هسته ای در شرایط کنونی موفقیت مهمی برای تحقق امنیت اروپایی ها است. آنها مذاکره مجدد درباره بندهایی از توافق را که تامین کننده امنیت اروپا و تضمین کننده سرمایه گذاری این کشورها در ایران است، رد می کنند. درخواست های آمریکا که با موافقت کشورهای اروپایی روبرو نشده است سبب منزوی شدن آمریکا و دیگر همپیمانان آن خواهد شد. 

این کارشناسان می گویند آمریکا می خواهد برای دوران پس از اجرایی شدن توافق هسته ای میان سال های 2025 تا 2030 ضمانت هایی را به دست آورد و مانع از سرگیری فعالیت های غنی سازی ایران و استفاده از آن در دستگاه های سانتریفوژ شود. این در شرایطی است که پس از اجرای پروتکل الحالی ایران حق استفاده از انرژی هسته ای صلح آمیز را حق مسلم خود می داند. همچنین ایران بارها مخالفت خود را با مذاکره مجدد درباره توافق هسته ای اعلام کرده است و گفته است نه در شرایط کنونی و نه در آینده هیچ گونه تعدیل این توافق را می پذیرد و اجازه نمی دهد که دیگر مسائل با توافق هسته ای ارتباط داده شود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.