اعلان جنگ القاعده به داعش

گروه جهان: رهبر القاعده در یک پیام صوتی شدیداللحن به رهبر داعش تاخت و او را «رهبر نامشروع خلافت جعلی» نامید. ایمن الظواهری، رهبر القاعده آشکارا ابوبکر البغدادی، رهبر داعش را به دلیل آنچه «غصب جهاد» نامید مورد حمله قرار داده و رهبری داعش را به فتنه‌گری و ایجاد اغتشاش متهم کرد. الظواهری بر این مساله تاکید کرد که این تروریست منزوی عراقی، نه تنها رهبر تمام مسلمانان نیست بلکه «خلیفه» گروه‌های شبه‌نظامی هم نیست. به گزارش سی‌ان‌ان رهبر القاعده اعلام کرد: «ما او را به‌عنوان خلیفه قبول نداریم. ما ابوبکر البغدادی را در کسوت خلیفه به رسمیت نمی‌شناسیم.»


مقام‌های آمریکایی با ابراز شگفتی از اظهارات ایمن الظواهری، رهبری القاعده درباره اعلان جنگ علیه داعش می‌گویند الظواهری تاکنون درباره داعش و ابوبکر البغدادی، به این وضوح اظهارنظر نکرده بود. این مساله نشان‌دهنده اختلافات گسترده میان رهبری داعش و القاعده است و به نظر می‌رسد این روند سازش‌ناپذیر باشد. الظواهری در پیام خود البغدادی را «متظاهر» معرفی می‌کند که تنها «با حمایت تعدادی معدود» اعلام خلافت کرده و خود را خلیفه مسلمانان نامیده است. رهبر القاعده می‌گوید: «او با زور، انفجار و خودروهای بمب‌گذاری شده و نه انتخاب مردم از طریق تایید و مشورت» خود را خلیفه خوانده است. مقام‌های آمریکایی معتقدند می‌توانند از این روند به‌گونه‌ای بهره‌برداری کنند. این دو گروه پیش از این علیه یکدیگر دست به اقدام زده و یکسری درگیری‌ها و ترورهایی علیه یکدیگر ترتیب داده بودند؛ نظیر کشته شدن فرستاده الظواهری توسط داعش در سال 2014 که برای میانجیگری آتش بس میان مخالفان در سوریه مامور شده بود. به گزارش سی‌ان‌ان الظواهری در پیام خود با اشاره به تحولات غزه می‌گوید: «وقتی غزه زیر بمباران اسرائیل بود، البغدادی حتی یک کلمه در حمایت از مردم غزه بر زبان نیاورد. او تمام هم و غم خود را صرف کسب بیعت از مجاهدین برای خود کرده بود. او خود را خلیفه خواند پیش از آنکه با آنها مشورت کند.» الظواهری رهبر داعش را به فتنه‌گری برای ترغیب هواداران القاعده جهت ترک این گروه و پیوستن به داعش متهم کرده است.


ویلیام مک‌کانت، مشاور سابق ضد تروریسم وزارت خارجه، می‌گوید: «این برخوردی مهم در برابر داعش است. ظواهری بسیار عصبانی است که داعش به شخص او حمله کرده و سربازانش را هدف قرار داده است.» نیکولاس پالارینو، استاد دانشگاه جورج تاون به سی‌ان‌ان می‌گوید: «البغدادی اکنون ابهت الظواهری را ریخته است و اکنون ظواهری بسیار احساس تهدید می‌کند.» او می‌گوید: «می توانید این را با رقابت دو گروه جنایتکار یا مافیا مقایسه کنید. یکی در حال دست اندازی بر قلمرو دیگری است.» الظواهری در این پیام از البغدادی به‌خاطر بی‌توجهی به مسلمانان غزه و پاکستان زبان به شکایت گشوده و می‌گوید: «ما ترجیح می‌دادیم تا حد امکان واکنشی نشان ندهیم و آتش این فتنه را خاموش کنیم اما البغدادی و برادرانش چاره‌ای برای ما نگذاشتند جز آنکه از تمامی مجاهدین بخواهیم تا بیعت خود را از این گروه پس بگیرند.»


با این حال پالارینو می‌گوید: این دو گروه استراتژی‌های متفاوتی دارند. اکنون داعش محبوب‌تر از القاعده است: «یک شکاف نسلی وجود دارد. ظواهری و القاعده بسیار صبورند اما البغدادی به سرعت نتایج کار خود را می‌بیند.» مایکل مک کاول، رئیس کمیته امنیت داخلی مجلس نمایندگان می‌گوید: «رقابت میان این دو گروه برای آمریکا خطرناک است. نگرانم که سرریز این رقابت‌ها به جاهای دیگر هم تسری یابد.» سی‌ان‌ان می‌نویسد؛ هنوز روشن نیست که این پیام چه زمانی ضبط شده است. با این حال، الظواهری همچنان در پیام خود امیدوار است که این دو گروه با یکدیگر علیه دشمن مشترک متحد شوند. الظواهری در پیام خود می‌گوید: «در عراق یا شام، با آنها برای مبارزه با صلیبیون همکاری می‌کنیم.» مایکل هیدن،‌ مدیر سابق سیا می‌گوید: جامعه اطلاعاتی تنش در القاعده را در پی مرگ اسامه بن لادن، رهبر سابق القاعده پیش‌بینی کرده بود؛ همان چیزی که اکنون میان القاعده و داعش در حال رخ دادن است و آمریکا می‌تواند از آن به نفع خود استفاده کند. وی ادامه داد: «این یک ایده بسیار خوب است. ما همواره فکر می‌کردیم مرگ بن لادن باعث ایجاد تفرقه و اختلاف میان مصری‌ها و سایر اعراب در داخل گروه القاعده شود چون الظواهری یک مصری است که جانشین بن لادن شده است. زمانی که می‌خواهید از این تنش میان دو گروه افراطی خشن به نفع خود بهره ببرید،‌ باید به شدت مراقب باشید.» با این حال، سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام ضد تروریستی آمریکا می‌افزاید که احتمال همکاری میان این دو گروه با وجود بی اعتمادی و اختلاف میان رهبرانشان وجود دارد. احتمال دیگری هم هست: اینکه در آینده شاهد آشتی این دو گروه باشیم که در این صورت تهدید علیه آمریکا افزایش خواهد یافت.


حال داعش خوب نیست

دولت آمریکا اعلام کرد که داعش آزادی عمل و تحرکات آزادانه خود را در حدود ۳۰ درصد از اراضی مسکونی‌ عراق که حدود یک سال قبل آنها را اشغال کرده بود، از دست داده است. در همین حال منابع عراقی از آزادی ۱۰ روستا در کرکوک به دست نیروهای کرد پیشمرگ خبر دادند. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید گفت‌: در سوریه نیز داعش بیش از ۱۷ هزار کیلومتر مربع از اراضی شمال سوریه را از دست داده است و کاملا از مرزهای سوریه و ترکیه که طول آن به حدود ۶۰۰ مایل می‌رسد بیرون رانده شده و تنها در ۶۸ مایل از این منطقه حضور دارد. جاش ارنست گفت: نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا بیش از ۶۷۰۰ حمله به مواضع داعش داشته‌اند که در این مواضع هزاران تروریست حضور داشتند. وی افزود: کشته شدن حاجی معتز، فرد شماره دو داعش به این معناست که حتی اعضای ارشد و برجسته داعش نیز تحت فشارهای شدید قرار دارند و در نتیجه ما پیشروی مهمی را در کاهش قدرت و ویرانی داعش حاصل کرده‌ایم.