همه مردان حسن

کرم شومالی- آن برنارد -اریک اشمیت

یکی از برنامه‌های پنتاگون برای مقابله با نیروهای داعش در سوریه آموزش شورشیان یا به اصطلاح «اپوزیسیون میانه رو» سوری است. وحشی گری‌های داعش باعث شده کمتر نیرویی به دنبال مقابله با این نیرو باشد. تعدادی از این نیروهای آموزش دیده که شاید تعدادشان ۵۴ نفر بیشتر نباشد، روز پنج‌شنبه با بزرگ‌ترین ضربه حیثیتی مواجه شدند.

یکی از رهبران شان- از بریدگان ارتش سوریه که به استخدام آنها می‌پرداخت- همراه با معاونش در سوریه و نزدیک مرز ترکیه ربوده شدند. آنها نه از سوی داعش بلکه از سوی جبهه النصره ربوده شدند. این ربایش چالشی برای دولت اوباماست؛ چرا که واشنگتن می‌کوشد تا شورشیان محلی را برای مبارزه با خلافت خودخوانده آموزش دهد.

پس از یک سال تلاش، پنتاگون همچنان تلاش دارد تا نیروهایی برای مبارزه با داعش بیابد بدون اینکه با نیروهای بشار اسد سر شاخ شود. این عقبگرد و شکست در تلاش‌های آمریکا در حالی است که به تازگی این کشور و ترکیه به معامله‌ای برای برقراری «منطقه عاری از داعش» رسیدند. برای ایجاد چنین منطقه‌ای در شمال سوریه، دولت ترکیه علاوه بر جنگنده‌های خود از شورشیان سوری که در برنامه پنتاگون آموزش دیده‌اند، استفاده می‌کند.

به گزارش نیویورک‌تایمز، رهبر این نیروهای آموزش دیده از سوی پنتاگون «ندیم حسن» نام دارد. وقتی سال گذشته پنتاگون برنامه خود را اعلام کرد، «حسن» به جمع‌آوری ۱۲۰۰ نیروی شورشی مبادرت کرد؛ نیروهایی که پیش از این در سوریه می‌جنگیدند و مایل به پیوستن به این برنامه بودند. آنها تحت عنوان «یگان ۳۰» شروع به نبرد کردند. گفته می‌شود در میان ربوده‌شدگان ۶ نفر از این یگان حضور داشتند اما مقام‌های آمریکایی می‌گویند آنها هنوز به «مرحله فارغ‌التحصیلی» نرسیده بودند. دو روز قبل از ربوده شدن، «حسن» از مشکلاتی که با آن مواجه بود، سخن گفته بود.

حسن می‌گوید: آمریکایی‌ها که نگران فقدان نیرو بودند، بار دیگر از نیروهایی که روزگاری رد یا اخراج شان کرده بودند و آنها را مظنون به همکاری با داعش می‌دانستند، دعوت به همکاری کردند. مقام‌های آمریکایی می‌گویند دوره‌های آموزشی پنتاگون در ترکیه و اردن فقط توانسته ۶۰ مبارز را جذب کند؛ این اشاره‌ای آشکار به مردان حسن است.

برنامه آموزشی آمریکا از سوی پنتاگون درست در نقطه مقابل برنامه‌های سیا برای آموزش مبارزان برای نبرد با بشار اسد است. نیویورک‌تایمز می‌گوید: هر دو برنامه آمریکا با مشکلی یکسان مواجه است: همکاری با آمریکا به هر شکلی، این نیروها را به یک هدف برای داعش و النصره تبدیل می‌کند. سال گذشته جبهه النصره ضربه‌ای جدی بر برنامه‌های آمریکا وارد آورد؛ این گروه توانست «جبهه انقلابیون سوریه» و «حرکت حزم» را متلاشی و تعدادی از موشک‌های ضدتانک آمریکایی را از آنها غنیمت بگیرد.

به نظر می‌رسد برنامه‌های آموزشی آمریکا در سوریه با موانعی مواجه است. حسن پیش از دستگیری می‌گفت دولت آمریکا به ما دوربین‌های دید در شب برای خنثی کردن عملیات‌های داعش نمی‌دهد. ظاهرا آمریکا از برنامه‌های خود در سایر کشورها «درس‌هایی ناقص» آموخته است. واشنگتن از یک‌سو به آموزش نیروها می‌پردازد اما از سوی دیگر از ارسال تجهیزات به آنها خودداری می‌کند تا مبادا روزی به نیرویی علیه واشنگتن تبدیل شوند.