وزیر تندرو کنار گذاشته شد
پیام دوگانه یونان به اروپا
یونانی‌ها در رفراندوم روز یکشنبه به سیاست‌های ریاضتی اتحادیه اروپا «نه» گفتند، اما سیپراس، نخست‌وزیر، فردای روز رای‌گیری همه را غافلگیر کرد. او در نطق تلویزیونی خود از بازگشت به میز مذاکرات سخن گفت و در عین حال وزیر دارایی اولترا مارکسیست خود را وادار کرد از سمت خود استعفا کند. اکنون اروپا با دو پیام متناقض از آتن مواجه شده است: رای «نه» ملت یا نطق ملایم و اقدامات بعدی رئیس دولت.
وزیر اولترا مارکسیست ازکابینه یونان حذف شد
گروه جهان: رای منفی مردم یونان به خواسته‌های کشورهای یورو یک قربانی داشت: «یانیس واروفاکیس»، وزیراقتصاد و دارایی یونان که در پیشانی مبارزه با کشورهای یورو قرار داشت. او پس از اینکه مردم این کشور به خواسته‌های کشورهای اروپایی «نه» گفتند از سمت خود استعفا کرد. گفته می‌شود او تحت فشار آلکسی سیپراس مجبور به استعفا شده است. او یکی از مارکسیست‌های تندرویی بود که کشورهای اروپایی را به دلیل اتخاذ رویه موجود تروریست خطاب کرده بود. برخی میگویند این استعفای اجباری در دولت چپگرای یونان حاوی پیام صلحِ سیپراس به کشورهای ناحیه یورو است.
همزمان اروپایی‌ها که فریاد «نه» را از یونانی‌ها شنیدند، وارد جلسه اضطراری شدند. مرکل و فرانسیس اولاند پس از نهایی شدن آرای مردم یونان که در آن مشخص شده است مردم این کشور خواستار ریاضت اقتصادی نیستند و از دولت خود برای رها کردن طرح‌های ریاضتی حمایت می‌کنند، وارد شور شدند اما هنوز واکنش قاطعی نشان نداده‌اند. به گفته برخی کارشناسان این رای ممکن است ابهامات موجود را بین دو طرف افزایش دهد. سیگمالر گابریل، معاون صدراعظم آلمان اعتقاد دارد که رای حاصله معادلات موجود را پیچیده‌تر کرده است. او می‌گوید تصورش سخت است تا اتحادیه اروپا با یونان وارد مذاکرات شود. اتحادیه اروپا، شرط کمک‌های مالی خودش را منوط به اجرای اصلاحات پولی و مالی و اجرای برنامه‌های ریاضت اقتصادی کرده است. قرار است امروز دوباره سران اتحادیه اروپا در این مورد وارد جلسه شوند. به‌رغم اینکه کشورهای اروپایی گفته‌اند به خواست مردم این کشور احترام می‌گذارند، اما ممکن است اتحادیه اروپا انعطاف چندانی در مورد یونان به خرج ندهد.
وزیر خارجه آلمان می‌گوید: اکنون توپ در زمین یونان است. آنها باید تصمیم بگیرند که در حوزه مالی یورو بمانند یا نه. فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان در واکنش به نتایج این همه‌پرسی گفت: «ما باید این نتیجه را بپذیریم. این نتیجه همه‌پرسی است که مردم یونان با تعداد زیادی در آن مشارکت کردند. در وضعیت کنونی این یونان است که باید تصمیم بگیرد و توپ در زمین آتن است.» با وجود این، اکنون گزینه دیگری برای این کشور مطرح شده است که فارغ از گزینه‌های پیشین است.
برخی میگویند یونان ممکن است در صورت تن ندادن به خواسته‌های اتحادیه اروپا، تنها کمک‌های بشردوستانه دریافت کند. مارتین شولتز، رئیس پارلمان اروپا نیز در واکنش گفت: «از آنجا که معتقدم مردم یونان در طول هفته گذشته و زندگی روزمره با شرایط دشوار روبه‌رو هستند، ما حداکثر امروز در نشست اعضای منطقه یورو، درباره برنامه کمک‌های بشر دوستانه به یونان گفت‌وگو می‌کنیم. شهروندان عادی، بازنشستگان، افراد بیمار و کودکان در مهد کودک‌ها نباید بهای این وضعیت دراماتیک را بپردازند، وضعیتی که دولت و مردم رای «نه» را برای کشور به ارمغان آوردند.» در همه‌پرسی روز گذشته مردم این کشور با رای ۶۱ درصدی به خواسته‌های اتحادیه اروپا برای اجرای برنامه‌های ریاضتی «نه» گفتند و در مقابل این دسته، تنها ۳۹ درصد معتقد بودند که آتن باید برای فرار از بحران رکود اقتصادی تن به برنامه‌های ریاضتی اتحادیه اروپا بدهد.
آخرین طرح نجات مالی یونان سه‌شنبه پیش منقضی شد و این کشور از بازپرداخت قسط یک میلیارد و 600 میلیون یورویی به صندوق بین‌المللی پول بازماند. سه وام‌دهنده اصلی به یونان، یعنی کمیسیون اروپایی (بازوی اجرایی اتحادیه اروپا)، بانک مرکزی اروپا و صندوق بین‌المللی پول، برای ادامه کمک‌های مالی از مقام‌های آتن خواسته‌اند تا از میزان حمایت‌های دولتی به صندوق‌های بازنشستگی بکاهند و نرخ مالیات را افزایش دهند. اما این درخواست‌ها تاکنون با مقاومت دولت چپگرای یونان مواجه شده است. برخی میگویند اگر سیپراس، نخست‌وزیر یونان به این خواسته‌ها تن ندهد، ممکن است این کشور از حوزه مالی اتحادیه یورو اخراج شود.
رهبران اروپایی پیش‌تر نیز هشدار داده بودند اگر یونانی‌ها در این همه‌پرسی رای منفی به خواسته‌های اروپا بدهند این کشور از ناحیه یورو اخراج خواهد شد. حتی برخی مقامات یورو هشدار داده بودند تا یونان هرچه سریع‌تر تصمیم خود را پس از اعلام رای منفی به اتحادیه اروپا اعلام کند و در صورت تن ندادن به برنامه‌های ناحیه یورو این کشور باید به پول ملی خود بازگردد. تحلیلگران میگویند: در صورتی که یونان از حوزه پول واحد اروپایی، یورو، خارج شود، این اقدام به معنای شکست سیاست‌های آنگلا مرکل در مدیریت بحران مالی اتحادیه اروپا خواهد بود. جولیان راپولد، از موسسه روابط خارجی آلمان می‌گوید: خانم مرکل نگران تبعات غیرقابل پیش‌بینی خروج یونان از حوزه یورو همچون تقویت گروه‌های ضدیورو در برخی کشورهای اروپایی است: «مرکل دوست ندارد که درباره‌اش بگویند او یونان را از حوزه یورو بیرون انداخته است.»
گفته می‌شود پس از مشخص شدن رای نهایی بازارها در این کشور با سقوط مواجه شده‌اند و بازارهای سهام کشورهای اروپایی نیز شرایط مشابهی را تجربه کرده‌اند. «جی پی مورگان» پیش‌بینی می‌کند نتایج همه‌پرسی روز یکشنبه یونان را به ترک پول واحد (یورو) سوق خواهد داد.
صف‌های طویل در دو حوزه
شاهدان عینی میگویند مردم یونان روز یکشنبه در دو حوزه متفاوت صف‌های طویلی تشکیل داده بودند. ابتدا صف‌های طویلی که در حوزه‌های رای‌گیری به‌وجود آمده بود و دیگری صف‌هایی که دربرابر خودپردازهای بانک‌های این کشور شکل گرفته بود. به‌رغم اینکه مردم یونان روز یکشنبه به پای صندوق‌های رای رفتند تا به اتحادیه اروپا «نه» بگویند، همچنان فضای بی‌اعتمادی در این کشور موج می‌زند و مردم این کشور با هجوم به خودپردازهای بانک‌ها، در پی خروج سرمایه‌شان از این بانک‌ها بودند. در حالی که سیپراس، نخست‌وزیر یونان سعی داشته با جملات ملایمت‌آمیزی فضا را در داخل کشورش و اتحادیه اروپا مساعد کند، اما سیپراس در هر دو جبهه با مشکلاتی مواجه شده است.
سیپراس پس از اینکه رای «نه» مردم این کشور را به دست آورد، در سخنانی نه چندان فاتحانه اعلام کرد: این رای به منزله خروج یونان از ناحیه یورو نیست. او در یک برنامه زنده تلویزیونی گفت: «امروز با توجه به شرایط بسیار دشوار هفته گذشته، شما انتخاب بسیار شجاعانه‌ای انجام دادید. با این حال من کاملا آگاهم که رای امروز شما، رای به قطع رابطه با اتحادیه اروپا نیست؛بلکه حکمی برای تقویت موضع ما در مذاکرات برای یافتن راه حلی با دوام است. یونان به میز مذاکرات بر می‌گردد، اولویت نخست ما عادی‌سازی سیستم بانکی در اسرع وقت برای دستیابی به ثبات مالی است. مطمئنم که بانک مرکزی اروپا کاملا شرایط مالی عمومی یونان و همچنین ابعاد انسانی این بحران را در کشور ما درک می‌کند.» فارغ از سخنان نخست‌وزیر یونان اوضاع در بیرون چندان بر وفق مراد وی نیست. اعضای اتحادیه اروپا سعی می‌کنند تا یونان را همچنان به اجرای اصلاحات اقتصادی راضی کنند و در داخل خانه نیز کسانی هستند که خواستار پایان دادن به اجرای برنامه‌های ریاضتی هستند.
در حالی که روز یکشنبه نخست‌وزیر یونان نطق ملایم خود را از شبکه‌های تلویزیونی این کشور می‌خواند، مردمی که رای منفی به اجرای برنامه‌های ریاضتی یونان داده بودند به خیابان‌ها سرازیر شده و از دولت یونان خواستند تا هرچه سریع‌تر به این برنامه‌ها پایان بدهد. این افراد با حمل پرچم یونان و شعار «ریاضت کافی است» به خیابان‌ها آمده بودند. یکی از این افراد می‌گوید: «مردم یونان از هیچ چیز نمی‌ترسند و رهبران اروپایی باید این را بدانند. ما خواهان یک اروپای دموکراتیک هستیم که در آن عدالت اجتماعی برقرار باشد. این چشم انداز سیپراس برای یونان و همه ماست.» خانم جوانی هم می‌گوید: «مردم موفق شدند به ترس‌شان غلبه کنند. به نظر من ما باید جلو برویم و به توافق برسیم. می‌دانیم که این توافق می‌تواند دردناک باشد. امیدواریم که نظام سیاسی فاسد و پوسیده به پایان کارش برسد و شروع جدیدی برای کشور پیش رو داشته باشیم.»
مردم یونان اعتقاد دارند این رای می‌تواند دست بالا را به دولت این کشور در مذاکرات با اتحادیه اروپا بدهد. اما برخی میگویند مرکل اگر در یونان کوتاه بیاید مجبور است در برابر کشورهایی که شرایط مشابهی دارند رویکردی مشابه اتخاذ کند. کشورهایی مثل اسپانیا، ایتالیا و حتی فرانسه از شرایط مشابهی رنج می‌برند و این ممکن است مرکل را مجبور کند موضع سرسخت‌تری در قبال یونان بگیرد.
ادامه در صفحات بانک و بیمه (12) و باشگاه اقتصاددانان (29)
ارسال نظر