یارگیـری عربستـان علیـه ایـران؟

حسین موسوی:عربستان محور مذاکرات منطقه‌ای شده است. میهمانانی که در کسوت ریاست‌جمهوری گاه با هم نه‌تنها سنخیت فکری ندارند، بلکه به‌نوعی در تقابل با یکدیگر قرار دارند، قرار است جداگانه با پادشاه عربستان سعودی دیدار کنند. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر روز گذشته به عربستان سعودی سفر کرد تا در نخستین دیدار رسمی‌اش با ملک سلمان در مورد موضوعات منطقه‌ای گفت‌وگو کند.

پادشاه عربستان میان السیسی و اردوغان میانجیگری می‌کند

یارگیری عربستان علیه ایران؟

این سفر اما همزمان شده است با سفر اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه که از روز شنبه در مکه به‌سر می‌برد و قرار است امروز به دیدار ملک سلمان برود. گفته می‌شود که احتمال دارد امیر قطر نیز امروز یا فردا به عربستان سفر کند و به دیدار پادشاه عربستان برود. عربستان قصد دارد در مورد موضوعات مهمی همچون سوریه، ایران و یمن با کشورهای یاد شده مذاکره کند. به اعتقاد برخی از کارشناسان ریاض قصد دارد تا محور جدیدی را برای پیشبرد برنامه‌های سیاست خارجی‌اش تدارک ببیند و اختلافات را بین کشورهای یادشده کم کند. عربستان در برخی موارد از جمله حکومت جدید مصر با آنکارا اختلاف دارد. یکی دیگر از اختلافات این دو کشور به گروه اخوان‌المسلمین بازمی‌گردد. در صورتی که عربستان سعودی، اخوان‌المسلمین را در لیست گروه‌های تروریستی خود قرار داده است اما آنکارا ارتباط نزدیکی با این گروه دارد. این موضوع در مورد قطر نیز صدق می‌کند. قطر نیز به دلیل پناه‌دادن به برخی از نیروهای اخوانی با قاهره مشکلات پیچیده‌ای پیدا کرده است. ریاض اینک به صرافت افتاده است تا در دیدارهای جداگانه نقش میانجی را بین کشورهای یاد شده ایفا کند.

عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر روز شنبه پای میکروفن خبرنگار «العربیه» رفت و در مورد دیدار احتمالی با اردوغان گفت که دیداری بین آن دو صورت نخواهد گرفت اما با تغییر لحنی آشکار،از آنکارا خواست تا در امور داخلی مصر دخالت نکند. خبرگزاری «آنادولو» نیز در گزارشی نوشت که اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه روز شنبه وارد عربستان شده و از شهرهای مذهبی این کشور در حال دیدار است. اردوغان در این دیدار به همراه اعضای اصلی دولت، از جمله معاون نخست‌وزیر، وزیر امورخارجه و وزیر امور اقتصاد و دارایی ترکیه به عربستان سفر کرده است. رئیس‌جمهوری ترکیه همچون همتای مصری خود دیدار با السیسی را تکذیب کرده و می‌گوید قصد دیدار با السیسی را ندارد اما همزمانی این سفرها بین روسای کشورهای ترکیه و مصر این نظریه را قوت بخشیده است که عربستان سعی دارد تا ضمن کم‌کردن اختلافات بین این دو کشور محور تازه‌ای را برای مجادلات منطقه‌ای ایجاد کند. مجادلاتی که السیسی در گفت‌وگو با شبکه العربیه از آن به‌عنوان «شرایط نابسامان منطقه‌ای» یاد کرده است. سایت عرب‌نیوز در مورد سفر منطقه‌ای روسای جمهوری ترکیه و مصر می‌نویسد: ریاض در این هفته شاهد موج تازه‌ای از فعالیت‌های دیپلماسی خواهد بود. ملک سلمان، پادشاه تازه عربستان سعودی قرار است در حرمین‌الشریفین با روسای جمهوری ترکیه و مصر دیدارهایی جداگانه داشته باشد. در این دیدارها عربستان سعودی قصد دارد در مورد تغییرات احتمالی در موازنه قدرت در خاورمیانه با این دو گفت‌وگو کند. در چند روز گذشته رسانه‌های ترکیه‌ای در مورد اهداف سفر اردوغان به عربستان نوشته‌اند. این رسانه‌ها اعتقاد دارند که اردوغان برای کم‌کردن اختلافات آنکارا با ریاض به این کشور سفر کرده است. سایت «عرب‌نیوز» می‌نویسد که اردوغان به دنبال کم‌کردن اختلافات خود با ریاض است و قصد دارد تا «آرایشی جدید» را با همکاری عربستان سعودی در منطقه رقم بزند. «هِمین لیوهونی»، تحلیلگر سایت «روداو» نیز می‌نویسد که سفر روسای جمهوری مصر و ترکیه به عربستان را نباید اصلا اتفاقی تلقی کرد. هرچند این دو اظهار می‌کنند که این سفر اتفاقی بوده و هیچ قصدی برای ملاقات دوجانبه در کار نخواهد بود، با وجود این، به نظر می‌رسد که ریاض قصد دارد به‌عنوان واسطه بین این دو کشور عمل کند. لیوهونی از این سفر با عنوان «جبهه جدید سنی‌ها» یاد می‌کند. به اعتقاد این تحلیلگر، پس از روی کار آمدن ملک سلمان، سیاست خارجی این کشور نیز تغییر کرده است.او می‌گوید: با جابه‌جایی نفرات در داخل این حکومت می‌توان به این نکته پی برد که ملک سلمان قصد دارد متفاوت‌ از پادشاه پیشین عربستان سعودی در عرصه دیپلماسی عمل کند. برخی کارشناسان اعتقاد دارند که پیوند مجدد بین قاهره و آنکارا کاری «نشدنی» است، اما لیوهونی می‌گوید که شرایط جدید منطقه‌ای ایجاب کرده که دو کشور اختلافات خود را کنار گذاشته و میانجیگری عربستان سعودی را برای پیوند دوباره بپذیرند. عربستان سعودی و ترکیه در مورد اقدام مشترک علیه رئیس‌جمهوری سوریه اتفاق‌نظر دارند. عربستان با این کار قصد دارد نفوذ ایران را در منطقه کاهش دهد و در مورد سوریه نیز اختلافات بین ایران و ترکیه هنوز پابرجاست. ایران تاکنون میزان قدرت منطقه‌ای خود را به کشورهای عربی نشان داده و میزان نفوذ این کشور در بغداد، بیروت، دمشق و بحرین انکارناپذیر است. پادشاه جدید عربستان سعودی سعی دارد تا با نزدیک کردن این کشورها آرایشی تازه در منطقه شکل دهد، اما مهم‌ترین پرسشی که اینک مطرح شده این است: آیا اردوغان دست نیروهای پشت‌پرده خود را همچون اخوان‌المسلمین در پوست گردو خواهد گذاشت و با مصر دست دوستی خواهد داد یا اینکه ادامه‌دهنده همان سیاست‌های پیشین خواهد بود؟