شکاف در اردوگاه جمهوری‌خواهان

حسین موسوی- پرچم جمهوری‌خواهان از شانزدهم ژانویه بر فراز کنگره به اهتزاز در می‌آید. این روزها روزهای جمهوری‌خواهان است. جمهوری‌خواهانی که در هر دو مجلس این کشور دست به یک خانه‌تکانی زده‌اند و بیشتر روسای کمیسیون‌ها را از آن خود کرده‌اند. همزمان تعطیلات پرزیدنت اوباما در کنار همسایه هاوایی‌اش «ادی وِدِر» به پایان رسیده و او به همراه بانوی نخست ایالات‌متحده و دو فرزندش به کاخ ریاست‌جمهوری برگشته‌اند. کاخی که قرار است تنها ۲ سال دیگر میزبان او باشد و مهم‌ترین روزهای حضور اوباما نیز در این دو سال به سال جاری میلادی ختم می‌شود. نخستین‌ رئیس‌جمهوری سیاه‌پوست آمریکا در حالی پا به منزلگاه موقت خود گذاشته که از اواسط ماه جاری میلادی باید با چالش‌های جمهوری‌خواهان در کنگره دست و پنجه نرم کند. جایی که در اختیار مهم‌ترین حزب رقیب قرار گرفته و اسب خود را زین کرده‌اند تا در کورس رقابت ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۶ از رقبای دموکرات‌شان پیشی بگیرند.

در مسیر مسابقه اما، دموکرات‌ها امیدوارند که اعضای تندروی جمهوری‌خواه، میانه‌رو‌های این حزب را زمین بزنند و همچنان کلید کاخ سفید را در دستان خود نگه‌ دارند. جمهوری‌خواهان میانه‌رو بیشتر باید مراقب تندروها باشند تا دموکرات‌های رقیب. این جمهوری‌خواهان سعی دارند که تمامی اتهاماتی را که متوجه آنها است، از جمله اینکه آنها سیاستمدار نیستند و یک «مشت ایدئولوگ» هستند که با سیاست غریبه هستند، از خود بزدایند. برای این کار نیز احتمالا تصمیم بگیرند که با حقه‌ای «تروآگونه» وارد کاخ سفید شوند بدین صورت که از طرح‌های سیاسی اوباما به سود خود استفاده کنند تا میزان آرای خود را در ۲ سال منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری افزایش دهند.

سایت سی‌بی‌اس نیوز گزارش داد که باراک اوباما برای مقابله با تندروهای جمهوری‌خواهان همچنان به راهبرد «قلم و تلفن» متوسل خواهد شد. راهبرد قلم و تلفن به مواردی اشاره می‌کند که اوباما به دلیل اختیارات قانونی خود می‌تواند لوایح کنگره را وتو کند یا اینکه اصلاحاتی در برخی از قوانین اتخاذ کند. اصلاح قانون مهاجرتی از جمله این موارد بوده که به تنش‌های زیادی هم منجر شد و جمهوری‌خواهان این طرح باراک اوباما را برای افزایش میزان رای‌دهندگان به دموکرات‌ها در سال ۲۰۱۶ قلمداد کردند. به نوشته این سایت خبری باراک اوباما برای مبارزه با تندروها، همچنان به «مخلوطی» از راهکارهای «قلم و تلفن» متوسل خواهد شد. این در حالی است که جمهوری‌خواهان در حال تهیه طرحی هستند که به اصلاح قانون مالیاتی این کشور مربوط می‌شود. این گروه قصد دارند قانون مالیاتی این کشور را دستکاری کند تا بتوانند اوباما را ناچار به واگذاردن برخی از طرح‌هایش بکنند؛ اما به اعتقاد برخی از ناظران، اوباما با دیپلماسی «قلم» اصلاحات جمهوری‌خواهان را به چالش خواهد کشید.

«پولوتیکو» می‌نویسد که جمهوری‌خواهان ترسی در برابر اوباما نخواهند داشت و آنها فکر می‌کنند که سال ۲۰۱۵ سال آنهاست. آنها کنترل سنا و مجلس نمایندگان این کشور را با قاطعیت در دست گرفته‌اند و اگر بتوانند لوایح خود را به امضای بیش از دو‌سوم نمایندگان این کشور برسانند، «قلم پرزیدنت» هم دیگر کارگر نخواهد بود.

جان بینر، رهبر اکثریت جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان آمریکا، پیش از اینکه سنا در دست هم‌حزبی‌هایش قرار بگیرد، تنها کسی بود که برای مسائل مهم و تفاهم با رئیس‌جمهوری در کاخ سفید حاضر می‌شد اما اینک باراک اوباما برای پیشبرد برنامه‌های خود سوای بینر باید میچ مک‌کانل رهبر اکثریت سنا را نیز پذیرا باشد. پیش از این سنا در دست دموکرات‌ها بوده که رهبری آن نیز با هری رید دموکرات بود. اینک اما جمهوری‌خواهان قصد دارند وسعت و اندازه «پرتگاه‌های» پرزیدنت را افزایش دهند. به اعتقاد گزارش‌نویس پولوتیکو، جمهوری‌خواهان در همه زمینه‌ها برای خنثی‌سازی برنامه‌های اوباما طرح و نقشه کشیده‌اند و قصد دارند در سراسر سال جاری به تناسب از این «پرتگاه‌ها» استفاده کنند.

مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی اوباما در سال جاری نه در اقتصاد که در حوزه سیاست خارجی است. رشد ملایم اما متواتر اقتصاد آمریکا و اعلام خروج از رکود اقتصادی در آمریکا نمی‌تواند جمهوری‌خواهان را در این زمینه پیروز میدان کند. رشد نرخ ایجاد شغل و رشد اقتصادی ایالات‌متحده جایی برای مانور به جمهوری‌خواهان نمی‌دهد. با این حال آنها قصد دارند که در برابر اوباما کوتاه نیایند و با تئوری «ایجاد پرتگاه» اوباما را در برابر سایر جاه‌طلبی‌هایش به عقب بنشانند. نخستین پرتگاهی که اوباما قطعا با آن مواجه خواهد شد به روز ۲۸ فوریه سال جاری بازخواهد گشت، که بینر و میچ مک‌کانل قصد دارند طرحی برای تامین بودجه وزارت امنیت داخلی این کشور ارائه دهند.

محافظه‌کاران از اینکه اوباما قانون مهاجرتی را تغییر داده به شدت از دست او عصبانی هستند و قصد دارند که دست به مقابله به مثل بزنند. طرفداران اصلاحات مجدد قانون مهاجرتی اوباما قصد دارند که تامین بودجه مالی وزارت امنیت داخلی را به این موضوع گره بزنند تا اوباما قلم خود را دوباره روی کاغذ بلغزاند و قوانین مهاجرتی را دست‌کم به حالت پیشین خود بازگرداند. قانون مهاجرتی اصلاح شده توسط اوباما از این قرار است که اگر مهاجری بیش از پنج‌سال در این کشور اقامت غیرقانونی داشته است، همزمان اعضای درجه یک خانواده آنها نیز تابعیت آمریکا را داشته باشند می‌توانند به‌طور موقت تا سه سال تابعیت آمریکایی کسب کنند. به گفته جمهوری‌خواهان اصلاح قانون مهاجرتی به سود دموکرات‌ها تمام خواهد شد و آرای لاتین‌تبارها را به جیب آنها خواهد ریخت. تد کروز یکی از اعضای جوان حزب جمهوری‌خواه که به تی‌پارتی نزدیک است، از جمله این افراد است که قصد دارد در مقابل برنامه‌های اوباما با ایجاد چالش پرتگاه، کاخ سفید را وادار به عقب‌نشینی کند.

با وجود این هنوز کسانی مانند جان مک‌کین، رئیس کمیته نیروهای دفاعی سنا می‌توانند در برابر این کارشکنی‌ها فضا را تا حدی برای اوباما ملایم کنند. در بحبوحه رسوایی پرونده شکنجه‌‌گران سیا، جان مک‌کین از معدود جمهوری‌خواهانی بود که از انتشار این رسوایی‌ها حمایت کرد و آن‌را به سود آمریکا دانست و در کنار دموکرات‌ها قرار گرفت. این تضمین‌های اندک برای اوباما اما در حوزه سیاست خارجی وجود نخواهد داشت. روزنامه واشنگتن پست می‌نویسد، جمهوری‌خواهان قصد دارند تا مانع اجرایی شدن سیاست تازه اوباما در قبال کوبا شوند. اوباما به تازگی اعلام کرده است که قصد دارد پس از نیم‌ قرن قطع رابطه با کوبا، ارتباطات دیپلماتیک را با این کشور کمونیستی از سر بگیرد.

اوباما برای احیای عملیات از سرگیری روابط کشورش با کوبا باید جنبه مالی این موضوع را نیزدر نظر بگیرد و برای تامین آن بکوشد. تایید این طرح نیز در دستان کسانی است که از دشمنان درجه یک کوبا و رائول کاسترو به شمار می‌آیند. اگر جمهوری‌خواهان با بیش از دوسوم آرا با لایحه تامین بودجه ارتباط با کوبا مخالفت کنند، دیگر قلم آقای رئیس‌جمهور هم نمی‌تواند کارکرد داشته باشد. سناتور میچ مک‌کانل در خصوص اینکه چرا حزب وی با ایجاد ارتباط دوباره با کوبا مخالف است، می‌گوید: «من فکر می‌کنم هنوز شرایط تغییری نکرده است. چیزی ندیده‌ایم که نشان دهد در آنجا تغییراتی صورت گرفته است.» مک‌کانل که روز یکشنبه با خبرنگاران در این مورد صحبت می‌کرد، گفت که تلاش برخی از جمهوری‌خواهان و رئیس‌جمهوری را برای ایجاد ارتباط با هاوانا درک می‌کنند اما هنوز نمی‌توانند باور کنند که در کوبا اتفاق خاصی افتاده است.

اوباما در زمینه سیاست خارجی تنها با معضل کوبا همراه نیست. ایران، چین، روسیه و کره‌شمالی همچنان از مهم‌ترین معضلات دستگاه خارجی این کشور در دو سال منتهی به پایان دوره اوباما خواهد بود. آمریکا به غیر از چین، سه کشور دیگر را مورد تحریم‌های یک‌جانبه خود قرار داده است. موضوع ایران و روسیه برای وی نسبت به کره‌شمالی از اهمیت فوری‌تری برخوردار است. اوباما قصد دارد میراثی از خود بر جای بگذارد که تابوی تفاهم با تهران را بشکند.

سایت پولوتیکو می‌نویسد که جمهوری‌خواهان قصد دارند مذاکرات تهران را با گروه ۱+۵ عقیم و بی‌نتیجه کنند. جمهوری‌خواهان که از ماه جاری در هر دو مجلس در اکثریت قرار گرفته‌اند قصد دارند با دموکرات‌هایی که نزدیک به دیدگاه آنها هستند ائتلاف کنند و هر گونه توافقی با تهران را بی‌نتیجه کنند. چنانچه بتوانند رای دموکرات‌ها را هم به‌رنگ رای خود در آورند «استراتژی قلم» نیز تاثیری نخواهد داشت.

در حال حاضر قرار است تغییراتی در روسای کمیسیون صورت بگیرد و چرخش این تغییرات نیز به سود جمهوری‌خواهان و به ضرر اوباما است. در تازه‌ترین تغییراتی که در این زمینه صورت گرفته است می‌شود به‌جابه‌جایی مک‌کین نماینده جمهوری‌خواه اشاره کرد که به ریاست کمیته امور دفاعی سنا برگزیده شده است. اوباما باید با نیروهای تازه‌‌نفس‌تری در سال جاری دست و پنجه نرم کند زیرا روسای تازه قصد دارند سال سختی را برای «اردک لنگان» رقم بزنند. روسای جمهوری که آخرین روزهای ریاست‌جمهوری خود را طی می‌کنند به اردک لنگان معروف می‌شوند.