محمدحسین باقی: تصمیم باراک اوباما برای پایان دادن به ۵ دهه دشمنی با کوبا مخالفان سیاسی کوبایی را به تکاپو افکنده و باعث شکاف‌هایی میان آنها شده و آنها را مجبور به بازنگری در تاکتیک‌هایشان کرده است. در تمام دوران جنگ سرد و پس از آن، ایالات‌متحده به جنبشی کوچک از مخالفان جهت رهبری اپوزیسیون داخلی و رصد کردن سوءاستفاده‌های حقوق بشری اتکا داشت. پس از اینکه رئیس‌جمهور آمریکا سیاست چنددهه‌ای خود در قبال کوبا را اعلام کرد، برخی مخالفان احساس کردند که به آنها خیانت شده است. آنها اکنون نسبت به جنبش خود اطمینان ندارند؛ جنبشی که دولت را خشمگین و حمایت عمومی را محدود کرده است. اوباما همچنان کوبایی‌ها را به حقوق سیاسی بیشتر تشویق می‌کند، اما اکنون کانال مستقیم خود برای ارتباط با دولت رائول کاسترو را دارد. استدلال مخالفان کوبایی این است که دولت آمریکا به سویی می‌رود که دیگر نیازی به آنها نداشته و از این پس دولت آمریکا بدون هیچ واسطه‌ای و به‌طور مستقیم می‌تواند با دولت کوبا تماس برقرار کند. همین مساله باعث شده آینده مخالفان دولت کوبا در هاله‌ای از تردید قرار بگیرد. مخالفان کوبایی به دو دسته تقسیم شده‌اند. از یکسو گروهی از رهبران مخالفان هستند که از تغییر سیاسی در راستای تهی کردن دست دولت از بهانه برای فشار سیاسی و اقتصادی استقبال می‌کنند و در سوی دیگر مخالفانی هستند که از این معامله گله کرده و می‌گویند این «ترمیم رابطه» بدون اطلاع مخالفان و بر خلاف خواسته آنها بوده است. «برتا سولر»- رهبر «بانوان سفیدپوست»، یک گروه بزرگ کاتولیک رومی که هر یکشنبه راهپیمایی اعتراضی برگزار می‌کند- به «دانیل تروتا» خبرنگار رویترز می‌گوید: «پرزیدنت اوباما اشتباه کرد. این به نفع دولت کوبا است و تقویت کننده و تجهیز کننده ماشین سرکوب این رژیم.» در حالی که گروه او در حال راهپیمایی در خیابان‌ها بود و آزار و بازداشت دائمی را از سر می‌گذراند، اما دولت آمریکا در ۱۸ ماه گذشته درگیر مذاکرات پنهانی با هاوانا بود. «گیلرمو فاریناس»، که تقریبا طی ۳۸ هفته تظاهرات متوالی در خارج از خانه اش در شهر سانتاکلارا پای ثابت بازداشتی‌ها بود، حتی صریح‌تر سخن می‌گوید. او- که از این مذاکرات پنهانی ناراحت است و می‌گوید دیدگاه مخالفان محلی از اعراب نداشت- می‌گوید: «احساس می‌کنم به من خیانت شده است. می‌دانم که برخی از این کلمه احساس توهین می‌کنند اما به عمد از آن استفاده می‌کنم.» فاریناس در جلسه مهم با ۲۹ مخالفی که روز دوشنبه از تمام کوبا آمده بودند و دیداری ۱۰ ساعته در دفتر «۱۴ ymedio» داشتند در اقلیت بود. سولر حضور نیافت. سایر رهبران ارشد مخالف هم از تغییر سیاسی اوباما استقبال کردند یا آن را به مثابه واقعیتی فراتر از کنترل شان پذیرفتند. در بیانیه‌ای مشترک، آنها تبادل زندانیان را تحسین کردند؛ اقدامی که اجازه داد «آلن گروس»، امدادگر آمریکایی و بیش از ۵۰ زندانی ناشناخته دیگر کوبایی آزاد شوند. یک مقام آمریکایی کوبایی‌های آزاد شده را به عنوان زندانیان سیاسی توصیف کرد، اما مخالفان هنوز آزادی هیچ‌یک از طرفداران خود را تایید نکرده‌اند و باعث شده آنها در حالت ابهامی قرار گیرند که اساسا ایالات‌متحده به دنبال آزادی چه کسانی است.

در جست‌وجوی وحدت

مشارکت‌کنندگان در آن جلسه اعلام کردند که دارای تفاوت‌هایی هستند اما برای رهبری یک جبهه متحد موافقت کردند. گزارشگران و دیپلمات‌ها از ورود به این نشست ممنوع بودند و تمام ۲۹ مخالف موبایل‌های خود را در تمام آن ۱۰ ساعت در بیرون و در یک سطل قرار داده بودند. «الیزاردو سانچز»، یکی از رهبران کهنه کار، هیچ اظهارنظری راجع به نقاط اختلاف بر زبان نیاورد اما گفت که همه می‌پذیرند که این اقدام اوباما نیازمند رویکرد جدیدی برای اعمال فشار بر دولت و یافتن حمایت مردمی است. او می‌گوید: «با این تغییر، گفتمان دولت باید تغییر کند و گفتمان ما هم باید تغییر کند. اکنون زمان برای ما فرا رسیده تا تاکتیک هایمان را به دلیل تغییر صحنه سیاسی مورد بازنگری قرار دهیم.» آنها بازنگری در مورد تغییر تاکتیک‌های خود در مواجهه با سیاست اوباما در قبال کوبا را آغاز کرده‌اند. دولت کوبا هم دائما مخالفان را متهم می‌کند که «مزدوران» دولت آمریکا هستند و بسیاری از کوبایی‌ها نسبت به انگیزه‌هایشان مردد هستند و معتقدند که محرک آنها کمک‌های اقتصادی است که از سوی گروه‌های خارجی ارائه می‌شود. با این حال، «خوزه دانیل فرر»، رهبر اتحادیه میهن پرستان کوبا، اعلام کرد که خوشبین است: «یک پویایی جدیدی وجود دارد و فکر می‌کنیم که برای آینده کوبا بسیار مثبت است.» آن ۲۹ مخالف کوبایی در آن جلسه ۱۰ ساعته خواسته خود برای انتخابات چندحزبی، آزادی تمام زندانیان سیاسی و احترام دولت به اعلامیه جهانی حقوق بشر را اعلام کردند. اما گروه بانوان سفیدپوست را نباید فراموش کرد. تصاویر پلیس که در حال متفرق کردن «بانوان سفیدپوست» در تظاهرات بود، باعث شد که نام این گروه در صدر مخالفان معروف کوبا در آمریکا قرار بگیرد. «الیسیا آویلا»، ۲۹ ساله و رهبر «سوموس ماس» [ما زیاد هستیم]، می‌گوید: «بدترین چیز گریستن برای آن چیزی است که رخ داد. این بهترین فرصتی است که برای ما پیش آمده تا مردم‌مان گرد هم جمع شوند و این فرصتی است که باید از آن نفع ببریم.