ژاپن در باتلاق رکود

حسین موسوی: سومین قدرت اقتصادی دنیا با رکود دست و پنجه نرم می‌کند. «سی‌ان‌ان » گزارش می‌دهد که در فصل سوم، اقتصاد ژاپن ضعیف‌تر شده و هنوز نتوانسته رکود موجود را برطرف کند. این موضوع می‌تواند بر قانون مالیاتی افزایش بر درآمد هم تاثیرگذار باشد. دفتر کابینه دولت می‌گوید که تولید ناخالص داخلی مطابق انتظارات رشد نداشته است و این موضوع نشانگر ضعیف‌تر شدن اقتصاد ژاپن تلقی می‌شود. در شرایطی که انتظار می‌رفت نسبت به مدت زمان مشابه، تولید ناخالص داخلی ژاپن در بهترین حالت ۲/۲ درصد رشد داشته باشد، این کشور نه تنها رشدی تجربه نکرد بلکه با کاهش ۶/۱درصدی هم روبه‌رو شد. رقم به دست‌آمده بسیار دور از انتظار و بدتر از پیش‌بینی خوش‌بینانه‌ای بوده که کارشناسان انتظار داشتند. در بررسی‌های سه‌ ماهه، تولید ناخالص داخلی ۴/۰ درصد با کاهش روبه‌رو بوده است، آنچنان که سرمایه‌گذاری در بازار کسب‌وکار هم به شدت ضعیف شده است. کارشناسان می‌گویند که به لحاظ فنی، ژاپن وارد یک دوره رکود شده و این دومین سه‌ماهه‌ای است که ژاپن وضعیت رکودی را که غیرمنتظره بوده است تجربه می‌کند. برخی اعتقاد دارند که این رشد ضعیف، طرح‌های اقتصادی شینزو آبه را که به «آبه‌نومیکس» شهره است با مشکل مواجه خواهد کرد. آبه در نظر دارد که قانون مالیاتی را تغییر دهد تا بتواند اقتصاد ژاپن را احیا کند. این رکود اما باعث شده آبه نتواند قانون مالیاتی را که در خصوص افزایش بردرآمد اصلاحاتی انجام داده، به پیش ببرد.

همچنین این رکود بر قانون مالیات بر مصرف که در ماه آوریل رشد ۸ درصدی داشته تاثیرگذار بوده و دولت مردد است که آیا باید تا ۱۰ درصد آن‌را افزایش دهد یا نه.

یکی از مهم‌ترین طرح‌های آبه‌نومیکس اصلاح مالیاتی در ژاپن است که با وجود رکود بی‌سابقه در ژاپن، در اجرا با مشکل مواجه شده است. به گفته کارشناسان پرسش اصلی این است که آیا این روند ضعیفی که ژاپن برای بهبود اقتصادی‌اش تجربه می‌کند، قانون مالیاتی را به سرانجام خواهد رساند یا نه. برخی می‌گویند آبه با توجه به سرمایه‌ای که دارد می‌تواند این قانون را پیاده کند. برخی دیگر اما نسبت به اجرای قانون مالیاتی ژاپن به دیده تردید می‌نگرند. این دسته اعتقاد دارند که ژاپن بدهی‌های داخلی بالایی دارد و حمایت‌کنندگان از قانون مالیاتی را نیز دچار شک و تردید کرده که آیا اجرای طرح قانون افزایش مالیات می‌تواند به دولت کمک کند یا نه؟ منتقدان می‌گویند که توکیو باید یک راه عملی برای رشد خود پیدا کند، پیش از اینکه به موضوعات مالی بپردازد. هر چند در روزهای اخیر گمانه‌زنی‌ها به این سمت و سو سوق پیدا کرده که آبه به احتمال زیاد طرح افزایش مالیاتی را به دلیل انتخابات پیش‌رو به ماه دسامبر موکول کند و این طرح را با تاخیری چند ماهه به اجرا درآورد.

آبه شهره به ناجی اقتصادی در ژاپن است، اما بانک مرکزی ژاپن با طرح‌های وی مخالف است و اعتقاد دارد که این طرح‌ها شکنندگی اقتصاد ژاپن را بالاتر خواهد برد. عقیده بر این است که کاهش هزینه‌های دولتی و اصلاحات ساختاری می‌تواند به تقویت سومین قدرت برتر اقتصادی جهان منجر شود. با این وجود اعلام خبر رکود اقتصادی بر بازارهای جهان، به‌ویژه بازار نفت تاثیرگذار بود و باعث شد که قیمت نفت دوباره با کاهش قیمت مواجه شود. به گزارش رویترز، بهای نفت برنت در بازارهای جهانی روز گذشته، در پی اخباری مبنی‌بر رکود اقتصادی در ژاپن به‌عنوان چهارمین واردکننده بزرگ نفت جهان و اظهارنظر آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر بعید بودن بازگشت زودهنگام قیمت نفت به سطوح بالا، به ۷۹ دلار در هر بشکه رسید. احتمال افزایش تقاضای جهانی نفت پس از انتشار اطلاعاتی مبنی بر تنزل اقتصادی غیرمنتظره‌ ۶/۱ درصدی ژاپن با یک ضربه تازه مواجه شد. «تونی نونان» تحلیلگر نفتی در ژاپن گفت: ‌این یک ضربه دیگر به قیمت‌های نفت خام و یک فاکتور نزولی دیگر است. نفت برنت روز دوشنبه با ۴۱ سنت کاهش به ۷۹ دلار در هر بشکه تنزل کرد. این درحالی است که قیمت نفت برنت برای تحویل در ماه ژانویه روز جمعه یک دلار و ۹۲ سنت افزایش یافته بود. همچنین نفت سبک آمریکا برای تحویل در ماه دسامبر با ۳۴ سنت کاهش به ۷۵ دلار و ۴۸ سنت در هر بشکه رسید. نفت آمریکا نیز روز جمعه یک دلار و ۶۱ سنت در هر بشکه افزایش قیمت را تجربه کرده بود. اکنون تمام نگاه‌ها به کاهش تولید احتمالی از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت در نشست وزرای نفت این سازمان در هفته آینده است.

نونان گفت: ‌روند نزولی همچنان تا زمانی که اتفاقی برای تغییر اوضاع رخ دهد ادامه خواهد داشت. این اتفاق می‌تواند نشست اوپک باشد. وزیر نفت ایران روز یکشنبه برخی از کشورهای عضو اوپک را به بهانه تراشی برای توجیه مخالفت خود با ایجاد ثبات در قیمت‌ها از طریق کاهش تولید متهم کرد. با توجه به تاکید یکی از مقامات عربستان به واگذاری تعیین قیمت نفت به بازار، اشاره زنگنه احتمالا به عربستان بوده است. همچنین در نشانه تعیین‌کننده دیگری برای قیمت نفت، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد بازار نفت با رشد اقتصادی ناچیز در چین و افزایش تولید نفت شیل آمریکا وارد یک دوره جدید شده که بازگشت سریع به قیمت‌های بالا را بعید می‌کند.

آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه خود افزود: پس از کاهش قیمت نفت به زیر ۸۰ دلار برای اولین بار از سال ۲۰۱۰، ‌قیمت‌ها ممکن است در سال ۲۰۱۵ مجددا کاهش پیدا کند. سرمایه‌گذاران همچنان در حال نظاره علائم تاثیر سقوط قیمت نفت روی پروژه‌های نفت شیل آمریکا هستند. تولید نفت در داکوتای شمالی بزرگ‌ترین ایالت تولید نفت آمریکا پس از تگزاس در ماه سپتامبر روزانه با ۵۰ هزار بشکه افزایش به رقم بی‌سابقه یک میلیون و ۱۸۰ هزار بشکه در روز رسید. افزایش ارزش دلار نیز در کاهش اخیر قیمت نفت موثر بوده است. ارزش دلار روز جمعه به بالاترین سطح چهار سال اخیر در برابر ارزهای دیگر رسید اما روز دوشنبه ۳/۰درصد از ارزش آن کاسته شد. سی‌ان‌ان نوشت ۴ واحد پولی مهم در دنیا از جمله یورو و روبل با کاهش ارزش مواجه شده‌اند.