عراق از برزخ خلأ قدرت عبور کرد
کابینه نخست‌وزیران
محمدحسین باقی: نمایندگان مجلس عراق پس از ماه‌ها چانه‌زنی سرانجام روز دوشنبه با اکثریت آرا (۱۷۷ رای از ۲۸۹ نماینده حاضر در جلسه) رسما حیدر العبادی را به‌عنوان نخست‌وزیر برگزیدند و کابینه او را هم مورد تایید قرار دادند. البته برخی پُست‌های کلیدی از جمله وزارت دفاع و وزارت کشور همچنان خالی است و العبادی قول داده ظرف یک هفته نامزدهای این دو پست را به پارلمان معرفی کند. رای پارلمان درست یک روز پیش از اتمام مهلت قانونی برای معرفی کابینه بود. کاظم المقدادی، تحلیلگر عراقی به نیویورک تایمز می‌گوید: خدمت بزرگ دولت این بود که «خلأ قدرت» را پر کرد.
محمدحسین باقی: نمایندگان مجلس عراق پس از ماه‌ها چانه‌زنی سرانجام روز دوشنبه با اکثریت آرا (۱۷۷ رای از ۲۸۹ نماینده حاضر در جلسه) رسما حیدر العبادی را به‌عنوان نخست‌وزیر برگزیدند و کابینه او را هم مورد تایید قرار دادند. البته برخی پُست‌های کلیدی از جمله وزارت دفاع و وزارت کشور همچنان خالی است و العبادی قول داده ظرف یک هفته نامزدهای این دو پست را به پارلمان معرفی کند. رای پارلمان درست یک روز پیش از اتمام مهلت قانونی برای معرفی کابینه بود. کاظم المقدادی، تحلیلگر عراقی به نیویورک تایمز می‌گوید: خدمت بزرگ دولت این بود که «خلأ قدرت» را پر کرد. وی می‌افزاید: آقای عبادی با تشکیل دولت گام بزرگی در حل بحران‌ها برداشت. تحلیلگران می‌گویند مزیت مهم عبادی تمایزی است که میان او و مالکی وجود دارد اگرچه هر دو دارای یک سابقه سیاسی مشترک (عضویت در حزب الدعوه) هستند. موفق الربیعی، مشاور سابق امنیت ملی عراق در همین رابطه می‌گوید؛ فرق مالکی و العبادی در این است که مالکی در همه جا به‌ویژه جامعه اهل سنت عراق «دست توطئه» را می‌دید اما عبادی ۶۲ ساله «صبور» است. خصلت او این است که همه‌جانبه‌نگر و از خانواده‌ای ثروتمند است. ما سرمایه‌گذاری سیاسی گسترده‌ای روی او انجام داده‌ایم. او آخرین فرصت ما برای فرآیندی متحد و دموکراتیک برای یک عراق با ثبات است.
عراق از برزخ خلأ قدرت عبور کرد
کابینه سیاستمداران طراز اول
دشمنان قدیمی، یاران امروزی
در کابینه جدید، نوری کمال المالکی نخست‌وزیر قبلی، ایاد علاوی نخست‌وزیر اسبق و اسامه النُجَیفی رئیس سابق پارلمان به‌عنوان معاونان رئیس‌جمهور برگزیده شدند. «جومانا کارادشه» گزارشگر سی.ان.ان با اشاره به تشریفاتی بودن پست معاونت ریاست‌جمهوری (همچون پست ریاست‌جمهوری) می‌گوید: «علاوی و مالکی دشمنان سیاسی قدیمی هم هستند» اما اکنون در کنار هم قرار گرفته‌اند. این حضور گمانه‌زنی‌هایی را برانگیخته است. برخی معتقدند مالکی نخست‌وزیر در سایه است اما این بار در کسوت معاون رئیس‌جمهور. برخی دیگر می‌گویند او در تصمیمات خود دیگر نمی‌تواند یک تنه به پیش رود و بسیاری از تصمیماتش به چالش کشیده خواهد شد.
جایگاه او تحت‌الشعاع دو رقیب دیگر قرار خواهد گرفت. «کریم فهیم»، نویسنده نیویورک تایمز هم می‌نویسد عبادی سعی دارد شخصیتی جامع و دارای جاذبه باشد. او به نقل از برخی تحلیلگران می‌نویسد: «عبادی ترجیح می‌دهد تا چهره‌های سیاسی سابق را در درون دولت و در حلقه هواداران دولت نگه دارد و کاری نکند که آنها به حلقه مخالفان بپیوندند و وضعیت از اینکه هست، شکننده‌تر شود.»
برخی از چهره‌های سابق دولت مالکی در دولت کنونی به ریاست العبادی ابقا شدند اما در سمت‌های جدیدی قرار گرفتند. به گزارش الجزیره، هوشیار زیباری، وزیر خارجه قبلی به همراه بها الاعرجی و صالح المطلک به‌عنوان سه معاون نخست‌وزیر برگزیده شدند. ابراهیم جعفری، نخست‌وزیر اسبق هم به‌عنوان وزیر خارجه برگزیده شد. عادل عبدالمهدی هم به ریاست وزارت نفت رسید. برخی گزارش‌ها حاکی از این بود که هادی العامری فرمانده سپاه بدر قرار بود به‌عنوان وزیر دفاع انتخاب شود اما اندکی پیش از شروع به کار پارلمان از این تصمیم صرف‌نظر شد چرا که «پاسخ‌های خشمناکی از هواداران خود دریافت کرد.» حیدرالعبادی هنگام معرفی کابینه خود قول داد نیروهای امنیتی کشور را بازسازی، با چالش‌های داخلی مقابله و امنیت را به کشور بازگرداند. او در همین ارتباط گفت: عراق «زیر حملات سختی قرار گرفته» و نیروهای امنیتی آنقدر خواهند جنگید تا «پیروزی» را در آغوش گیرند. او در ادامه افزود:«کشور گرفتار بحران شدیدی است و مردم منتظر ما هستند. ما نباید به دنبال نام و سمَت باشیم. باید به مردم و کشور خدمت کنیم.» اما آیا به راستی چنین است؟ بحران‌های پیش‌روی این سیاستمدار «صبور» و «همه‌جانبه‌نگر» چیست؟ آیا می‌تواند در میانه اقیانوس ناآرامی‌ها، کشتی سیاست در عراق را به ساحل امنیت برساند؟
بحرانی به نام داعش
انتخاب کابینه جدید عراق در حالی است که این کشور با بحران‌های گسترده‌ای دست به گریبان است. العبادی در حالی متعهد به بازگرداندن امنیت در کشور و مقابله با چالش‌های امنیتی شده که کشورش با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های امنیتی در تاریخ خود مواجه است. این چالش چیزی نیست جز «اعلام خلافت اسلامی در عراق و بخشی از سوریه.»
نیویورک تایمز در این ارتباط می‌نویسد: اگرچه نمایندگان پارلمان هم قسم شدند، اما بدبینی عمیقی در میان عراقی‌ها به‌ویژه اهل سنت وجود دارد. «شیخ محمد البَجاری» که مبارزانش در فلوجه در کنار داعش و علیه نیروهای عراقی می‌جنگند، می‌گوید:«امیدوار بودیم که شاهد روی کار آمدن دولت تکنوکراتی باشیم که به ما گوش فرا دهد؛ اما این اتفاق نیفتاد. این تصمیمات ما را بیشتر نگران خواهد کرد.»
شیراز ماهر محقق ارشد در مرکز بین‌المللی مطالعات رادیکالیسم در کینگز کالج لندن و دانشگاه جان‌هاپکینز می‌گوید:«چالش تکفیری‌های داعش به‌گونه‌ای است که پس از حمله مغول به خاورمیانه، منطقه شاهد حمله‌ای به این وسعت نبوده است.» با حملات این گروه به عراق، ارتش عراق از برابر دیدگان این گروه می‌گریخت. ماهر می‌افزاید: داعش عمدا دست به خشونت می‌زد تا این پیام را به «دیگران» بفرستد که ایستادگی در برابر این گروه تبعات سختی برای آنها دارد. با این کار چهره‌ای قدرتمند از خود ترسیم می‌کردند که کسی را یارای مقاومت در برابرشان نیست. این کارشناس می‌افزاید: «چنین بود که نیروهای ارتش عراق با تصویری که از قدرت پوشالی داعش در ذهن داشتند در برابر یورش آنها می‌گریختند و میدان را واگذار می‌کردند.» در جدیدترین اقدام، حملات نیروهای آمریکایی به همراه ارتش عراق به مواضع این گروه تکفیری در «سد حدیثه» بود که به عقب‌نشینی داعش و متحمل شدن ضربات سخت از سوی آنها انجامید.
ماهیگیری از آب گل آلود
دومین چالشی که پیش روی العبادی قرار دارد بحث «استقلال» یا خودمختاری بیشتر منطقه کردستان است. «فواد حسین» رئیس کارکنان مسعود بارزانی می‌گوید: «اگر درخواست‌های ما جامه عمل نپوشد، تصمیم خواهیم گرفت که در راستای منافع مردم‌مان کاری را که باید، انجام دهیم.» پس از مدت‌ها مشاجرات داغ، دولت منطقه‌ای کردستان به این شرط رای مثبت به کابینه العبادی داد که او «چندین موضوع» را با کردها فیصله دهد. این «موضوعات» عبارتند از: پرداخت حقوق، تجهیزات و تسلیحاتی برای نیروهای پیشمرگه کرد؛ حل مشاجرات سرزمینی که در قانون اساسی عراق به آن تصریح شده و توافق بر سر حوزه‌های نفتی و گازی که میان دو طرف مورد مناقشه است. مقام‌های منطقه کردستان همچنین افزودند که بودجه این منطقه که ماه‌ها است قطع شده باید برقرار شود. عبادی در سخنرانی خود هنگام معرفی کابینه اعلام کرد: «دولت من متعهد به حل تمام مسائل موجود میان دولت با کردها است. این در حالی است که کردها برای حضور یا عدم حضور در جلسه رای گیری مردد بودند.» الجزیره می‌نویسد: جناح سیاسی کردها پس از ساعت‌ها بحث مردد به حضور یا عدم حضور در فرآیند رای‌گیری بود.
بنابراین در گام اول از پارلمان خارج شدند؛ اما پس از آغاز جلسه پارلمان، جناح کردها بازگشت و در فرآیند رای اعتماد مشروط به کابینه حضور یافتند. روابط کردها و دولت عراق سال جاری پس از پرداخت «دیرهنگام» و «ناکافی» از سوی بغداد به این منطقه رو به وخامت رفت. این در حالی است که طی ماه جاری و پس از تشدید حملات داعش تعاملاتی میان نیروهای دولتی و منطقه کردستان با هماهنگی آمریکا برقرار
شد.
اوباما: به دولت جدید در بغداد متعهدیم
با انتخاب دولت العبادی، رئیس‌جمهور آمریکا ضمن تماس تلفنی با وی تعهدات کشورش به دولت جدید عراق برای مبارزه با داعش را مورد بحث قرار داد. کاخ سفید در بیانیه‌ای افزود:«نخست‌وزیر تعهد خود برای همکاری با تمام طرف‌های عراقی و نیز شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی جهت تقویت ظرفیت‌های عراق برای مبارزه با این دشمن مشترک را اعلام کرد.» جان کری، وزیر خارجه آمریکا هم تشکیل دولت جدید در بغداد را «مرحله‌ای مهم» برای عراق نامید.
ارسال نظر