آمریکا همچنان در کمین خط لوله خزر

گروه بین‌الملل- پس از آنکه در ماه گذشته میلادی ایالات متحده نتوانست نقشه خود را برای عبور خط لوله گاز خزر از مسیری خارج از روسیه عملی کند اکنون بار دیگر به فکر افتاده از راهی دیگر نقش روسیه را در انتقال گاز آسیای میانه به اروپا حذف کند.

منابع خبری روسیه دیروز اعلام کردند کاخ سفید با زیرکی تصمیم گرفته پروژه نابوکو را که با لوله انتقال گاز حاشیه دریای خزر روسیه رقابت می‌کند، به‌عنوان گزینه دیگری جهت انتقال گاز ترکمنستان و قزاقستان پیشنهاد دهد. کارشناسان می‌گویند که اروپا به این همه گاز نیاز ندارد و باید یکی از این طرح‌ها را انتخاب کند. عکس تزیینی است

دولت آمریکا تصمیم گرفته است موضع خط لوله نابوکو را تغییر دهد که باید گاز آسیای میانه به کشورهای اروپایی را با دور زدن روسیه صادر کند. به گفته متیو برایز‌، معاون وزیر امور خارجه آمریکا‌، این طرح‌ها به هیچ عنوان به یکدیگر مربوط نمی‌شوند و گازی که از طریق نابوکو منتقل خواهد شد، متعلق به ذخایر دیگری در غرب قزاقستان و ترکمنستان است.

اما برخی تحلیل‌گران بر این عقیده اند که آمریکا با اعلام غیرموازی بودن دو طرح قصد حیله‌گری دارد. کنستانتین چرپانوف می‌گوید، از نظر منابع پایه، این دو طرح واقعا با یکدیگر برخورد نخواهند کرد. نابوکو بیشتر بر گاز ایران و آذربایجان اتکا دارد و گاز مورد نیاز خط لوله حاشیه دریای خزر از ترکمنستان، قزاقستان و روسیه تامین خواهد شد.

اما چرپانوف اشاره می‌کند که مقصد و محل توزیع هر دو آنها بازار اروپاست. وی پیش‌بینی می‌کند، به همین خاطر این دو خط لوله با یکدیگر رقابت می‌کنند.

کاترینا کراوچنکو، کارشناس گروه بروکر کردیت سرویس، معتقد است: اعلامیه‌های نمایندگان وزارت امور خارجه آمریکا به نوعی به بازی گرفتن اروپا جهت جلب آن به سوی خود و درگیر کردن با پروژه مذکور است.

به گفته وی، در برابر مصرف‌کنندگان اروپایی این مساله قرار گرفته که کدام یک از آنها را انتخاب کنند.

وی توضیح می‌دهد: به نظر من این مساله به مدت احداث و ارزش تمام شده این خط لوله‌ها بستگی دارد. البته در حال حاضر به سختی می‌توان حدس زد که اروپا کدام یک را ترجیح خواهد داد.

از سوی دیگر برخی رسانه‌های خبری در حال زمینه سازی برای این مساله هستند که خط لوله گاز خزر وابستگی اروپا به گاز روسیه و آسیای میانه را بیشتر کرده و برای این منطقه خطرناک است. آلکسی کودرین وزیر اقتصاد روسیه معتقد است که احداث خط لوله انتقال گاز حاشیه دریای خزر خطری برای صدور منابع انرژی به اروپا در بر نخواهد داشت.

وی در پاسخ به این سوال که نظر وی درباره قرارداد احداث خط لوله حاشیه دریای خزر چیست؟ به خبرنگاران گفت: فکر می‌کنم که احداث این خط لوله هیچ‌گونه خطری در برنخواهد داشت و تضمین صدور منابع انرژی به اروپا را تضعیف نخواهد کرد.

چندی قبل قزاقستان پیشنهاد روسیه را برای پیوستن به خط لوله انتقال گاز خزر رد کرد. در فاصله کوتاهی از این رد درخواست روسیه که بسیاری از کارشناسان را شگفت‌زده کرد مشخص شد که قزاقستان قصد دارد پروژه نابوکو را که یک پروژه موازی با خط لوله خزر به حساب می‌آید کلید بزند.

در همین حال آژانس بین‌المللی انرژی نیز چندان به پروژه خط لوله خزر روی خوش نشان نداده است. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که پروژه همکاری گاز طبیعی بین روسیه، ترکمنستان و ازبکستان برای اتحادیه اروپا تاثیر بزرگی به همراه نخواهد داشت.

کلود ماندیل‌، مدیر آژانس بین المللی انرژی‌، در پاریس گفت: پروژه همکاری روسیه، ترکمنستان و ازبکستان در زمینه گاز طبیعی بر مساله تامین انرژی اتحادیه اروپا تاثیر چندانی ندارد.

او گفت که چهار کشور مذکور در زمینه همکاری گاز طبیعی تنها به یک قرارداد اصولی رسیده‌اند و حتی اجرای این قرارداد نیز برای تامین انرژی اتحادیه اروپا تاثیر فاجعه‌باری در پی نخواهد داشت.

وی همچنین تاکید کرد که بر اساس توسعه فناوری گاز طبیعی مایع، می‌توان گاز طبیعی را از محل‌های دور حمل کرد تا منابع تامین گاز اتحادیه اروپا چند جانبه شود.

با این وجود روسیه مصمم است این پروژه را به انجام رسانده و گاز بیشتری را به اروپا منتقل کند. کم کردن نقش روسیه در پروژه‌های انتقال گاز به اروپا به قدری برای ایالات متحده جدی است که دیک‌چنی و کاندولیزا رایس معاون رییس‌جمهوری و وزیر خارجه آمریکت سفرهای جداگانه ای را به منطقه آسیای میانه در این خصوص انجام دادند.