دور دوحه، یک گام دیگر به سوی شکست

آناهیتا عبدالهی- طی روزهای چهارشنبه تا جمعه هفته گذشته دو نشست حساس در پاریس و بروکسل برپا شد تا وزرای بازرگانی کشورهای بزرگ و قدرت‌های تجاری جهان بتوانند راه‌حلی برای خروج مذاکرات به بن‌بست رسیده تجارت آزاد سازمان تجارت جهانی پیدا کنند.

در اجلاس پاریس در ابتدا قرار بود تنها وزرای بازرگانی ۳۰ کشور عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه حضور پیدا کنند اما یک روز به برگزاری اجلاس اعلام شد که وزرای دارایی نیز در این نشست حضور پیدا خواهند کرد.

اجلاس پاریس به دلیل اینکه قرار بود بحث کاهش یارانه‌های کشاورزی را در کشورهای صنعتی بررسی کند از اهمیت زیادی برخوردار بود.

کشورهای صنعتی به شدت در برابر کاهش یارانه‌های کشاورزی مقاومت می‌کنند و همین مساله نارضایتی کشورهای در حال توسعه را به همراه داشته است.

آنها عقیده دارند چنین سیاستی در کشورهای صنعتی باعث ارزان تمام شدن کالاهای این کشورها می‌شود و به این ترتیب امکان صادرات محصولات کشاورزی از کشورهای فقیر به کشورهای صنعتی عملا مختل می‌شود.

این در حالی است که بسیاری از کشورهای در حال توسعه و فقیر جهان عمده کالاهای صادراتیشان، کالاهای کشاورزی است.

با این وجود نشست وزرای بازرگانی و کشاورزی عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه نتوانست به راهکاری برای برون‌رفت از بحران دور دوحه دست پیدا کند.

عدم شرکت وزرای فرانسوی به دلیل تغییرات همزمان کابینه در اجلاس پاریس سبب شد که نشست پاریس آن استحکام لازم را برای رسیدن به نتیجه نداشته باشد. فرانسه اصلی‌ترین مخالف کاهش یارانه‌ها و تعرفه‌های مربوط به محصولات کشاورزی است و حتی وزیر کشاورزی پیشین این کشور خواستار توقف مذاکرات دور دوحه شد.

یکی از وزرای بازرگانی پس از این نشست با اشاره به عدم دستیابی به نتیجه لازم به آسوشیتدپرس گفت: دامنه درخواست‌ها بسیار گسترده است. هنوز کشورهای صنعتی نتوانسته‌اند روی میزان کاهش یارانه‌ها توافق کنند. هر کشور عددی را در نظر گرفته است و این در حالی است که این ارقام بیانگر خواست همه کشورها نیستند.

وزرای حاضر در اجلاس پاریس همچنین خواستار ادامه گفت‌وگوها شدند و در بیانیه‌ای نوشتند: در این اجلاس ما درباره تمامی محورهای اصلی مورد مذاکره گفت‌وگو کردیم. اکنون در شرایطی هستیم که نمی‌توان گفت مذاکرات شکست خورده اما پیشرفتی نیز حاصل نشده است. همچنین وزرای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه اعلام کردند که طرحی را برای پیگیری گفت‌وگوها در ماه ژوئن در نظر دارند که طی اجلاس دیگری مذاکره در این خصوص را ادامه دهند. همچنین اعلام شد مذاکرات این هفته در سطوح مقامات رسمی پایین‌تر از وزیر انجام خواهد شد تا روند گفت‌وگوها سرعت بیشتری پیدا کند.

در همین حال از اجلاس بروکسل هم که طی روزهای پنج‌شنبه و جمعه برگزار شد اخبار خوبی به گوش نمی‌رسد. در این اجلاس دو روزه قرار بود ایالات متحده و اتحادیه اروپا به همراه برزیل و ژاپن راه‌های کاهش یارانه کشاورزی و تعرفه واردات محصولات صنعتی را بررسی کنند. این نشست که در مقر دفتر تجاری اتحادیه اروپا در بروکسل برگزار شد نیز نتوانست به انتظارها پاسخ دهد. در همان زمانی که مذاکرات بروکسل در جریان بود جورج بوش رییس‌جمهور آمریکا در جمع خبرنگاران از تلاش‌های کشور و دولتش برای به جلو راندن مذاکرات دور دوحه سخن گفت. جورج بوش که پس از دیدارش در واشنگتن با نخست‌وزیری سوئد، در جمع خبرنگاران حاضر شده بود، گفت: ما در حال برطرف کردن موانع پیش روی کاهش یارانه‌های کشاورزی هستیم و قصد داریم هر چه سریع‌تر این مبلغ را کاهش دهیم. جورج بوش با اشاره به این مساله که ما اعتقاد داریم که این مساله امکان‌پذیر است و قرارداد تجارت آزاد برای تمامی اعضای سازمان تجارت جهانی سودآور خواهد بود.

جورج بوش یک روز پس از پایان اجلاس بی‌نتیجه بروکسل اعلام کرد ایالات متحده هند راه‌های برون‌رفت از وضعیت کنونی را در کارگروه‌های دوجانبه پیگیری خواهند کرد. جورج بوش تنها تا پایان روز سی‌ام ژوئن فرصت دارد تا مذاکرات تجارت آزاد ایالات متحده را در جهان نمایندگی کند. پس از آن اختیار قانونی مذاکرات از او گرفته شده و به کنگره که اکنون در کنترل دموکرات‌ها است سپرده خواهد شد. این مساله بسیار برای بوش حایز اهمیت است و بوش علاقه دارد قرارداد دور دوحه در زمان اختیار او امضا شود.

اما یکی از کارشناسان عقیده دارد اکنون مهم‌تر از اختیارات و علایق بوش مذاکرات دور دوحه است. با بی‌نتیجه ماندن مذاکرات بروکسل و پاریس اکنون دور دوحه یک گام دیگر به سوی شکست کامل برداشته است.