خطر بحران تمام عیار اقتصادی

عکس: AFP

به گفته رابرت زولیک، بی‌ثباتی‌های اقتصادی در کنار ناآرامی‌های سیاسی، وضعیتی را در جهان پدید آورده است که وقوع یک شوک دیگر می‌تواند اقتصاد جهانی را در بحرانی تمام‌عیار فرو ببرد. هشدار بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول:

خطرات بیشتری اقتصاد جهان را تهدید می‌کند

شادی آذری

در اجلاس مشترک بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول که روز شنبه به میزبانی

ایالات متحده برپا شد، رهبران مالی جهان هشدار دادند که افزایش قیمت مواد غذایی، نرخ بیکاری کنترل نشده، ناآرامی‌های خاورمیانه و اوضاع بد مالی در اقتصادهای پیشرفته، هنوز احیای اقتصادی جهان را تهدید می‌کنند.

به گزارش فرانس پرس، روز شنبه، رابرت زولیک، رییس بانک جهانی، درباره افزایش قیمت مواد غذایی اساسی چنین هشدار داد:«ما تنها یک شوک دیگر با بحرانی تمام عیار فاصله داریم.» او که در اختتامیه اجلاس بهاری بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول سخنرانی می‌کرد، افزود: «بحران مالی جهان به ما آموخت که پیشگیری بهتر از درمان است. ما توان آن را نداریم که یک بار دیگر این درس را به فراموشی بسپاریم.»

به گزارش بلومبرگ، زولیک اعلام کرد که طی سال گذشته میلادی در حدود ۴۴ میلیون نفر به خاطر افزایش قیمت مواد غذایی به ورطه فقر فرو رفتند و تنها ده درصد افزایش شاخص قیمت مواد غذایی منجر به ورود ۱۰ میلیون نفر دیگر به دنیای فقرا خواهد شد. در سال گذشته میلادی شاخص قیمت مواد غذایی سازمان خواربار و کشاورزی جهان، فائو، ۲۵ درصد افزایش یافت که این دومین افزایش شدید از سال ۱۹۹۱ تاکنون بود و البته در ماه فوریه گذشته رکورد این شاخص شکسته شد.

زولیک در یک کنفرانس مطبوعاتی که پس از اجلاس مشترک صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی برپا شد، هشدار داد که تورم قیمت‌های مواد غذایی «امروز بزرگترین خطری است که فقرای جهان را تهدید می‌کند.»

بانک جهانی همچنین هشدار داد که وخیم‌تر شدن شرایط در خاورمیانه و آفریقای شمالی «ممکن است رشد اقتصادی جهان را از مسیر خود خارج کند.» این مرکز پرداخت وام برای توسعه کشورها در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اگر افزایش قیمت نفت شدید و با دوام باشد ... رشد اقتصادی جهان در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به ترتیب ۳/۰ درصد و ۲/۱ درصد کند خواهد شد.»

در این اجلاس، زولیک خواستار واکنش سریع بانک جهانی برای حمایت از اصلاحات در خاورمیانه و مشارکت این بانک در شکل‌دهی به قراردادهای جدید اجتماعی شد و افزود:« انتظار برای ثبات شرایط به معنای از دست دادن فرصت‌هاست. در لحظه‌های انقلاب، به انتظار شرایط ماندن، هیچ پیروزی را به بار نخواهد آورد.»

به نظر می‌رسد تکنوکرات‌های اقتصادی جهان پس از گذشت دو سال از مبارزه با فشارهای شدید وارده بر شبکه مالی جهان که بخاطر فروپاشی بازار مسکن و نظام بانکداری آمریکا در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ پدید آمد، تازه اکنون نفس راحتی کشیده‌اند. در این شرایط هم اما هنوز نگرانی‌ها خودنمایی می‌کنند.

دومنیک استراوس کان، رییس صندوق بین‌المللی پول - IMF - چندین بار هشدار داد که اکنون وقت خوشنودی و رضایت نیست، هنوز چندین بیماری اقتصادی برجای مانده‌اند و مشکلات تازه‌ای چون رونق بیش از حد اقتصادهای نوظهور نیز در راهند.

او در اختتامیه اجلاس واشنگتن گفت: «احیای اقتصادی در جریان است اما نرخ بیکاری در اغلب کشورها هنوز بسیار بالا است.» وی افزود که در بخش‌های مالی اقتصادهای پیشرفته «هنوز بازسازی‌های زیادی مورد نیاز است.» کان با اشاره به رشد روزافزون اقتصادی و تاثیر افزایش قیمت‌های غذا و انرژی گفت: «در اقتصادهای نوظهور، بیشتر موضوع رونق بیش از حد مطرح است.»

وی افزود که اصلاح وضعیت بیکاری یکی از مسائل اصلی است که موجب اضطراب مقامات مالی جهان شده است. استراوس کان گفت: «رشد اقتصادی کافی نیست؛ چون آن الگوی قدیمی که اگر دارای رشد اقتصادی بودید از آن پیروی می‌کردید و سایرین هم از شما تقلید می‌کردند، دیگر کار نمی‌کند.»

تارمن شانموگاراتنام، رییس کمیته پولی و مالی سیاستگذاری‌های صندوق بین‌المللی پول درباره جو حاکم بر این اجلاس چنین گفت: «حاضران در جلسه حس خاصی داشتند… اینکه ما هنوز در وضعیت شکننده‌ای قرار داریم.» وی افزود: «ما مجبوریم که به شدت هوشیار باشیم و در عین حال نیازمند افزایش قابلیت‌هایمان هستیم…تا بتوانیم روندهایی را که می‌توانند روی زشت خود را به ما نشان دهند، پیش‌بینی کنیم. لازم است کشورها به ویژه آن‌هایی که به لحاظ سیستماتیک از اهمیت خاصی برخوردارند، خیلی زود وارد عمل شوند تا از بروز یک بحران دیگر جلوگیری شود.»

استراوس کان اطمینان داد که صندوق بین‌المللی پول از یونان، ایرلند و پرتغال که گرفتار بحران بدهی‌ها هستند، حمایت خواهد کرد، اما در عین حال هشدار داد که بانک‌های اروپا نیازمند سرمایه بیشترند و لازم است که بر بزرگ‌ترین بانک‌های جهان نظارت بیشتری اعمال شود.»

هنوز ایالات متحده، مهم‌ترین اقتصاد جهان به لحاظ سیستماتیک، بخش اعظم نگرانی‌ در این قبیل اجلاس‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و دوشنبه گذشته هم صندوق بین‌المللی پول آن را به خاطر کسری بودجه شدیدش مورد انتقاد قرار داد. استراوس کان اما در روز پنج‌شنبه گفت که برنامه باراک اوباما برای کاهش بودجه و افزایش مالیات‌ها گام خوبی در مسیر ثبات مالی این بزرگ‌ترین اقتصاد جهان خواهد بود.

رابرت زولیک، رییس بانک جهانی در اجلاس مشترک این بانک با صندوق بین‌المللی پول - عکس: AFP