آمادگی اخوان‌المسلمین برای مذاکره با دولت مصر

رهبران اخوان‌المسلمین در صف مقدم تظاهرات مصر / عکس: AP

تحلیلگران سیاسی این اتفاق را نقطه عطفی در تاریخ سیاسی مصر ارزیابی می‌کنند احسان ابطحی

در حالی که ایالات‌متحده و اتحادیه اروپایی حمایت خود را از حسنی مبارک، رییس‌جمهوری مصر، قطع کرده‌اند و به جای آن از عمر سلیمان، معاون او حمایت می‌کنند، گروه اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین دیروز اعلام کرد که آماده است با سلیمان دیدار کند. این در شرایطی است که معاون رییس‌جمهوری مصر به شدت در تلاش است تا با مذاکره با گروه‌های مختلف سیاسی، خروش خشمگینانه مردم مصر را کنترل کند. به عقیده بسیاری از تحلیلگران امور خاورمیانه، دیدار اخوان‌المسلمین با عمر سلیمان نقطه عطفی در تاریخ سیاسی مصر و همچنین قیام اخیر مردم این کشور به شمار می‌رود.

به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، جمال ناصر، یکی از سخنگویان اخوان‌المسلمین گفت که تظاهرات مردم مصر که گاهی به خشونت کشیده شده و برای ۱۳ روز است که شهر قاهره را فلج کرده‌است، تا زمانی که یک مسیر سیاسی ترسیم نشود تا به وسیله آن خواسته‌های تظاهر‌ات‌کنندگان تامین شود، ادامه خواهد داشت. اشاره ناصر، آشکارا به خواسته صریح مردم مصر در طول دو هفته گذشته مبنی بر کناره‌گیری حسنی مبارک، رییس‌جمهوری مصر بود. به گفته ناصر میانجیگری میان عمرسلیمان و اخوان‌المسلمین انجام شده‌است و نشست میان دو طرف به زودی برگزار خواهد شد. این اولین دیدار میان گروه اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین و دولت خودکامه مصر خواهد بود. دولت حسنی‌مبارک و معاونش عمر سلیمان از مخالفان همیشگی و سر‌سخت گروه اخوان‌المسلمین بوده‌اند و همواره مدعی بودند که این گروه قصد دارد نظام سکولار حاکم بر مصر را از میان بردارد.

عمر سلیمان از ۲۲ ژانویه سال ۱۹۹۳ میلادی تا ۲۹ ژانویه امسال رییس سازمان اطلاعات مصر بود. او در پی اعتراضات گسترده و بی‌سابقه مردم مصر علیه حکومت دیکتاتوری مبارک در ۲۹ ژانویه امسال از سوی حسنی مبارک به عنوان معاون رییس‌جمهوری انتخاب شد. این برای نخستین بار بود که مبارک چنین پستی را در ساختار سیاسی مصر البته در دوران حکومت خود تعریف می‌کرد.

این برای اولین بار طی دهه‌های اخیر است که حکومت مصر که همواره سعی داشت خود را به عنوان سدی در برابر نفوذ گروه محبوب اخوان‌المسلمین ترسیم کند و به این بهانه حمایت غرب را هم به دست آورده بود، آمادگی خود را برای مذاکره با این گروه اسلام‌گرا اعلام می‌کند.

با این همه ناصر اعلام نکرد که عمر سلیمان چه ساعتی از روز یکشنبه - دیروز- و کجا با اعضای دفتر سیاسی اخوان‌المسلمین دیدار خواهد کرد. کسانی که قرار بود در مذاکره دیروز شرکت کنند هم معرفی نشدند و هویتشان فاش نشد. سازمان اخوان‌المسلمین در سال ۱۹۲۸ میلادی تاسیس شد. از آن زمان به بعد گروه اخوان‌المسلمین همواره به سختی سرکوب و با بی‌میلی هرچه تمام‌تر تحمل شده‌است.

ناصر درباره تصمیم گروه اخوان‌المسلمین برای مذاکره با دولت گفت: «‌اخوان تصمیم گرفته‌است تا وارد این مذاکرات شود تا ببیند دولت تا چه اندازه برای بر‌آورده کردن خواسته‌های مردم جدی است.» او اضافه کرد:‌ «دولت همواره می‌گوید ما آماده مذاکره هستیم و مردم هم از سوی دیگر این پیشنهاد را رد می‌کنند، اخوان تصمیم گرفته‌اند تا وضعیت را از همه ابعاد بسنجند.»

این سخنگوی گروه اخوان ادامه داد: «رژیم مصر سر‌سخت و لجوج است و نمی‌تواند به راحتی از قدرت چشم‌پوشی کند.» او اضافه کرد: ‌«در سیاست، شما باید عقاید همه را بشنوید.»

تحولات اخیر مصر تاییدکننده قدرت و تاثیر‌گذاری عمیق اخوان‌المسلمین در کل منطقه خاورمیانه و البته بخش عربی آن است. روز پنج‌شنبه، عبدالله دوم، پادشاه اردن، در تلاشی آشکار برای متوقف کردن نا‌آرامی‌های فزاینده مردم این کشور، برای اولین بار در طول تقریبا یک دهه گذشته با اخوان‌المسلمین دیدار کرد. پذیرش مذاکره با دولت مصر از سوی اخوان‌المسلمین یک روز پس از آن انجام می‌شود که مقامات آمریکایی اعلام کردند که عمر سلیمان به آنها قول داده‌است تا انتقال قدرت در مصر به طور منظم انجام و نظر مساعد گروه‌های مخالف دولت تامین شود.

در همین باره، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده که برای شرکت در نشست امنیتی مونیخ در آلمان به سر می‌برد گفت که این روند، روندی زمانبر است. او اضافه کرد که باید اقداماتی برای آماده کردن زمینه انتقال قدرت انجام شود.

به گفته یکی از مقامات رسمی یک گروه سیاسی قانونی در مصر که روز شنبه با عمر سلیمان به طور تلفنی مذاکره کرده‌است، با وجود تایید رسمی معاون رییس‌جمهوری مصر برای مذاکره با اخوان‌المسلمین، او درخواست اصلی تظاهرات‌‌کنندگان برای کناره‌گیری فوری مبارک از قدرت و از بین رفتن نظام سیاسی تک‌حزبی حاکم بر این کشور را رد کرده‌است.این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که دولت مصر به جای آنکه مواضع نرم‌تری اتخاذ کند، اقدامات شدید‌تری علیه معترضان انجام داده و تصمیمات سخت‌تری اتخاذ کرده‌است. به گفته احمد شفیق، نخست‌وزیر مصر، نیروهای پلیس بار دیگر به خیابان‌ها بازخواهند گشت و ژنرال‌های ارتش هم از مردم خواسته‌اند تا بخش کمتری از میدان تحریر‌-‌ میدان آزادی- واقع در قلب قاهره را برای ادامه اعتراضات خود اشغال کنند. در همین حال معترضان بر این باورند که این اقدامات دولت مصر، اقدامی هماهنگ از سوی عمر سلیمان و رهبران غربی است تا درخواست اصلی مردم برای از بین رفتن نظام دیکتاتوری مبارک که برای حدود سه دهه است قدرت را در این کشور در دست دارد، نادیده بگیرند. مصر که پرجمعیت‌ترین کشور جهان عرب به شمار می‌رود، در طول دهه‌های گذشته مهم‌ترین متحد ایالات‌متحده در خاورمیانه و همچنین یکی از بزرگترین حامیان رژیم اسرائیل در این منطقه بوده‌است.