تردیدها بر نجات یورو سایه افکند

عکس: رویترز

گروه بین‌الملل- در شرایطی که تصویب بسته نجات مالی یک تریلیون دلاری اروپا در روز دوشنبه موجب افزایش بورس‌های جهان و ایجاد خوش‌بینی در مورد اقتصاد ناحیه یورو و کل اقتصاد جهان شد، روز سه‌شنبه دوباره جو تردید در مورد نجات یورو بر بازارها مستولی گشت و تحلیل‌های زیادی منتشر شد که از ناکافی بودن این بسته نجات حکایت داشت و تحلیلگران بساری آن را به مثابه مسکنی دانستند که تنها التیام‌بخش موقتی درد اروپاست و نه درمان آن. تحلیلگران نیویورک تایمز در تحلیلی نوشتند این بسته یک تریلیون دلاری که برای نجات یورو از سوی وزرای دارایی ۱۶ کشور عضو ناحیه یورو مورد موافقت قرار گرفته است، مانند برنامه عظیم نجات مالی که توسط آمریکا در سال ۲۰۰۸ برای مقابله با بحران مالی جهان مطرح شد، در ابتدا هراس بازار را در مورد فروپاشی اقتصادی از میان برد اما یک پرسش بزرگ از خود برجای گذارد: آیا در دراز مدت هم عمل می‌کند؟ اتحادیه اروپا و صندوق

بین المللی پول روز یکشنبه با ارائه وام تضمینی ۷۵۰ میلیارد یورویی موافقت کردند و بازارهای بورس جهان از حجم این وام شگفت زده شدند. بر اساس توافق اخیر اتحادیه اروپا ۱۶ عضو منطقه یورو به ۴۴۰ میلیارد یورو وام تضمینی و ۶۰ میلیارد یورو وام اضطراری کمیسیون اروپا دسترسی خواهند داشت.علاوه بر این صندوق بین المللی پول نیز تا ۲۵۰ میلیارد یورو کمک می کند.هدف کشورهای عضو اتحادیه اروپا تقویت ارزش یورو است. اما دیروز، سه شنبه با فروکش کردن خوش‌بینی‌ها و انتشار تحلیل‌‌های انتقادی بورس‌ها نیز به‌رغم دوشنبه شاهد افت بودند، قیمت نفت کاهش یافت و ارزش یورو نسبت به دلار نیز ۹/۲ درصد افت کرد. دیروز سه‌شنبه بورس‌های جهان دچار کاهش شدند زیرا آسودگی خاطر به وجود آمده از برنامه یک تریلیون دلاری برای مهار بحران بدهی اروپا ازمیان رفت و جای خود را به نگرانی‌هایی واقع‌گرایانه‌تر داد. بورس‌های اروپا با کاهش کار خود را آغاز کردند و بورس‌های آسیا نتوانستند برای دومین روز متوالی رشد کنند. پس از آن که شادی ناشی از اقدام اروپا برای حفاظت از یورو ازمیان رفت، سرمایه‌گذاران درمورد قدرت بهبود اقتصادی جهان دچار تردید شدند. در آغاز معاملات در اروپا، شاخص فوتسی ۱۰۰ انگلستان ۸۵/۵۳ واحد یا یک درصد سقوط کرد و به ۵۷/۵۳۳۳ واحد رسید. شاخص داکس آلمان ۹/۰ درصد و شاخص سی‌ای‌سی-۴۰ فرانسه ۱/۱ درصد کاهش یافت. در آسیا، شاخص میانگین نیکی ۲۲۵ ژاپن با ۱/۱ درصد کاهش به ۱۰/۱۰۴۱۱ واحد رسید. شاخص کاسپی کره جنوبی ۴/۰ درصد و شاخص استاندارد اند پورز استرالیا ۱/۱ درصد افت کرد. شاخص‌ها در سرزمین اصلی چین، تایوان، هند و سنگاپور نیز سقوط کردند. شاخص هنگ سنگ هنگ کنگ ۴/۱ درصد سقوط کرد و به ۵۱/۲۰۱۴۶ واحد رسید. اما روز دوشنبه شاخص‌ها در وال‌استریت بزرگ‌ترین افزایش خود را طی سال جاری ثبت کردند زیرا برنامه تخصیص بسته حدود یک تریلیون دلاری برای مهار بحران بدهی اروپا به سرمایه‌گذاران اطمینان بخشید‌ه بود. در روز دوشنبه، شاخص میانگین صنعتی داوجونز بیش از ۴۰۵ واحد افزایش یافت و بزرگ‌ترین افزایش این شاخص از مارس سال ۲۰۰۹ تاکنون رقم خورد. دیگر شاخص‌های عمده نیز با افزایش چشمگیر روبه‌رو شدند. اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول توافق کردند حدود یک تریلیون دلار بودجه نجات برای حمایت از کشورهای اروپایی دارای بدهی‌های کلان فراهم کنند. تحلیلگران هشدار دادند کشورهایی چون یونان در سال‌های آتی باید هزینه‌ها را کاهش دهند و با وجود این مشکلات بدهی به زودی ازمیان نخواهد رفت. با این وجود میزان واکنش اروپا بیشتر از پیش‌بینی تحلیلگران بود و نشان داد سیاستگذاران آماده اتخاذ اقدامات چشمگیر برای تقویت یورو و جلوگیری از گسترش بحران بدهی اروپا هستند.

روز دوشنبه شاخص میانگین صنعتی داوجونز ۷۱/ ۴۰۴ واحد یا ۹/۳ درصد جهش کرد و به ۱۴/۱۰۷۸۵ واحد رسید. این رشد پس از چهار روز متوالی کاهش رخ داد و بزرگ‌ترین افزایش شاخص داوجونز از مارس ۲۰۰۹ تاکنون بود. شاخص استاندارد اندپورز ۵۰۰، ۸۵/۴۸ واحد یا ۴/۴ درصد افزایش یافت و به ۷۳/۱۱۵۹ واحد رسید. این شاخص نیز بهترین عملکرد را از ۲۳ مارس ۲۰۰۹ تاکنون ثبت کرد. شاخص نسدک کامپوزیت نیز ۰۳/۱۰۹ واحد یا ۸/۴ درصد رشد کرد و به ۶۷/۲۳۷۴ واحد رسید. اما اکنون نگرانی بزرگ دیگر در مورد کمک مالی اروپا این است که آیا نجات اقتصادهای گرفتار در بحران خطرات اخلاقی در پی خواهد داشت؟ این پرسش به این دلیل مطرح می‌شود که بسته نجات یک تریلیون دلاری اروپا ممکن است باعث شود سایر کشورهای بحران‌زده هم از اجرای راهکارهای ریاضتی برای کاهش بدهی‌های خود اجتناب ورزند چون می‌توانند انتظار داشته باشند که مورد نجات قرار خواهند گرفت.

واضح است که بودجه اروپا نیازمند حمایت مداوم ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپاست بخصوص ثروتمندترین عضو آن یعنی آلمان که تا همین اواخر به‌شدت با برنامه نجات مالی مخالفت می‌کرد. اجرایی‌شدن این کمک نیز تا حدود زیادی قدرت مرکل، صدراعظم آلمان را به بوته آزمایش خواهد گذارد که البته تاکنون با مخالفت‌های داخلی شدیدی مواجه شده است و حتی حزب او به خاطر کمک به یونان در انتخابات ایالتی چند روز پیش شکست سنگینی را متحمل شد و نتوانست آرای مردم را از آن خود کند. به علاوه اگر کشوری چون اسپانیا که ۱۲ درصد تولیدات ناحیه یورو را به خود اختصاص داده است درخواست کمک کند، این بسته نجات صرفا به یک ماشین وام‌دهنده تبدیل خواهد شد و نه نجاتی همه جانبه.