رویای 60 ساله یک ملت

امید ایران‌مهر

تشکیلات خودگردان فلسطینی روز سه‌شنبه اعلام کرد که به دنبال کسب حمایت اتحادیه اروپا برای طرح درخواست خود در سازمان ملل برای به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطینی در کرانه غربی و غزه است. با وجود مخالفت برخی کشورهای غربی همچون آمریکا، فرانسه و سوئد با درخواست یکجانبه فلسطینیان برای تشکیل دولت مستقل فلسطینی به نظر می‌رسد این‌بار آنان مصمم‌اند به چند دهه آوار‌گی و مشقت پایان دهند. در مراسم پنجمین سالگرد درگذشت یاسر عرفات رییس سابق تشکیلات خودگردان فلسطین آنجا که محمود عباس در جمع هزاران فلسطینی در کرانه غربی سرزمین‌های اشغالی اعلام کرد که «صلح با اسرائیل غیرممکن شده است» معلوم بود که این‌بار ماجرا شکل دیگری دارد و اتفاقات تازه‌ای در راه است. احتمالی که به سرعت رنگ واقعیت به خود گرفت و حالا می‌رود تا به نقطه عطفی دیگر در تاریخ پر فراز و نشیب این ملت مسلمان تبدیل شود. محمود عباس که پس از یاسر عرفات به عنوان رهبر تشکیلات خودگردان انتخاب شد، در مراسم سالگرد رهبر پیشین، دلیل غیرممکن شدن صلح با اسرائیلی‌ها را امتناع آنان از توقف فعالیت‌های شهرک سازی دانست و بار دیگر تاکید کرد تا زمانی که اسرائیل به فعالیت‌های شهرک‌سازی در کرانه غربی و بیت المقدس شرقی پایان ندهد، او مذاکره نخواهد کرد. رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی گفت تا زمانی که چارچوب مشخصی برای مذاکرات برای تشکیل کشور مستقل فلسطینی وجود نداشته باشد، او به سر میز مذاکره باز نخواهد گشت. محمود عباس تاکید کرد که هر نوع توافق‌نامه‌ای باید بر مبنای مرزهای ۱۹۶۷ باشد. وی افزود: ما شاهد آن هستیم که اسرائیل زمین‌ها را مصادره می‌کند، شهرک‌سازی می‌کند و با سرعت بی‌سابقه‌ای به یهودی کردن بیت‌المقدس می‌پردازد. رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی هفته پیش که دوران ریاستش به سر آمد، اعلام کرد در انتخاباتی که قرار است ژانویه سال آینده برگزار شود، نامزد نخواهد شد. این مساله واکنش‌هایی را در پی داشت و کشورهای غربی و اسرائیل از او خواستند تا در تصمیم خود تجدیدنظر کند اما محمود عباس گفت که مایل نیست درباره تصمیم خود صحبت کند. اما بحث درخواست یک‌جانبه‌ فلسطینیان از سازمان ملل متحد برای به رسمیت شناختن دولتشان چهار روز بعد از سوی یکی از مشهورترین مذاکره‌کنندگان فلسطینی بیان شد که سال‌هاست برای صلح در خاورمیانه تلاش می‌کند. صائب عریقات، مذاکره کننده ارشد فلسطینی، روز پانزدهم نوامبر اعلام کرد که به علت عدم پیشرفت در مذاکرات صلح فلسطینیان با اسرائیل، خواستار به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین خواهد شد. همزمان با این سخنان تشکیلات خودگردان فلسطین هم رسما اعلام کرد که از سازمان ملل متحد برای به رسمیت شناختن فلسطین به عنوان کشوری مستقل، درخواست خواهند کرد. به گفته آن‌ها این درخواست به دنبال نا امیدی فلسطینیان از پیشرفت در مذاکرات صلح با اسرائیل انجام می‌شود. این درخواست به سرعت با واکنش مجامع جهانی مواجه شد. سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد که کشورش با گام یک جانبه فلسطینیان مبنی بر اعلام کشور مستقل فلسطین مخالف است و چنین گام‌هایی را زیان‌بار توصیف کرد. ایان کلی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هم با تاکید بر این‌که «مذاکره بین اسرائیل و فلسطینیان بهترین ابزار برای تشکیل کشور فلسطین است» تشکیل کشور فلسطین بدون مذاکرات را بعید دانست. رییس اتحادیه اروپا هم درخواست تشکیلات خودگردان از این اتحادیه برای به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین را اقدامی شتابزده و عجولانه خواند. با این حال تلاش فلسطینیان با استقبال اتحادیه عرب مواجه شد و یحیی المحمصانی، نماینده دائمی این اتحادیه در سازمان ملل متحد تاکید کرد: درخواست به رسمیت شناختن کشور فلسطین در وقت مناسب به شورای امنیت ارائه می‌شود. وی افزود: تصمیم مربوط به ارائه این درخواست به شورای امنیت در نشست کمیته پیگیری طرح صلح کشورهای عربی که روز پنجشنبه گذشته در قاهره برگزار شد، اتخاذ شده است. ناصر جوده، وزیر امور خارجه اردن نیز پس از دیدار با اعضای شورای همکاری اتحادیه اروپا و اردن در بروکسل در یک کنفرانس خبری حمایت کشورش را از اعلام کشور مستقل فلسطین اعلام کرد.

اعلام این خبر اما مخالفت شدید رژیم صهیونیستی را برانگیخت به طوری که وزرای این رژیم به فلسطینیان هشدار دادند تا به دنبال استقلال یک‌جانبه نباشند. با این‌حال صائب عریقات به رادیوی ارتش اسرائیل گفت که فلسطینیان از ۱۸‌سال مذاکرات مستمر بدون نتیجه ناامید شده و تصمیم گرفته اند که به شورای امنیت سازمان ملل روی بیاورند. به گفته عریقات «هدف از این کار زنده نگاه داشتن امید در اذهان فلسطینان است.» صائب عریقات گفت که این درخواست، بازپس‌گیری مناطق اشغال شده توسط اسرائیل در جریان جنگ سال ۱۹۶۷ را هم در بر می‌گیرد. مناطق مزبور، بیت‌المقدس شرقی، کرانه باختری رود اردن و نوار غزه را شامل می‌شود.

در همین حال سلام فیاض، نخست وزیر دولت خود گردان فلسطینی، طرح توسعه دوساله‌ای را آغاز کرده است تا بدین وسیله پایه‌های استقلال کشور مستقل فلسطینی را بگذارد. تصمیم درخواست اعلام استقلال یک جانبه توسط فلسطینیان، به دنبال به بن بست رسیدن تلاش‌های آمریکا برای از سرگیری مذاکرات صلح مطرح می‌شود. در عین حال بنیامین نتانیاهو، نخست ‌وزیر رژیم صهیونیستی، ضمن مخالفت شدید با اعلام یکجانبه استقلال فلسطین، بر ادامه مذاکرات در شرایط موجود اصرار دارد. اما فلسطینیان خواستار توقف گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین در اراضی فلسطینیان، قبل از آغاز دوباره مذاکرات صلح‌اند. بنیامین نتانیاهو، تاکید کرد که برای تشکیل کشور مستقل فلسطینی «راه دیگری جز مذاکرات بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطینی وجود ندارد و مسیر اعلام استقلال یکجانبه تنها باعث از میان رفتن چارچوب توافق‌های بین دو طرف می‌شود و اقدامات یکجانبه از سوی اسرائیل را در پی خواهد آورد.»

تهدیدهای رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان در حالی صورت می‌گیرد که تشکیل کشور مستقل فلسطینی بخشی مهم از توافق مشهور به پیمان «اسلو» محسوب می‌شود، اما با وجود مذاکرات دو طرف در این زمینه و ارائه طرح‌های متعددی از جمله از سوی آمریکا برای پیشرفت این مذاکرات، برای اجرای این بخش از توافق اسلو همچنان اقدام خاصی از سوی مجامع بین‌المللی صورت نگرفته است. فلسطینیان خواهان آن هستند که کشور مستقل آنها با پایتختی بیت‌المقدس شرقی در کرانه غربی و غزه تشکیل شود، اما فعالیت‌های شهرک‌سازی اسرائیل در اراضی اشغالی باعث نگرانی آنها شده است. فعالیت‌های ساختمانی اسرائیل، ارتباط میان بیت‌المقدس شرقی و کرانه غربی را قطع می‌کند و ناقض توافق‌های انجام شده و مانعی بر سر راه مذاکرات دوجانبه است.