یک میلیارد دلار زیان ماهانه

مونا مشهدی رجبی- در جریان بحران اقتصادی دنیا تمامی صنایع جهان آسیب دیدند و بسیاری از صنایع در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند. یکی از صنایعی که در سال‌های اخیر با مشکلات اقتصادی زیادی روبه‌رو بوده است صنعت هوایی بود. بر طبق گزارش اتحادیه بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (یاتا) در نیمه اول سال ۲۰۰۹ میلادی این صنعت ۶میلیارد دلار زیان دید. این زیان اقتصادی دو برابر میزان زیانی است که اتحادیه در دسامبر سال ۲۰۰۸ میلادی برای کل سال ۲۰۰۹ میلادی برآورد کرده بود. اتحادیه حمل و نقل هوایی در گزارش خود نوشت: «صنعت حمل و نقل هوایی در شش ماه اول سال ۲۰۰۹ میلادی به طور متوسط یک میلیارد دلار در هر ماه زیان دید. بیشترین زیان اقتصادی در فاصله ماه‌های آوریل تا ژوئن سال ۲۰۰۹ میلادی به این صنعت تحمیل شد. این در حالی است که معمولا در فاصله ماه‌های آوریل تا ژوئن هر سال یعنی سه ماه دوم سال صنعت حمل و نقل هوایی ۵۰درصد از سودآوری کل سال خود را به‌دست می‌آورد. همین زیان دهی کلان سبب شد تا شرکت هوایی اسکای یوروپ اقدام به اعلام ورشکستگی کند و خط هوایی اسلوواکی که در سال ۲۰۰۱ میلادی راه اندازی شده بود تمامی پروازهای خود را به حالت تعلیق درآورد. سخنگوی این خط هوایی زمان راه‌اندازی مجدد پروازها را نامعلوم اعلام کرده است. شرکت هوایی امریکن‌ایرلاین نیز به دلیل مشکلات اقتصادی ۹۲۱ نفر از نیروهای خود را اخراج کرد. سخنگوی امریکن‌ایرلاین گفت دلیل این تعدیل نیرو کاهش شمار مسافران و حجم بار و در نهایت کاهش تعداد پروازها است. شمار دیگری از شرکت‌های هوایی نیز برای جذب مسافر تخفیف‌های زیادی به مسافران می‌دهند ولی به نظر می‌رسد این ابزار نتوانسته است کاری در خارج کردن آنها از این بحران اقتصادی ایفا کند.»

اتحادیه بین‌المللی حمل و نقل هوایی در گزارش اخیر خود ضمن ابراز دیدگاه‌های خوش‌بینانه نسبت به آینده اعلام کرد که در ماه‌های آینده شمار مسافران و حجم بار مبادله شده در دنیا افزایش می‌یابد. البته نرخ رشد این سفرها بین ۳ تا ۵درصد اعلام شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۶ درصد کمتر خواهد بود. استیون استوارت یکی از تحلیل گران صنعت حمل‌ونقل هوایی در یاتا می‌گوید: «در سال ۲۰۰۸ میلادی قیمت سوخت در دنیا بسیار زیاد بود و سبب شد تا هزینه سفرهای هوایی ارتقا یابد. در آن سال رشد قیمت بلیت سبب شد تا از حجم سفرهای هوایی کاسته شود. بنابراین اگر آمارهای ما از کاهش ۲۶درصدی حجم سفرهای هوایی در ماه‌های آتی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۰۸ میلادی خبر می‌دهد نشان‌دهنده اوضاع بسیار بد این صنعت است.

کاهش ۲۶درصدی حجم سفرهای هوایی نسبت به سال قبل یعنی بحرانی عمیق‌تر از بحران قبلی در صنعت و می‌تواند زمینه‌ساز ورشکستگی شرکت‌هایی شود که تا کنون اعتبار صنعت حمل‌ونقل هوایی دنیا بوده‌اند.

بر طبق گزارش یاتا در مجموع ۱۲ خط هوایی در اروپا در فاصله ماه‌های آوریل تا ژوئن سال ۲۰۰۹ میلادی ۱/۱میلیارد دلار زیان دیدند در حالی‌که در مدت مشابه سال قبل ۴۳۸میلیون دلار سود اقتصادی به‌دست آورده بودند. ۱۶ خط هوایی در منطقه آسیا و اقیانوسیه در سه ماه دوم سال جاری میلادی ۳/۱میلیارد دلار زیان دیدند در حالی‌که در فاصله آوریل تا ژوئن سال ۲۰۰۸ میلادی ۹۵۸میلیون دلار زیان اقتصادی متحمل شده بودند. خطوط هوایی در آمریکای شمالی در سه ماه مورد بررسی ۱۳۴میلیون دلار زیان دیدند که نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر بوده است. این خطوط هوایی در مدت مشابه سال قبل ۴۱۹میلیون دلار زیان دیده بودند.

تحلیل‌گران اقتصادی بر این باورند تاثیر رکود اقتصادی دنیا روی صنعت هوایی بیشتر از دیگر صنایع بوده است. در جریان این رکود حجم تولید در کارخانه‌های صنعتی و تولیدی تنزل پیدا کرد و تقاضا نیز در دنیا کمتر شد. بنابراین نیاز به حمل بار نیز کمتر شد و پروازهای مربوط به انتقال بار کمتر شد. از طرف دیگر مشکلات اقتصادی دنیا و افزایش بیکاری سبب شد تا مردم هزینه کمتری برای سفر در نظر بگیرند و از شمار سفرهای هوایی در دنیا کاسته شود.

این اتحادیه در انتهای گزارش خود به رشد قیمت نفت در سال ۲۰۰۸ میلادی اشاره کرد و نوشت: «رشد قیمت سوخت در سال گذشته سبب شد تا برخی از خطوط هوایی قیمت بلیت را بیشتر کنند که نتیجه اولیه آن از دست دادن مسافر بود.» برخی از شرکت‌های هوایی هزینه سوخت را بر دوش کشیدند و قیمت بلیت‌ها را افزایش ندادند. شمار مسافران این شرکت‌ها کمتر از شرکت‌های گروه اول کاهش یافت ولی هزینه آنها بسیار زیاد بود.

بنابراین درآمدزایی قابل قبولی نداشتند و همین مساله آنها را نیز در آستانه ورشکستگی قرار داد. در پایان باید گفت با وجود تمامی این مشکلات در نیمه اول سال ۲۰۰۹ میلادی ۴۷۸ فروند هواپیمای مسافربری و باربری تازه به شبکه حمل و نقل هوایی دنیا اضافه شد. یاتا نرخ رشد شمار هواپیماهای موجود در این صنعت در نیمه اول سال جاری را برابر با ۲درصد اعلام کرده است.