دنیای اقتصاد- تغییر مسیر اقتصادهای اروپایی و آسیایی همزمان با نشانه‌های اخیر بهبود اقتصادی در آمریکا امیدها را مبنی بر اینکه رکود جهانی به پایان خود نزدیک می‌شود، افزایش داده است. اما در مقطع کنونی بسیاری از تحلیلگران این پرسش را مطرح می‌سازند که آیا اقتصادهای بزرگ خواهند توانست در غیاب هزینه‌های جدید و قابل توجه مصرف‌کنندگان به‌خصوص آمریکایی‌ها به احیای خود ادامه دهند؟ آیا خروج از رکود اقتصادی جهان تداوم می‌یابد؟

شادی آذری- تغییر مسیر اقتصادهای اروپایی و آسیایی همزمان با نشانه‌های اخیر بهبود اقتصادی در آمریکا امیدها را مبنی بر اینکه رکود جهانی به پایان خود نزدیک می‌شود افزایش داده است. اما هنوز نمی‌توان گفت که ساحل آرامش مشاهده می‌شود.

چشم‌انداز روشن آسیا و اروپا و بهبود بازارهای مالی آمریکا و شاخص‌های آن منعکس کننده هزینه سنگین دولت‌ها برای محرک‌های اقتصادی است. اما در مقطع کنونی بسیاری از تحلیلگران این پرسش را مطرح می‌سازند که آیا اقتصادهای بزرگ خواهند توانست پس از اجرای محرک‌های اقتصادی و سیاست‌های استفاده آسان از اعتبارات و در غیاب هزینه‌های جدید و قابل توجه مصرف‌کنندگان بخصوص آمریکایی‌ها به احیای خود ادامه دهند؟

مارک زندی، اقتصاددان ارشد مرکز مودی می‌گوید: «هنوز مشخص نیست که این کشورها بتوانند بدون محرک‌ها هم به پیشبرد اقتصاد خود ادامه دهند و تا حدودی هم به همین دلیل است که بازارهای سهام سراسر جهان در التهابند.»

به عقیده او برای سایر کشورها خروج از رکود دشوار خواهد بود مگر آنکه آمریکا که یک چهارم اقتصاد جهان را تشکیل می‌دهد رشد اقتصادی خود را آغاز کند.

پس از سقوط آزاد وحشتناک اقتصاد اروپا در اواخر سال ۲۰۰۸، فرانسه و آلمان، بزرگترین اقتصادهای این قاره به تازگی خبر دادند که در فصل دوم سال ۲۰۰۹ رشدی ضعیف را تجربه کردند. اما سایر کشورهای عمده اروپایی گزارش داده‌اند که هنوز با مشکل رکود دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. ولی حتی این کشورها هم با ارقامی بهتر در اواخر سال ۲۰۰۸ و اوایل سال جاری میلادی این دوران را سپری می‌کنند.

با آغاز ثمردهی محرک‌های اقتصادی دولت‌ها، چین، ژاپن، هنگ‌کنگ، سنگاپور و کره جنوبی هم گزارش‌هایی ارائه دادند که حکایت از بهبود اقتصادیشان داشت. روسیه که یکی از آسیب‌دیده‌ترین اقتصادهای عمده بود به نظر می‌رسد با کاهش قیمت نفت و خروج سرمایه‌گذاران از این کشور همچنان در همان وضعیت باقی مانده است.

در عین حال در ایالات متحده فدرال‌رزرو اعلام کرده که بزرگترین اقتصاد جهان از رکود خارج شده است و بسیاری از اقتصاددانان نیمه دوم سال را توام با احیای اقتصادی می‌بینند.

همه این جریانات تصویری رو به بهبود را پیش‌روی اجلاس اقتصادی ماه آینده ۲۰ اقتصاد صنعتی و در حال توسعه در پیتس‌برگ خواهد گذاشت. این اجلاس سومین اجلاس از این دست خواهد بود که با حضور همه نقش‌آفرینان عمده اقتصادی جهان تشکیل خواهد شد. اولین بار این کشورها در ماه نوامبر در واشنگتن به پیشنهاد جورج بوش گردهم آمدند و بار دوم این اجلاس در اوایل سال جاری در لندن تشکیل شد. اجلاس این بار اولین گردهمایی کشورها پس از بهبود اقتصادی کشورها خواهد بود.اما مادام که مصرف‌کنندگان آمریکایی دوباره هزینه خود را آغاز نکرده‌اند و مشاغل همچنان از بین می‌روند، تداوم هر احیای اقتصادی زیر سوال خواهد بود. در هفته جاری خرده‌فروشان عمده گزارش دادند که مصرف‌کنندگان آمریکایی همچنان مخارج غیر ضروری خود را حذف می‌کنند و تنها بابت ضروریات پول می‌پردازند. به رغم اخبار خوش اخیر بسیاری از مصرف‌کنندگان هنوز تغییری را در زندگی خود احساس نمی‌کنند.مشاغل زیادی از بین رفته است؛ یعنی چیزی حدود هفت میلیون شغل از آغاز رکود در دسامبر ۲۰۰۷. بنابراین نرخ بیکاری تا مدت‌ها پس از آغاز احیای اقتصادی در حد بالایی باقی می‌ماند. بسیاری از افرادی که شغل خود را از دست داده‌اند نتوانسته‌اند از حقوق و مزایای بیکاری بهره‌مند شوند و به پس‌اندازهای خود متکی هستند. سایرین هم بیشتر پس‌انداز و کمتر خرج می‌کنند چون هنوز تحت تاثیر بزرگترین رکود اقتصادی جهان پس از رکود بزرگ هستند.آلن سینایی اقتصاددان ارشد یک شرکت مشاوره‌ای به نام تصمیم اقتصادی می‌گوید: «به نظر می‌رسد این روند به مادر همه راهکارهای مقابله با بیکاری بدل شده است.»ژاپن، دومین اقتصاد بزرگ جهان در فصل سوم سال میلادی جاری یا در بازه زمانی بین ماه‌های آوریل تا ژوئن ۹/۰‌درصد رشد کرد. این کشور آخرین گزارش از احیای اقتصادی کشورها را ارائه داد. رشد اقتصادی ژاپن مرهون رشد ۳/۶‌درصدی صادرات و راهکارهای محرک اقتصادی دولت است.برخی از اقتصاددانان از جمله لارنس سامرز مشاور ارشد اقتصادی کاخ سفید نسبت به تداوم این احیای اقتصادی خوش‌بین هستند. او یک «بازگشت مداوم به شرایط عادی» را پیش‌بینی می‌کند و می‌گوید: «ما راه زیادی در پیش داریم اما هم‌اکنون همه پیش‌بینی‌ها از تولید ناخالص داخلی آمریکا در نیمه دوم سال مثبت است.» وی می‌افزاید: «معقولانه است که بگوییم ما امروز نسبت به شش‌ماه پیش در شرایطی کاملا متفاوت قرار گرفته‌ایم و احساس سقوط آزاد و افت اقتصادی از اذهان ما رخت بر بسته است.» به نظر می‌رسد وقتی او این سخنان را در یک اجلاس اقتصادی مطرح می‌کرد، اغلب اقتصاددانان و تحلیلگران با او موافق بودند.

منبع: آسوشیتدپرس

لارنس سامرز مشاور ارشد اقتصادی کاج سفید