یک سال نفت گران

گروه بین‌الملل- امروز در حالی سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز شد که برای معامله‌گران و تحلیلگران بازار نفت سالی که پشت سر گذاشته شد، سالی همراه با اتفاقات بی سابقه و تجربه‌های ناکرده بود. نفت خام در سال ۲۰۰۷ میلادی تحت تاثیر عواملی که بخش زیادی از آنها خارج از کنترل بازارها و معامله‌گران بودند، قیمت‌های بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد. اما نگرانی اینجا است که قصه نفت گران که از نیمه سال ۲۰۰۷ آغاز شد، همچنان ادامه دارد و در سال ۲۰۰۸ نیز بازارها را درگیر خواهد کرد.

بورس‌های نفت در نیویورک و لندن از روز سوم ژانویه کار خود را مجددا از سر می‌گیرند و این در حالی است که قیمت نفت در آخرین روز فعالیت در بورس نیویورک در سال ۲۰۰۷ میلادی ۴۸/۹۶ دلار را ثبت کرد. بورس‌های نفت در حالی کار خود را در سال جدید آغاز می‌کنند که معامله‌گران تقاضای ماه فوریه یعنی سردترین ماه سال را در ایالات متحده ثبت می‌کنند. به طور معمول در این کشور در زمستان و به ویژه در ماه فوریه بالاترین تقاضا برای مواد سوختی ارائه می‌شود که افزایش تقاضای نفت خام را به دنبال دارد.

سال ۲۰۰۷ را می‌توان گرانترین سال نفت نام گذاشت؛ چرا که در ماه نوامبر قیمت هر بشکه نفت‌خام به رکورد بی سابقه ۲۹/۹۹دلار رسید. به این ترتیب قیمت نفت خام در سال ۲۰۰۷ تا ۵۳درصد رشد داشته است. برخی تحلیلگران با معیار قرار داد قیمت‌های اوج و فرود لحظه‌ای افزایش قیمت نفت خام را ۶۰درصد عنوان کرده‌اند.

تحلیل گران در سال ۲۰۰۸ انتظار افزایش قیمت نفت خام را دارند. نمودارهای ادوار مختلف نشان می‌دهند که قیمت گاز با یک تاخیر تناوبی شش ماهه از قیمت نفت پیروی کرده و افزایش خواهد یافت. هم اکنون بسیاری از کشورهای صنعتی در حال استفاده از گاز به عنوان جایگزین نفت هستند. اما در صورت افزایش قیمت گاز بار دیگر میزان تقاضا برای نفت خام افزایش پیدا خواهد کرد. آخرین گزارش سازمان بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که کارشناسان انتظار دارند میزان تقاضا برای نفت خام در سال آینده به ۸۷میلیون بشکه در روز برسد. حال آنکه نفت سال ۲۰۰۷ را با تقاضای ۸۶ میلیون بشکه در روز به پایان برد. به عقیده تحلیل‌گران جهان با همه موانع و گرانی نفت و دیگر مواداولیه به خصوص فلزات یک دوره رشد و رونق اقتصادی را تجربه می‌کند. این رشد و رونق که به یمن توسعه تجارت جهانی حاصل شده است به طور خودکار افزایش تقاضا برای نفت خام را به دنبال دارد. به گونه‌ای که تا پایان سال ۲۰۱۰ تقاضای نفت را به روزانه ۹۰میلیون بشکه خواهد رساند.

به دلیل رشد اقتصادی و تاثیر سیاست‌های تعدیل که از سوی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در دو دهه گذشته به اجرا گذاشته شده‌اند، هم‌اکنون بسیاری از کشورهای در حال توسعه مراحل اولیه و نوپای صنعتی شدن را آغاز کرده‌اند. این کشورها نیز به سهم خود بر تقاضای نفت خام خواهند افزود.

در همین حال،‌ کارشناسان عقیده دارند که سفته‌بازی در بازار نفت در سال ۲۰۰۸ نیز ادامه پیدا کند. به خصوص که روند کاهش ارزش دلار همچنان این فرضیه را تقویت می‌کند که پول‌های بیشتری از حوزه معاملات ارزی خارج شده و به حوزه معاملات کاغذی بورس وارد شود. هرچند این پول‌ها به حوزه‌های دیگر کالاها همانند فلزات گرانبها و دانه‌های غذایی نیز خواهند رفت. اما در هیچ‌یک به اندازه بازار نفت تاثیرگذار نخواهند بود. مشکل دلار ضعیف، مشکلی است که کشورهای صادرکننده نفت را درگیر کرده است. اگرچه بسیاری از صادرکنندگان نفت خام به دلیل قیمت‌های بالا اکنون پول بیشتری در اختیار دارند، اما با این پول قدرت خرید کمتری نسبت به سابق در اتحادیه اروپا و ژاپن که شرکای تجاری مهمی برای آنان هستند را دارند. تحلیل‌گران امید چندانی ندارند که ایالات‌متحده در آینده نزدیک گام‌های عملی برای تقویت ارزش دلار بردارد. چرا که این تصمیم موجب افزایش کسری تجاری این کشور خواهد شد.

در همین حال، گروهی از تحلیل‌گران نیز موضوع ارزان شدن قیمت نفت و پایین آمدن آن را تا سطح ۷۰دلار مطرح کرده‌اند. رسیدن به این قیمت‌ها نیازمند شرایطی است که تنها تحقق آنها می‌تواند قیمت نفت را پایین بیاورد. حل و فصل کامل پرونده هسته‌ای ایران، ایجاد آرامش و ثبات سیاسی در عراق، افزایش تولید کشورهای عضو اوپک در اجلاس ماه مارس و افزایش تولید کشورهای غیراوپک به خصوص ایالات‌متحده، روسیه، کانادا و بریتانیا از عواملی است که می‌تواند قیمت نفت را کاهش دهد.

با این حال نایمکس در حالی زنگ آغاز کار خود را در سال ۲۰۰۸ به صدا درمی‌آورد که قیمت‌ها کمتر از ۴دلار با ۱۰۰دلار فاصله دارند.