دنیای اقتصاد- برخی اعضا همچون ونزوئلا و ایران خواهان تاکید بر کاهش ارزش دلار در بیانیه پایانی هستند و عربستان سعودی به شدت با عنوان شدن موضوع کاهش ارزش دلار مخالف است. این اختلاف‌نظر زمانی به وجود آمد که وزرای عضو اوپک در پشت درهای بسته سرگرم تنظیم بیانیه پایانی اجلاس سران بودند، غافل از اینکه تصویر و صدای آنان در اتاق مخصوص خبرنگاران سهوا در حال پخش بود. در اجلاس وزرای عضو اوپک صورت گرفت

تقابل ایران و عربستان بر سر کاهش ارزش دلار

گروه بین‌الملل- اجلاس وزرای اقتصاد، نفت و خارجه اوپک که پیش از اجلاس اصلی سران کشورهای صادرکننده نفت برگزار شد، با چالش‌هایی همراه بود. اصلی‌ترین چالش بین اوپک در مورد دلار بروز کرد. آنجا که برخی اعضا همچون ونزوئلا و ایران خواهان تاکید بر کاهش ارزش دلار در بیانیه پایانی نشست سران بودند و عربستان سعودی به شدت با عنوان شدن موضوع کاهش ارزش دلار مخالفت می‌کرد.

این اختلاف‌نطر زمانی به وجود آمد که وزرای عضو اوپک در پشت درهای بسته سرگرم تنظیم بیانیه پایانی اجلاس سران بودند.

خبرگزاری رویترز گزارش داده است، در حالی که قرار بود این گفت‌وگوها به صورت محرمانه و به دور از رسانه‌های گروهی انجام شود یک اشتباه از سوی مسوولان برگزاری اجلاس سبب شد که نیم‌ساعت از گفت‌وگوی وزرای عضو اوپک از طریق ویدئو کنفرانس در اتاق مخصوص خبرنگاران پخش شود. پخش این بخش از مذاکرات و به خصوص سخنان سعودالفیصل بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت. شبکه خبری سی‌ان‌ان با پخش گزارش ویژه‌ای از این صحنه عنوان کرد که اوپک اکنون به دو بخش تقسیم شده است. گروهی همچنان معتقد هستند که نفت خود را به دلار به فروش برسانند و گروه دیگری نیز می‌گویند به دلیل روند کاهش ارزش دلار باید نفت را با ترکیبی از ارزهای مختلف به فروش رساند.

منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران در نشست وزرای عضو اوپک پیشنهاد کرد که موضوع کاهش ارزش دلار و نیز همکاری‌های بین بانکی اعضای اوپک در نشست سران مطرح و در بیانیه پایانی اجلاس نیز مورد توجه قرار گیرد. سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان پس از مطرح شدن این دو پیشنهاد ایران خواست تا این دو پیشنهاد را کتبا مطرح کند. وزیر خارجه ایران نیز در پاسخ گفت: موضوع همکاری بین بانکی در نشست کاراکاس ونزوئلا مطرح شده است و ایران موضوع کاهش ارزش دلار و توجه به آن را نیز کتبا مطرح خواهد کرد. این پیشنهاد ایران با حمایت ونزوئلا و الجزایر روبه‌رو شد. نیجریه نیز از موضوع همکاری‌های بین بانکی استقبال کرد.

با این وجود پخش ناخواسته بخش‌هایی از مذاکرات وزرای اوپک نشان داد که عربستان مصمم است تا موضوع روند کاهش ارزش دلار را از دستور خارج کرده و یا دست‌کم از مطرح شدن آن در بیانیه پایانی اجلاس سران جلوگیری کند. سعودالفیصل، وزیر خارجه عربستان که ریاست این اجلاس را برعهده داشت، پس از مطرح شدن پیشنهاد ایران گفت:‌ این مساله بسیار حساس است و طرح آن موجب کاهش بیشتر ارزش دلار خواهد شد. سعود الفیصل در ادامه دفاع از دلار آمریکا افزود: روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها در صورت آگاهی از این موضوع به این نکته توجه ویژه‌ای نشان خواهند داد و ما نمی‌خواهیم با این کار موجبات کاهش بیشتر ارزش دلار را فراهم کنیم.

در همین حال، وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان تاکید کرد که کاهش ارزش دلار باعث خنثی شدن افزایش درآمدهای نفتی می‌شود.

داوود دانش‌جعفری در گفت‌وگو با خبرنگار اعزامی ایسنا، در ریاض گفت: به طور کلی در شرایط فعلی با توجه به اینکه قیمت نفت در مرزهای نزدیک به ۱۰۰ دلار قرار دارد، این طور به نظر می‌رسد که قیمت نفت خیلی گران شده است و بنابراین درآمد زیادی متوجه کشورهای صادرکننده نفت شده است، ولی واقعیت این است که در این مدت ارزش دلار کاهش پیدا کرده و به این صورت بخشی از افزایش قیمت نفت خنثی می‌شود.

وزیر اقتصاد در ادامه عنوان کرد: گزارش‌هایی که از سوی دبیرخانه اوپک تهیه شده است نشان می‌دهد که اگر قیمت سبد نفتی اوپک را بر اساس نرخ‌های موجود در سال‌های حدود ۱۹۸۴ حساب کنیم، قیمت نفت درحال حاضر حدود ۵۰ دلار است، برخلاف این موضوع تولیدکنندگان همواره با چالش‌هایی مواجه بوده‌اند که افزایش هزینه‌های پروژه‌ها و رشد هزینه‌ کالاهای صنعتی و غیره از مهم‌ترین این چالش‌هاست، بنابراین کاملا واضح است که قیمت واقعی ناشی از صادرات نفت افزایش ناچیزی داشته است.

دانش‌جعفری همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره همکاری بانکی اعضای اوپک و پیشنهادی که ایران در این زمینه به اعضای سازمان داده است، گفت: از سال‌های گذشته بحثی در اوپک بوده است که پیشتر نیز در دومین نشست سران در کاراکاس مطرح شده بود و این بحث بر این پیشنهاد استوار است که اوپک با همکاری اعضای خود بانک تاسیس کند.

به گفته وی، در‌حال‌حاضر کشورهای اوپک تنها از طریق صادرات نفت حدود ۶۵۰‌میلیارد دلار درآمد داشته‌اند و طبیعتا اگر بتوانند این درآمد را در قالب یک بانک به گردش در بیاورند این کار می‌تواند منافع زیادی برای کشورهای عضو و حتی اقتصاد جهان داشته باشد.

وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه گفت: البته اکنون یک صندوق توسعه وجود دارد که فعالیت عمده خود را به کمک به کشورهای فقیر و درحال توسعه اختصاص می‌دهد، ولی بانک اوپک می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد و حتی با عملکرد تجاری مناسب خود را در سطح بانک‌های مطرح جهان عرضه کند که منافع آن هم برای اعضای اوپک و هم برای سایر کشورهای جهان خواهد بود.

وی همچنین درباره ارائه این پیشنهاد از سوی ایران تاکید کرد: هرچند ونزوئلا این پیشنهاد را در نشست کاراکاس در سال ۲۰۰۰ مطرح کرد، ولی ایران پیشتر در گزارشی ۱۸۴ صفحه‌ای و در جلسات دیگری به این موضوع اشاره داشته است.

دانش‌جعفری در ادامه با اشاره به تحت‌تاثیر قرار گرفتن نشست وزیران اوپک از پیشنهاد ایران، عنوان کرد احتمالا در بیانیه پایانی نشست سران اوپک وزیران دارایی کشورهای عضو مامور پیگیری این پیشنهادها خواهند شد.

در همین حال خبرگزاری فرانسه به نقل از دبیر کل اوپک گزارش داد که موضوع دلار و روند تضعیف آن در بیانیه پایانی گنجانده نخواهد شد. عبدا... سالم‌البدری، دبیر کل لیبیایی اوپک پس از پخش غیرمنتظره سخنان سعود‌الفیصل در جمع خبرنگاران گفت: من به طور شفاف و روشن اعلام می‌کنم که موضوع دلار در بیانیه‌ پایانی نخواهد بود. وی افزود: موضوع کاهش ارزش دلار یک وضعیت شخصی برای کشورها است که نیازی نیست در بیانیه سراسری اوپک مطرح شود.

ارزش دلار در برابر یورو در یک سال گذشته ۱۵درصد کاهش پیدا کرده است که این موضوع تاثیر چشمگیری بر درآمدهای نفتی اعضای اوپک داشته است.