تلاش چاوز برای چهارمین پیروزی

عکس: نیویورک تایمز

گروه بین‌الملل- رای‌گیری انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا دیروز، یکشنبه، آغاز شد.

به گزارش بی.‌بی.‌سی، این انتخابات یکی از فشرده‌ترین رقابت‌ها بر سر ریاست‌جمهوری در یک دهه اخیر در ونزوئلا به شمار می‌رود. هوگو چاوز، رییس‌جمهور کنونی و نامزد جناح چپ با انریکه کاپریلس، رهبر حزب مخالفش رقابت می‌کند. چاوز در سال ۱۹۹۹ میلادی برای نخستین‌بار به عنوان رییس‌جمهوری ونزوئلا انتخاب شد. هوگو چاوز گفته که به دنبال پیگیری آنچه او انقلاب سوسیالیستی خود خواند، است. کاپریلس هم وعده داده‌است که در صورت انتخاب، افزایش دوباره رشد اقتصادی ونزوئلا را دنبال کند. نزدیک به ۱۹ میلیون نفر در ونزوئلا واجد شرایط رای دادن در این انتخابات هستند. در صورت برنده شدن هوگو چاوز در انتخابات، او چهارمین دوره ریاست‌جمهوریش را آغاز خواهد کرد. او که ۵۸ سال دارد و سال گذشته به دلیل ابتلا به سرطان تحت درمان بود، گفته که در شرایط کنونی کاملا بهبود یافته‌است. ونزوئلا از اصلی‌ترین کشورهای تولیدکننده نفت جهان به شمار می‌رود و افزایش قیمت‌های جهانی نفت در یک دهه گذشته به دولت چاوز فرصت داده‌است تا بخش‌های درمانی، آموزشی و خدمات اجتماعی ونزوئلا را ارتقا دهد. او می‌گوید که برای تکمیل «انقلاب بولیواری» خود لازم است که یک دوره دیگر به عنوان رییس‌جمهوری انتخاب شود.

ولی کاپریلس ۴۰ ساله می‌گوید که خط مشی‌های رییس‌جمهوری کنونی زمینه‌ساز کاغذبازی، کاهش بازدهی و کمبود منابع شده‌است. همچنین مخالفان چاوز او را به اقتدارگرایی و مقابله با منتقدان در رسانه‌های ونزوئلا متهم می‌کنند. کاپریلس می‌گوید که نبود سرمایه‌گذاری کافی در صنعت نفت ونزوئلا باعث کاهش تولید نفت خام شده‌است. نزدیک به ۱۴۰ هزار نفر از نیروهای انتظامی برای تامین امنیت بیش از ۱۰ هزار حوزه رای‌گیری به کار گرفته می‌شوند. از عصر روز شنبه تا عصر روز دوشنبه نیز فروش الکل منع شده است و تنها نیروهای امنیتی و انتظامی حق حمل سلاح خواهند داشت.

این در شرایطی است که انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا این بار در شرایط متفاوت‌تری برگزار می‌شود. تردیدها نسبت به سلامت هوگو چاوز، آشکارشدن بیشتر اشکالات سیستمی که او ساخته و نیز تغییر و تحولات کم‌سابقه در اردوی اپوزیسیون از مشخصه‌های بارز این دور از انتخابات هستند.

رفراندوم تغییر در قانون اساسی که مطابق با خواست چاوز در سال ۲۰۰۹ برگزار شد محدودیت دو دوره برای رییس‌جمهورشدن را لغو کرد و چاوز اینک اجازه دارد که به طور نامحدود در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند.

این بار اما چاوز رقابتی دشوارتری را پیش‌رو خواهد داشت. دو سال پیش، او به سرطان مبتلا شد و سه بار در کوبا جراحی شد. گرچه چاوز می‌گوید که خطر رفع شده، ولی جراحی‌ها و شیمی‌‌‌درمانی‌های پس از آن توان جسمی او را تا حدی تحلیل برده‌اند، امری که در حضور کمتر او در کارزارهای انتخاباتی جاری و اندک‌تر بودن صحبت رو در روی او با مردم به خوبی محسوس است.

این که آیا چاوز تا آخر دوره ۶ ساله‌اش توان ماندن در قدرت را دارد نیز این بار ابهامات بیشتری را درباره آینده سیستمی که او و همراهانش در ونزوئلا برپا کرده‌اند به وجود آورده است. به ویژه وابستگی کل سیستم کنونی ونزوئلا به شخص چاوز و فقدان چهره‌ای مانند خود او که در غیابش بتواند همچنان حلقه اتصال هواداران دولت، ارتش و بوروکراسی ونزوئلا باشد، موضوعی است که در انتخابات کنونی بی‌اهمیت تلقی نمی‌شود.

از سوی دیگر رقیب او، انریکه کاپریلس است که ۴۰ سال بیشتر سن ندارد و همچنان مجرد زندگی می‌کند. هم این تجرد و هم اصل ونسب یهودی کاپریلس دستمایه‌ای است برای رسانه‌های نزدیک به دولت که تلویحا او را به «نزدیکی به محافل صهیونیستی» و نیز دوری از مذهب اکثریت مردم (کاتولیک) «متهم» کنند. گرچه کاپریلس خود را کاتولیک می‌داند، ولی این «اتهام‌ها» در نزد لایه‌هایی از اقشار مذهبی جامعه بی‌اثر هم نیست.

کاپریلس در سن ۲۶ سالگی به عنوان جوانترین نماینده به مجلس نمایندگان کنگره راه یافت و دو سال بعد رییس آن شد. سال ۲۰۰۸ هم به فرمانداری یکی از ایالات مهم ونزوئلا انتخاب شد.

علاوه بر ابهام در وضعیت جسمی، کارنامه ۱۴ ساله زمامداری چاوز نیز اینک مبنای بهتری به دست اقشار مختلف جامعه می‌دهد که ورای شعارها و تبلیغات انتخاباتی به ارزیابی مدیریت او و دولتش بنشینند و رایشان را آگاهانه‌تر به صندوق بریزند.