ساکاشویلی شکست در انتخابات گرجستان را پذیرفت

عکس: نیویورک تایمز

این اولین انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در گرجستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به شمار می‌رود

احسان ابطحی

میخائیل ساکاشویلی، رییس‌جمهوری جنجال بر‌انگیز گرجستان، دیروز (سه‌شنبه) شکست در انتخابات رقابتی و پر‌هیجان پارلمانی گرجستان را پذیرفت. نتایج نخستین آرا حاکی از آن است که ائتلاف تحت پشتیبانی «بیدزینا ایوانیشویلی» که یک میلیاردر است، با اختلاف بسیار اندکی به پیروزی دست یافته‌است. به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از خبرگزاری آسوشیتد‌پرس، رییس‌جمهور گرجستان در همین ‌باره گفته ‌است: «از نتایج اولیه آرا کاملا مشخص است گروه‌های اپوزیسیون در انتخابات پیشتاز هستند و باید تشکیل کابینه دهند و من به عنوان رییس‌جمهور باید به این روند کمک کنم.»

کمیسیون مرکزی انتخابات گرجستان اعلام کرده‌است که با شمارش حدود ۲۵ درصد آرا، ائتلاف ایوانیشویلی که «رویای گرجستان» نام دارد، ۵۳ درصد آرا و «جنبش اتحاد ملی» به رهبری ساکاشویلی ۴۲ درصد آرا به دست آورده‌اند.

نتایج انتخابات گرجستان سرنوشت تلخی برای ساکاشویلی و حزب حاکم او رقم زده‌است. ساکاشویلی ۹ سال پیش به دنبال یک انقلاب مخملی که به انقلاب گل رز شهرت یافت، به قدرت رسید.

رییس‌جمهور گرجستان که مورد حمایت آمریکا و غرب قرار دارد در طول سال‌هایی که در قدرت بوده‌است به این کشور چهره‌ای جدید داده‌ و گرجستان را به خاکریز مقابله با نفوذ روسیه و همچنین مکانی برای آزمایش سیاست بازار آزاد اقتصادی تبدیل کرده‌است.

ساکاشویلی تا سال گذشته میلادی و ظهور ایوانیشویلی که یک انسان خیر گوشه‌گیر است با چالشی جدی مواجه نشده‌بود. ایوانیشویلی که یک میلیاردر است بیشتر ثروت خود را در روسیه به دست آورده و این ثروت را در سال‌های گذشته در سرتاسر گرجستان صرف اقدامات بشر‌دوستانه کرده‌است. او در مبارزات انتخاباتی گرجستان بیشتر روی فقر گسترده در این کشور و همچنین نحوه حکمرانی انحصار‌طلبانه ساکاشویلی و تیمش تاکید داشت.

نتیجه انتخابات گرجستان حکایت از جا‌به‌جایی قدرت قابل توجهی در این کشور دارد و برای ساکاشویلی و تیمش یک سقوط جدی به شمار می‌رود. پس از انتشار نتایج اولیه آرا، خودرو‌هایی که پرچم‌های ائتلاف رویای گرجستان را از شیشه‌های خود بیرون داده‌بودند در شهر تفلیس، پایتخت به چشم می‌خوردند و فریاد‌زنان از خیابان اصلی شهر به سمت مرکز در حرکت بودند. همزمان هزاران نفر دیگر هم در میدان آزادی تجمع کرده‌ بودند. تمور بوتیکاشویلی که ۵۲ سال سن دارد و یک فیلم‌ساز است در همین‌باره گفت که این نخستین بار در گرجستان است که قدرت در این کشور از طریق انتخابات منتقل می‌شود.

بوتیکاشویلی اضافه کرد: «ما آنچه را که نیاکانمان در ذهن داشتند انجام دادیم. ما آرام و بی سر‌و‌صدا قدرت را جا‌به‌‌‌جا کردیم.»

او درباره ساکاشویلی هم گفت: «زمانی که او به قدرت رسید ما آرزوهای بزرگی داشتیم. او در آمریکا تحصیل کرده‌بود، ما فکر می‌کردیم که او ذهنی آمریکایی دارد. اما او از یک دموکرات به یک خودکامه تبدیل شد.»

پس از انتخابات روز دوشنبه گرجستان بسیاری از این موضوع نگرانند که دوره آرامش در این کشور به پایان رسیده‌ زیرا این کشور سابقه منازعه پر‌ هرج‌و‌مرج بر سر قدرت را داشته‌است.

اولین و دومین رییس‌جمهور گرجستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برای جلوگیری از عمیق‌تر شدن نا‌آرامی‌های مدنی ناچار به کناره‌گیری از قدرت شدند و هواداران ایوانیشویلی هم پیش از این هشدار داده‌بودند اگر احساس کنند در نتیجه انتخابات تقلب شده‌است به جای پذیرش آرا به خیابان‌ها خواهند ریخت.

اکنون پرسش‌‌های بزرگی درباره آینده گرجستان مطرح شده‌است. حملات زهر‌آلود طرفین در جریان رقابت‌های انتخاباتی همکاری رهبران دو جریان مهم سیاسی را در سال‌های باقیمانده از ریاست‌جمهوری ساکاشویلی دشوار کرده‌است.

یکی از مهم‌ترین اختلاف‌ها میان ساکاشویلی و ایوانیشویلی اختلاف دیدگاهشان بر سر موضوع روسیه است. ایوانیشویلی، رییس‌جمهوری گرجستان را به دلیل دشمنی آشکار با روسیه مورد انتقاد شدید قرار داده و تاکید کرده‌است که اگر به قدرت برسد خط مشی مصالحه‌جویانه‌تری را در قبال روسیه پیش خواهد گرفت و بازار‌های روسیه را به روی محصولات گرجی باز‌گشایی خواهد کرد و وضعیت اقتصادی گرجستان را بهبود خواهد بخشید. از سوی دیگر اما ساکاشویلی مخالفانش را متهم می‌کند که در جبهه روسیه قرار دارند.

این در شرایطی است که روز دوشنبه در دهکده کارالتی، جایی که خانه‌های سازمانی بتونی مشابه به هم در آنجا قرار دارند و صد‌ها خانواده آواره از جنگ ۲۰۰۸ میلادی با روسیه، در آنجا زندگی می‌کنند، تنش کاملا احساس می‌شد. زمانی که فعالان انتخاباتی طرفدار ایوانیشویلی در تابستان به این دهکده رفتند با چوب و چماق ساکنان آنجا مواجه شدند. روز دوشنبه هم داتو چولخادزه که ۳۸ سال سن دارد، با مردان قوی هیکل دیگری که تی‌‌‌شرت به تن داشتند روی زمین در برابر صندوق رای دراز کشیده بودند و صحنه‌ای تنش آلود را رقم زده بودند، صحنه‌ای که یاد‌آور تنش‌های تابستان بود.

چولخادزه در همین‌باره گفت: «مردم شروع کردند به فریاد زدن این شعار: شما روس هستید، شما روس هستید. و آنها هیچ پاسخی ندادند، حتی یک کودک خردسال هم این موضوع را درک می‌کند که آنها در طرف روس‌ها قرار دارند.» هنگامی که از چولخادزه درباره تغییرات مورد نظر ایوانیشویلی پرسیده شد او پاسخ داد: «من دعا می‌کنم که چنین اتفاقی رخ ندهد. اگر این چنین شود، روسیه دوباره بازمی‌گردد.»

با این همه، دیگر ساکنان این دهکده جهت‌گیری ملایم‌تری نسبت به انتخابات داشتند و گفتند حمایت از ایوانیشویلی بیشتر از آنچه بود که پیشتر به نظر می‌رسید. البته افراد دیگری هم بودند که از اظهار‌نظر به صورت علنی اجتناب می‌کردند. یک زن که به شرط فاش نشدن نامش سخن می‌گفت در همین‌باره تاکید کرد که به ایوانیشویلی رای خواهد داد زیرا «نباید از حرف زدن بترسیم.»

انتخابات روز دوشنبه گرجستان به شدت تحت نظارت بود و دیروز، سه‌شنبه، همگان در انتظار نتایج ارزیابی ۱۴۰۰ ناظر بین‌المللی از روند برگزاری انتخابات بودند. بسیاری از مخالفان به شدت مراقب تقلب در انتخابات بودند تا جایی که خودکارهای خود را با خود به صندوق‌های رای بردند تا مبادا به آنها خود‌کارهایی داده شود که رنگ جوهرشان پس از مدتی از بین می‌رود. لاورنس شیت، متخصص امور قفقاز جنوبی در گروه بین‌المللی بحران در همین‌باره گفت که به شدت خسته است اما به دلیل برگزاری نسبتا آرام انتخابات روز دوشنبه آرامش دارد.

او در همین‌باره گفت: «همه بسیار خسته هستند. یک سال پر از لفاظی و حملات زهر‌دار را پشت سر گذاشته‌ایم. اما اگر در آخر ما با بی‌ثباتی مواجه نشویم گام بسیار مثبتی برای کشور برداشته‌ایم.»

او اضافه کرد: «کدام یک از جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی چنین روندی را طی کرده‌اند؟»