مونا مشهدی رجبی - بالا گرفتن بحران اقتصادی جهان که ریشه در ضعف‌های اقتصادی آمریکا داشت سبب شد تا ارزش دلار در برابر دیگر واحدهای پول جهانی تنزل پیدا کند. کاهش ارزش دلار برخی از دولت‌ها را بر آن داشت تا اقدام به تغییر ارزهای موجود در صندوق ذخیره خود از دلار بکنند. کشورهایی نیز بر ضرورت تغییر واحد پول مبادلاتی دنیا تاکید کردند و پیشنهادهایی هم مطرح شد که البته برخی از آنها کاملا رد شد. اما در صورتی که قرار باشد واحد پول اصلی دنیا تغییر کند، در اولین گام باید سازمان‌های بزرگ جهانی هم چون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی اقدام به تغییر ارز موجود در صندوق‌های خود کنند. جان لیپسکی، معاون اول رییس صندوق بین‌المللی پول در این مورد گفت: «مطالعات ما نشان داد تغییر واحد پول مبادلاتی در دنیا از دلار باید انجام شود ولی زمان و نحوه اجرای این طرح باید با دقت تعیین شود. این تغییر بزرگی در تعاملات اقتصادی دنیا است و می توان از آن به عنوان انقلابی بزرگ در عرصه پولی دنیا یاد کرد. بنابراین برای اینکه انقلاب پولی ما به نتیجه مطلوب برسد بهترین راه مشخص کردن مسیر است.» وی با تاکید بر این نکته که واحد پول جدید باید به تدریج جای دلار را در صندوق ذخایر ارزی دنیا بگیرد، گفت: «این فرآیندی زمان بر است و باید به تدریج انجام شود ولی مزایای آن در بلند مدت بسیار زیاد است.» برخی از کشورها پیشنهاد کرده‌اند تا یوآن به جای دلار در صندوق ذخایر ارزی کشورها و سازمان‌های جهانی قرار گیرد. آنها با توجه به بزرگی اقتصاد چین و رشد سریع آن پیشنهاد جایگزین شدن یوآن به جای دلار را عنوان کرده‌اند ولی این گزینه مناسبی نیست. لیپسکی در این مورد گفت: «اقتصاد چین در سال‌های گذشته با وسعت زیادی رشد کرده است و هم‌اکنون اقتصاد بزرگی در دنیا است، ولی تا تبدیل شدن به اقتصادی توسعه یافته و کاملا صنعتی راه درازی در پیش دارد. فاصله اقتصاد چین با آمریکا که هم‌اکنون بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا و تاثیرگذارترین اقتصاد است بسیار زیاد است و تا پر شدن این فاصله نیز نمی‌توان یوآن را به جای دلار استفاده کرد. البته باید اذعان داشت که چین پتانسیل‌های زیادی دارد و با بهره‌گیری از آنها می‌تواند به سرعت در زمره کشورهای صنعتی قرار گیرد.» بر طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول هم‌اکنون ۷۰درصد از ذخایر ارزی در دنیا به دلار است که نسبت به سال قبل ۸درصد کمتر شده است. کاهش ۸درصدی ذخایر دلاری در دنیا نیز به دلیل مواجهه اقتصاد آمریکا با رکود اقتصادی و تلاش جامعه جهانی برای کاهش تاثیرپذیری از آن ذکر شده است. آمریکا بیشترین میزان کسر بودجه و بیشترین میزان بدهی‌های خارجی را در میان کشورهای صنعتی دارد و همین مساله بر مشکلات اقتصادی آنها افزوده است. دیمیتری مدودف رییس‌جمهوری روسیه یکی از اولین افرادی بود که طرح کاهش وابستگی به دلار را پیشنهاد کرد. وی با سوال در مورد آینده دلار و ارزش متزلزل آن در جهان گفت: «در صورتی که ذخایر ارزی موجود در صندوق بین‌المللی پول یا بانک جهانی ترکیبی از واحدهای پول مختلف دنیا باشد تغییرات پول یک کشور در اثر تحولات اقتصاد داخلی تاثیر کمتری روی اقتصاد جهانی خواهد داشت. وی وجود روبل در صندوق ذخایر ارزی کشورهای مختلف را عاملی برای تثبیت اقتصاد داخلی آنها دانست و تاکید کرد: اقتصاد روسیه در حال رشد است و این کشور با استفاده از درآمد کلان نفتی در سال گذشته میلیاردها دلار در صنعت نفت سرمایه‌گذاری کرد؛ بنابراین ارزش پول این کشور هر روز بیشتر می‌شود و می‌تواند منبع مالی مطمئنی باشد.