پایان رویای «الگوی چینی»

عکس: AFP

نخست‌وزیر چین: سخت‌ترین سال برای اقتصاد چین آغاز شده است

بازارهای آسیایی در سرازیری سقوط. تازه‌ترین تحلیل اکونومیست از اقتصاد چین:

بله آقای نخست وزیر

گروه بین‌الملل- ون جیابائو، نخست وزیر چین گفته است که سال آتی به دلیل بحران اقتصادی دشوارترین سالی است که این کشور در عصر نوین با آن روبرو خواهد بود.

آقای ون در نطقی در پارلمان گفت که یک برنامه سرمایه‌گذاری به ارزش ۵۰۰‌میلیارد دلار به عنوان راهی برای به حرکت درآوردن اقتصاد وجود دارد. وی همچنین اعلام کرد هدف دولت رسیدن به رشد ۸‌درصدی - سالانه - و افزایش مصرف و بالا بردن سطح تقاضا برای کالاهای مصرفی است.جلسه سالانه کنگره خلق ملی چین با نطق آقای ون جیابائو گشایش یافت. معلوم نیست که برنامه سرمایه‌گذاری که آقای ون به آن اشاره کرد علاوه بر ۵۸۶میلیارد دلاری است که در ماه نوامبر برای احیای اقتصاد اختصاص داده شده بود یا خیر.نخست وزیر چین گفت امیدوار است ۹‌میلیون شغل در شهرها ایجاد شود و بودجه دولت‌های محلی ۲۵‌درصد افزایش یابد تا بتوانند پول بیشتری خرج کنند.وی گفت: «در چین، یک کشور درحال توسعه با جمعیت یک و سه دهم‌میلیاردی، حفظ میزان مشخصی از رشد اقتصادی برای گسترش اشتغال برای شهرنشینان و روستانشینان، افزایش درآمد مردم و تضمین ثبات اجتماعی، ضروری است.»

آقای ون با صراحت گفت که چین از بحران مالی جهانی رنج می‌برد و اذعان کرد که کشور برنامه‌های مناسبی در زمینه تامین اجتماعی و بهداشت عمومی ندارد.اما او گفت خرسند است که چین خواهد توانست بر چالش‌های بی سابقه جاری فائق آید.

آقای ون به سه هزار نماینده حاضر در چشمگیرترین رویداد سالانه حزب کمونیست گفت: «ما کاملا مطمئن هستیم که بر مشکلات و چالش‌ها فائق خواهیم آمد و ما شرایط و توانایی این کار را داریم.»

در خلال امیدها نسبت به اعلام احتمالی طرح گسترش بسته محرک اقتصادی توسط آقای ون، بهای سهام در اطراف جهان جهش کرد.پیشتر چین گفت که امسال مخارج نظامی‌اش را ۱۴ و نه دهم‌درصد افزایش می‌دهد، به طوری که به ۴۸۰‌میلیارد و ۶۰۰‌میلیون یوآن (۷۰‌میلیارد و ۲۰۰‌میلیون دلار) خواهد رسید در اینجا تحلیل اکونومیست را از وضعیت اقتصادی چین می‌خوانید: چین با مشکلات ترسناکی روبه‌رو است، اما ون جیابائو روشن ساخته است که شفافیت پاسخ به این مشکلات نیست. نخست وزیر چین، ون جیابائو در نخستین سخنرانی خود پس از آغاز افت اقتصادی چین در اواخر سال گذشته تصویری تیره از مشکلات پیش رو ترسیم کرد. او در روز پنجشنبه گذشته گفت: اقتصاد چین در سال جاری به مدد هزینه سنگین دولت هنوز از رشد ۸‌درصدی برخوردار است. اما ایده‌های چندانی برای چگونگی مدیریت نرخ رشد اقتصادی ارائه نداد. ون در افتتاحیه اجلاس سالانه پارلمان چین، کنگره خلق ملی، گفت که چین با «مشکلات غیر مترقبه» مواجه شده است.

اما او در سخنرانی‌اش از هیچ طرح محرک اقتصادی دیگر غیر از برنامه ۴تریلیون یوآنی (۵۸۵میلیارد دلاری) که در ماه نوامبر سال گذشته مطرح شده بود پرده برنداشت. امیدهای واهی برای یک بسته نجات به وضوح کمک کرده بود که ارزش سهام جهانی افزایش یابد.رهبران چین به وضوح از گرفتارشدن در بحث‌های مربوط به دموکراسی اجتناب می‌ورزند و بنابراین بر تلاش‌های گنگ و ناکافی خود برای حفظ رشد اقتصادی می‌افزایند. کنگره خلق ملی در بهترین وضعیت تنها نقش یک ماشین تایید کننده و آلت دست را داشته است. اما امسال چین از اینکه وانمود کند کنگره نقشی جدی دارد، دست برداشته است. مقامات چین می گویند برای صرفه‌جویی در پول، این اجلاس به ۹ روز کاهش یافته است. برنامه‌های آن هم مانند سال‌های پیش سرفرصت است. در این برنامه رسمی مطبوعاتی هیچ بحثی از راهکارهای محرک اقتصادی و هزینه سنگین برای اصلاحات نظام درمان مطرح نشد.

ون گفت: کسری بودجه امسال چین به ۹۵۰‌میلیارد یوآن بالغ می‌شود. بر اساس اعلام رسانه‌های دولتی چین، این میزان سه برابر بیشتر از کسری بودجه پیشین در سال ۲۰۰۳ است. ون گفت، کسری بودجه در حد کمتر از ۳ درصد تولید ناخالص داخلی هنوز ‌«ایمن» است. (احتمال می‌رود کسری بودجه آمریکا امسال به بیش از ۱۲‌درصد تولید ناخالص داخلی این سال برسد.) اما به رغم درخواست‌های زیاد برای آشکارسازی بیشتر بودجه دولت و به‌خصوص طرح‌های محرک اقتصادی، گزارش بودجه وزیر دارایی که به کنگره خلق ملی ارائه شد به روش نخ نمای قدیمی خود ادامه داد و به کلی‌گویی پرداخت.بسیاری از منتقدان چین از این موضوع شکایت کردند که توجه کافی به بهداشت و درمان و سایر برنامه‌های رفاهی نشده است. در این بودجه درخواست شده است ۳۸ درصد بر هزینه‌های دولت مرکزی برای بخش بهداشت افزوده شود؛ این در حالی است که کل افزایش هزینه‌ها ۲۴‌درصد است. هزینه دولت چین در بخش بهداشت به عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی پایین‌تر از استانداردهای جهانی است.دولت چین این نگرانی را دارد که کاهش رشد اقتصادی موجب پدید آمدن ناآرامی در قشر رو به رشد بیکاران شود. به علاوه این نگرانی نیز وجود دارد مانند سال گذشته که اجلاس کنگره خلق ملی تحت الشعاع موضوع تبت قرار گرفت امسال نیز تحت‌الشعاع ناآرامی قرار گیرد. دهم مارس پنجاهمین سالگرد شورش علیه حکومت چین و نیروهای امنیتی در تبت است و در آنجا آماده باش کامل برقرار است.

قرار است امسال بودجه امنیتی دولت یک سوم افزایش یابد و این ۹‌درصد نسبت به سال گذشته بیشتر است. گویی آقای ون آماده مواجهه با بدترین وضعیت است.