دلایل ایجاد بحران اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت

مونا مشهدی رجبی

مجمع جهانی اقتصاد در شرایطی کار خود را آغاز کرد که تردید در مورد آینده اقتصاد دنیا در چشم تمامی‌حضار به خصوص صاحبان مشاغل و بازرگانان دیده می‌شود. ویلیام جی کلینتون رییس جمهوری سابق آمریکا در سخنرانی خود در این مجمع از دولتمردان آمریکایی خواست تا وظیفه پیشگامی‌در اصلاح اقتصاد جهان را بر عهده بگیرند‌. وی از دولت خواست تا با مداخله مستقیم در بازار مانع از وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصای شود، زیرا برداشتن یک گام اشتباه یا ناقص در شرایط کنونی اقتصادی مشکلات جبران‌ناپذیری را برای اقتصاد ایجاد می‌کند. او از دولتمردان خواست تا با بررسی دوباره نظام مالی جهانی مانع از وقوع مشکلاتی مشابه در سال‌های آتی شوند و ایرادهای موجود در نظام مالی دنیا را مرتفع سازند. وی تاکید کرد: «مهمترین مساله در شرایط فعلی این است که سریع وارد میدان شویم، زیرا کوچک‌ترین تعلل می‌تواند به تخریبی بزرگ و عمیق بینجامد.» خوزه مانوئل باروسو رییس کمیسیون اروپا در این اجلاس در مورد اهمیت استفاده از واحد پول یکسان در کشورهای اروپایی سخن گفت و تاکید کرد: «استفاده از واحد پول یکسان سبب می‌شود تا یکپارچگی در میان کشورهای اروپایی بیشتر شود‌.این مساله سرعت رسیدن به نتیجه مطلوب و نهایی را بیشتر می‌کند.» ژان کلود تریشه رییس بانک مرکزی اتحادیه اروپا ضمن درست شمردن مسایل مطرح شده توسط رییس کمیسیون اروپا گفت: «ما باید توجه داشته باشیم تمامی ‌کشورهای منطقه یورو شرایط اقتصادی مشابهی ندارند و همین مساله می‌تواند بکارگیری روش یکسان برای حل مشکلات موجود ما را کارآمد کند.» او از دست اندرکاران اقتصادی کشورهای اروپایی خواست تا با احترام و توجه به راهکارهای یکدیگر بهترین روشی را انتخاب کنند که برای اصلاح اقتصاد کشورشان مفید است‌.»

در اجلاس سال ۲۰۰۹ میلادی محور اصلی مذاکرات مشکلات اقتصادی جهانی، ورشکستگی موسسات مالی و بنگاه‌های اقتصادی کوچک و بزرگ‌، بیکاری هزاران نفر که در اثر بحران اعتباری دنیا و زیان دهی شرکت‌ها کار خود را از دست داده بود‌ند را شامل می‌شد. در جلسات خصوصی این اجلاس در مورد دلیل ایجاد این بحران و راهکارهای برطرف کردن آن نیز بحث شد‌. البته تاکید شد که برای حل این مشکل بیشتر از یک سال زمان مورد نیاز است، اما در این بازه زمانی باید اصلاح نظام اقتصادی دنیا نیز آغاز شود تا بعد از پشت سر گذاشته شدن آن وضعیت مشابهی تکرار نشود‌. در جلسه‌ای که در مورد دلیل ایجاد این بحران در اقتصاد جهان برگزارشده بود، دلایل مختلفی مطرح شد. یکی از این دلایل این عقیده اشتباه بود که بازار در سیر طبیعی خود می‌تواند مشکلات را حل کند و به مسیر عادی و سالم باز گردد. این عقیده که برگرفته از دیدگاه اقتصاد بازاری است سبب می‌شود تا هیچ یک از دولتمردان و دستگاه‌های زیر مجموعه آنها اجازه مداخله در عملکرد بازار را نداشته باشند. دومین دلیل ارائه آسان مبالغ کلان به پروژه‌های بلند مدت بود. این کار بدون برآورد ریسک اقتصادی این پروژه‌ها و مشکلاتی که ممکن بود ایجاد شود انجام می‌شد و زمینه ساز کمبود اعتبار بانک‌ها شد‌. از طرف دیگر عدم استفاده از ابزارهای مالی مناسب برای کنترل شرایط اقتصادی یکی دیگر از مشکلاتی بود که سبب شد تا اقتصاد دنیا بحرانی چنین بزرگ را تجربه کند. در این اجلاس با اشاره به اینکه رشد قیمت نفت در سال ۲۰۰۸ میلادی و کاهش بی‌سابقه آن در سال جاری هر دو می‌تواند مشکلات زیادی برای دنیا ایجاد کند، عنوان شد: «قیمت ۱۵۰دلاری نفت در سال ۲۰۰۸ میلادی سبب شد تا رکود اقتصادی دنیا عمیق‌تر شود‌، ولی قیمت کنونی آن یعنی قیمت بین ۴۰ تا ۵۰‌دلار هم نمی‌تواند راه حل مشکل باشد‌. باید قیمت نفت و فر‌آورده‌های نفتی به گونه‌ای تنظیم شود که اقتصاد دنیا در شرایط ثبات و تعادل باشد و اقتصاد در مسیر رشد گام بردارد‌.

سالم البدری دبیر کل اوپک در این مورد تاکید کرد: «سازمان کشورهای صادر کننده نفت برای سالم‌سازی قیمت نفت اقدام به کاهش تولید خواهد کرد‌. البته این در صورتی است که مشکل موجود مشکل بازار نفت باشد نه مشکل غیر بازاری.»

مجمع جهانی اقتصاد یکی از ارگان‌های بزرگ اقتصادی سوئیس است. این ارگان سالانه بیشتر از ۸۰‌میلیون‌دلار آمریکا درآمد دارد و برای بیشتر از ۲۰۰ نفر فرصت شغلی ایجاد کرده است. درآمد این مجمع از دریافت حق عضویت، حق شرکت در مجمع و حق شرکت در جلسات توسط متقاضیان تامین می‌شود. به هر حال در سال ۲۰۰۶- ۲۰۰۵ میلادی درآمد کل مجمع جهانی داووس برابر با ۱۰۴میلیون و ۷۶۶ هزار و ۵۴۳ فرانک سوئیس بوده است‌. در این سال درآمد مجمع از دریافت حق عضویت اعضای ثابت ۲۶میلیون و ۴۱۰‌هزار و ۲۹۴ فرانک سوئیس، درآمد ناشی از دریافت هزینه برای شرکت در مجمع ۲۷‌میلیون و ۶۳هزار و ۱۳۸ فرانک و درآمد حاصل از دریافت هزینه برای شرکت در جلسات ۴۴‌میلیون و ۶۶۸‌هزار و ۹۴۳ فرانک سوئیس بود. شایان ذکر است، درآمد این مجمع یک سال قبل معادل ۸۳‌میلیون و ۳۳۶هزار و ۸۳۹ فرانک و درآمد حاصل از دریافت حق عضویت ثابت ۲۶‌میلیون و ۵۴۶‌هزار و ۳۸۲فرانک سوییس بود. در این سال درآمد حاصل از دریافت هزینه شرکت در اجلاس و هزینه‌ای که بابت شرکت در جلسات پرداخت می‌شد پایین تر بود. در ژانویه سال ۲۰۰۶ میلادی یعنی همزمان با برگزاری اجلاس و ارائه گزارش‌های مالی نرخ برابری فرانک سوییس به‌دلار آمریکا برابر با ۷۶۲/۰ بوده است و با این نرخ می‌توانیم تمام درآمدها هزینه‌ها را به‌دلار نیز محاسبه کنیم. (۱فرانک سوییس= ۷۶۲/۰‌دلار آمریکا) در این شرایط می‌توان کل در آمد مجمع را معادل ۷۹‌میلیون و ۸۳۲هزار و ۱۰۵‌دلار آمریکا و حق عضویت‌ها را معادل ۲۰‌میلیون و ۱۲۴ هزار و ۶۴۴‌دلار آمریکا دانست. در این سال هزینه شرکت در مجمع برابر با ۲۰میلیون و ۶۲۲‌هزار و ۱۱۱‌دلار و هزینه شرکت در تمامی‌جلسات معادل ۳۴‌میلیون و ۳۷ هزار و ۷۳۴‌دلار آمریکا بود. به گزارش مجمع جهانی داووس در سال ۲۰۰۶ میلادی درآمد این مجمع ۲۰‌درصد رشد داشته است و با توجه به افزایش شمار متقاضیان به حضور در این مجمع در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی و اعلام این مطلب که در سال جاری شمار حضار بیشتر از سال‌های قبل بوده است می‌توان انتظار داشت نرخ رشد درآمد این مجمع در سال جاری بیشتر از ۲۰‌درصد باشد.