مونا مشهدی رجبی - سازمان ملل متحد هر ساله گزارشی در مورد شاخص توسعه انسانی در جهان ارائه می‌دهد که در این شاخص سالانه وضعیت تمامی‌کشورها در نظر گرفته می‌شود. طبق این گزارش که در انتهای دسامبر سال 2008 میلادی و براساس آمارهای سال 2006 ارائه شده است 177 کشور از میان 192 کشور جهان مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

در تعیین این شاخص فاکتورهایی از قبیل امید به زندگی، سطح سواد به خصوص سطح سواد دختران، تحصیلات، استاندارد زندگی مردم مد نظر قرار گرفته شده است. از طرف دیگر در تعیین این شاخص سطح سلامت افراد ساکن در یک سرزمین، سطح رفاه کودکان و میزان برخورداری آنها از نیازهای اولیه و حیاتی زندگی نیز مورد توجه قرار گرفته است. این شاخص ابزاری بسیار با اهمیت برای طبقه‌بندی کشورهای در حال توسعه، توسعه نیافته و توسعه یافته است.
شاخص توسعه انسانی ارائه شده توسط سازمان ملل متحد عددی بین صفر تا یک است و هر چه این عدد به یک نزدیکتر باشد توسعه یافتگی اقتصاد آن کشور بیشتر است و هر چه به صفر نزدیک تر باشد کمتر توسعه یافته است‌. بر طبق طبقه‌بندی سازمان ملل متحد کشورهای پیشرفته و صنعتی جهان شاخصی بین 8/0 تا 1 دارند. شایان ذکر است شاخص توسعه انسانی در هیچ یک از کشورها برابر با یک نیست. بیشترین شاخص برابر با 968/0است که به کشور ایسلند تعلق دارد. کشور نروژ که در رتبه دوم این فهرست قرار دارد شاخصی در همین سطح دارد.
وضعیت این دو کشور نسبت به گزارش سال قبل هیچ تغییری نکرده است. علاوه بر کشورهای صنعتی و توسعه یافته ای که در جهان شناخته شده هستند کشورهای قطر، روسیه، لیبی، عمان و عربستان از نظر شاخص توسعه انسانی در بخش کشورهای توسعه یافته قرار دارند و شاخص آنها در فاصله بین ۸/۰ تا یک قراردارد. ایران در این فهرست جایگاه هشتاد و چهار را به خود اختصاص داده است‌. این کشور با ۱۰ پله ترقی نسبت به سال گذشته شاخصی معادل ۷۷۷/۰ را به خود اختصاص داده است. فقر درآمدی و انسانی کشورهای در حال توسعه از جمله موارد مهمی است که در گزارش توسعه انسانی مورد توجه قرار گرفته است و در این میان شاخص فقر انسانی (HPI ) از اهمیت زیادی برخوردار است.
بر اساس گزارش توسعه انسانی 2008‌، شاخص امید به زندگی در ایران عدد 759/0 اعلام شد که در مقایسه با شاخص 754/0 سال گذشته افزایش نشان می‌دهد. سازمان ملل متحد با اعلام اینکه متوسط امید به زندگی در ایران در گزارش سال گذشته 2/70 سال بوده است، این رقم را در گزارش سال جاری 5/70 سال اعلام کرده است.
بر اساس این گزارش، سرانه تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس شاخص برابری قدرت خرید ۱۰‌هزار و ۳۱‌دلار اعلام شد که در مقایسه با ۷۹۶۸‌دلار سال گذشته رشد نشان می‌دهد. این گزارش با اعلام این که شاخص تولید ناخالص داخلی ایران در گزارش سال گذشته ۷۳۱/۰ بوده است، این شاخص را در گزارش سال جاری ۷۶۹/۰ اعلام کرده است که بهبود داشته است. گزارش توسعه انسانی ۲۰۰۸ افزود: میزان فقر در ایران ۱۲‌درصد جمعیت اعلام شد که در مقایسه با ۹/۱۲درصد سال گذشته ۹/۰درصد کاهش نشان می‌دهد. ایران از نظر فقر بین ۱۳۵ کشور در حال توسعه رتبه ۵۱ را به خود اختصاص داد که در مقایسه با گزارش سال گذشته با رتبه ۳۰ بین ۱۰۸ کشور مقایسه ممکن نیست. گزارش توسعه انسانی ۲۰۰۸ نرخ باسوادی افراد بالای ۱۵ سال را در کشور ما ۸۴‌درصد اعلام کرد که در مقایسه با رقم ۴/۸۲درصد سال گذشته رشد نشان می‌دهد. این گزارش شاخص آموزش در ایران را نیز ۸۰۴/۰اعلام کرد. براساس گزارش سازمان ملل، شاخص توسعه انسانی جمهوری اسلامی ایران طی ۲۶ سال گذشته ۲۱۸/۰، طی ۱۶ سال گذشته ۱۰۷/۰ و طی شش سال گذشته ۰۴۲/۰ ارتقا پیدا کرده است. در گزارش توسعه انسانی سال جاری میلادی، ایسلند همانند سال گذشته در رتبه نخست ایستاد و کشورهای نروژ، کانادا، استرالیا، ایرلند، هلند، سوئد، ژاپن، لوکزامبورگ و سوئیس رتبه‌های دوم تا دهم را به خود اختصاص دادند. کشورهای اردن، لبنان، گرجستان، چین و هند نیز از نظر شاخص توسعه انسانی در زمره کشورهای در حال توسعه قرار دارند‌. کشورهای تایلند، اوکراین و ارمنستان در این فهرست قبل از ایران و کشورهای تونگو، گرانادا و جاماییکا بعد از ایران هستند. شاخص توسعه انسانی کشورهای در حال توسعه جهان بین ۵/۰ تا ۸/۰ قرار دارد. کشور ترکیه در صدر کشورهای در حال توسعه این فهرست و کشور سنگال در انتهای این فهرست قرار دارد. کشورهای سیرالئون و جمهوری آفریقای مرکزی آخرین کشورهای این فهرست هستند و شاخص توسعه انسانی در آنها به ترتیب برابر با ۳۲۹/۰ و ۳۵۲/۰ است. کشورهای نیجریه، مالی، آنگولا، ساحل عاج و اتیوپی در زمره کشورهای توسعه نیافته این فهرست هستند. جدول ارائه شده توسط سازمان ملل متحد که بر مبنای آمارهای سال ۲۰۰۶ میلادی است را در زیر می‌بینید.