رفیعه هراتی- روز دوشنبه تحول در نظام مالی آمریکا موج شوک را به بازار بورس فرستاد و بدترین روز وال‌استریت را طی هفت سال گذشته به وجود آورد. زیرا سرمایه‌گذاران با ورشکستگی یکی از قابل احترام‌ترین بانک‌ها روبه‌رو شدند و نگران بودند که مهره بعدی که سقوط می‌کند، کدام خواهد بود. شاخص میانگین صنعتی داوجونز بیش از ۵۰۰ واحد یا بیش از ۴درصد سقوط کرد این بیشترین سقوط از زمان بازگشایی بازار بورس پس از حملات یازده سپتامبر بود.

حدود ۷۰۰میلیارد دلار از طریق برنامه‌های بازنشستگی، صندوق‌های حقوق بازنشستگی و دیگر پورتفولیوهای سرمایه‌گذاری بر باد رفته است. بانک لمان برادرز که قدیمی‌تر از جنگ داخلی است و از رکود اقتصادی بزرگ به سلامت عبور کرد، بزرگ‌ترین ورشکستی را در تاریخ آمریکا اعلام کرد و بانک مریل‌لینچ به دست بانک آمریکا افتاد.

این بدترین روزی بود که بحران مالی به اوج خود رسید. در این بحران مالی میلیاردها دلار مربوط به وام مسکن منجر به بهم ریختن تراز مالی بانک‌ها شد و غول‌های وام مسکن فانی می و فردی مک را تحت کنترل دولت درآورد.

در واشنگتن، وزیر دارایی هنری پاولسون که از انداختن طناب نجات مالی برای لمان خودداری کرد، از این اقدام خود پشیمان نشد، چون دولت بوش نیز اعلام کرد که وال‌استریت نباید انتظار نجات‌های بیشتری را از طریق واشنگتن داشته باشد.

پاولسون در کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «مردم آمریکا باید به استحکام و بهبودپذیری نظام مالی آمریکا اعتماد داشته باشند.»

شاخص صنعتی داوجونز ۴۸/۵۰۴ واحد کاهش یافت و به ۵۱/۱۰۹۱۷ واحد رسید. از ماه جولای این اولین بار است که این شاخص به زیر ۱۱۰۰۰ واحد رسید. این ششمین کاهش بزرگ این شاخص تاکنون است و بدترین از زمان ۱۷ سپتامبر سال ۲۰۰۱ که در آن زمان شاخص داوجونز در اولین روز معامله پس از حملات یازده سپتامبر ۸۱/۶۸۴ واحد سقوط کرد. از لحاظ درصد، سقوط روز دوشنبه شاخص داوجونز بدترین کاهش از تابستان سال ۲۰۰۲ بود. این شاخص از زمانی که در ماه اکتبر به بالاترین میزان خود رسید، حدود یک چهارم از ارزش خود را از دست داده است. دیگر شاخص‌ها نیز سقوط کردند. شاخص استاندارد اند پورز ۵۰۰، بیش از ۲/۴۱درصد کاهش یافت و شاخص نسدک کامپوزیت بیش از ۲/۳۱درصد سقوط کرد. در حالی که بانک لمان برادرز برای اجرای بند یازده قانون درخواست داد و شرکت بیمه ای‌آی‌جی برای سرپا ماندن دنبال سرمایه بود، موسسه مالی مریل لینچ با یک معامله ۵۰میلیارد دلاری از سرنوشت مشابه آنها دوری جست و بخشی از بانک آمریکا شد.این معامله شرکت سیتی‌گروپ را از لحاظ دارایی‌ها به بزرگ‌ترین بانک آمریکا تبدیل می‌کند. روز سه‌شنبه بازارهای سهام آسیا در پی فروپاشی بانک لمان برادرز سقوط کردند. بورس هنگ‌کنگ ۹/۵درصد و بورس توکیو ۱/۵درصد کاهش داشت. علت این امر بزرگ‌ترین کاهش در شاخص داوجونز طی یک روز بود. وزیر دارایی آمریکا روز دوشنبه قول داد «ثبات و نظم» را در آمریکا و خارج از آن تضمین کند، اما بازارهای آسیا پس از شنیدن این خبر که دو بانک ژاپنی از جمله وام‌دهندگان بزرگ به لمان هستند، تسکین نیافتند. آئوزورا یکی از این بانک‌ها، حدود ۱۸درصد از ارزش سهام خود را از دست داد. در این میان شعبه ژاپن لمان اعلام کرد این دومین بدهی بزرگ و پرونده ورشکستگی پس از جنگ ژاپن است. مقامات دولتی جلسه‌ای اضطراری با رییس بانک ژاپن تشکیل دادند. بانک ژاپن برای آرام کردن آشفتگی ۵/۲تریلیون ین (۲۴میلیارد دلار) به بازارها پول تزریق کرد.از سوی دیگر بورس ترکیه نیز در پی این بحران دچار فروپاشی شد. به نظر می‌رسد بحرانی که امروز آمریکا در حال پشت‌سر گذاردن آن است به آسیا سرایت ‌کرده است.