تجلی «فتوح» در قلب «فتح»

در سال۲۰۰۶، حماس در انتخابات رهبری تشکیلات خودگردان پیروز شد. به دنبال این پیروزی، کمک‌کنندگان غربی، کمک‌های مالی خود را متوقف کردند تا حماس را مجبور به شناسایی اسرائیل کنند. تلاش برای تقسیم قدرت بین حماس و فتح -که عباس رهبری آن را بر عهده دارد - انجام شد؛ اما با آغاز درگیری حماس توانست فتح را از غزه بیرون کند. فتح از آن زمان تاکنون تشکیلات خودگردان را در کرانه باختری اشغالی اداره می‌کند و نتوانست جلوی تجاوز اسرائیل را بگیرد و محبوبیت خود را از دست داد. عباس از انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری اجتناب می‌کند؛ زیرا به گفته تحلیلگران، او می‌ترسد که فتح در برابر حماس شکست بخورد و پست خود را از دست بدهد. فلسطینی‌ها امیدوار بودند که در ماه مه۲۰۲۱ رای دهند؛ اما عباس انتخابات را به تعویق انداخت و اسرائیل را متهم کرد که اجازه رای دادن در قدس شرقی اشغالی را نمی‌دهد.

با این حال، عباس تنها چند روز پیش جانشین خود را انتخاب کرد. «روحی فتوح» رئیس سابق شورای قانون‌گذاری فلسطین و رئیس کنونی شورای ملی فلسطین - نهاد قانونگذاری PLO - و عضو کمیته مرکزی فتح است. اگر عباس نتواند به‌عنوان رئیس جمهور فعالیت خود را ادامه دهد، فتوح به مدت ۹۰روز تا زمان برگزاری انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان را برعهده می‌گیرد. او قبلا نیز این کار را انجام داده است؛ یعنی در سال ۲۰۰۴ که عرفات درگذشت. «طحانی مصطفی» کارشناس سیاست فلسطین در گروه بین‌المللی بحران گفت که فتوح تشنه قدرت نیست و به محض انتخاب یک چهره جدید به راحتی کنار خواهد رفت. او گفت: «روحی فتوح... هیچ جاه‌طلبی سیاسی ندارد. او کسی است که وظیفه را واگذار خواهد کرد.» پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا عباس اکنون این کار را کرد؟ گفته می‌شود به‌دلیل فشارهای آمریکا و کشورهای حوزه خلیج‌فارس چنین کرد.

در ماه سپتامبر، عربستان سعودی با چندین کشور عربی و اروپایی متحد شد – اما مشخص نیست با چه کشورهایی- تا راه‌حل دو دولتی برای پایان دادن به درگیری فلسطین و اسرائیل را فراهم کند. سپس در ماه سپتامبر، ریاض متعهد شد که ۶۰میلیون دلار به این سازمان که دارای کمبود نقدینگی است، بدهد تا آن را سرپا نگه دارد. «طحانی مصطفی» افزود که عربستان سعودی قسط نهایی ۱۰میلیون دلاری را مشروط به انتخاب جانشین عباس کرده است. حدود ۱۸۸میلیون دلار از درآمدهای مالیاتی تشکیلات خودگردان از سوی اسرائیل (که به نمایندگی از تشکیلات خودگردان جمع آوری می‌کند) که یکی از شروط اسلو بود مسدود شده بود.

پرسش دیگر این است که آیا عباس همچنان در سیاست فلسطین قدرت دارد؟ بله، او و حلقه نزدیکانش همچنان قدرت دارند. عباس همچنان ریاست فتح، بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین گروه سیاسی فلسطینی را بر عهده دارد و پیش از این «محمود العلول» - معاون کمیته مرکزی- را برای تصدی این حزب پس از خود انتخاب کرده بود. مهم‌تر از آن، عباس ریاست سازمان آزادی‌بخش فلسطین را بر عهده دارد که بسیار قدرتمندتر از تشکیلات خودگردان است. این سازمان -جنبشی از جناح‌های فلسطینی تحت نفوذ فتح - برای حقوق فلسطینی‌ها لابی می‌کند و از طرف آنها در صحنه جهانی تصمیم می‌گیرد.

به گفته مصطفی، عباس اطمینان داده که «حسین الشیخ»، دبیرکل سازمان آزادی‌بخش فلسطین از نزدیکانش به‌عنوان رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین، جانشین وی خواهد شد. برای انجام این کار، عباس شورای اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین را از افراد وفادار تشکیل داد تا اطمینان حاصل کند که در صورت برگزاری انتخابات، فردی از حلقه خودش را به قدرت راه می‌دهند.