فساد دولتی؛ بزرگ‌ترین مانع ثروتمند شدن آسیایی‌ها

اعتراض به فساد دولتی در جاکارتا/ عکس: AFP

شادی آذری

بانک توسعه آسیایی در گزارش جدید خود که دیروز منتشر کرد آورده است که کاهش فساد و افزایش پاسخگویی دولت‌ها، بزرگ‌ترین چالش‌هایی هستند که بر سر راه تبدیل آسیا به ثروتمندترین منطقه جهان تا سال ۲۰۵۰ میلادی قرار دارند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این گزارش که دیروز منتشر و در اجلاس سالانه بانک توسعه آسیایی در ویتنام به بحث گذارده شد حکایت از آن دارد که آسیا در حال طی نمودن یک دوره گذار تاریخی است.

در این گزارش نوشته شده است: «اگر قاره آسیا با روند اخیر خود پیش برود خواهد توانست تا سال ۲۰۵۰ میلادی بیش از نیمی از تولید ناخالص داخلی، تجارت و سرمایه‌گذاری جهان را به خود اختصاص دهد و از ثروت فراوانی بهره‌مند شود.»این گزارش افزود در آینده سهم آسیا از تولید ناخالص داخلی جهان که سال گذشته ۲۷ درصد بود افزایش خواهد یافت و با سهم این منطقه از جمعیت جهان و درآمد سرانه ۳۸،۶۰۰ دلار مطابقت خواهد داشت و بدین ترتیب میزان ثروت منطقه به اندازه میزان ثروتی خواهد بود که امروز اروپا از آن برخوردار است.

کشورهایی از اقیانوس آرام گرفته تا آسیای مرکزی اگر قصد دارند به چنین هدفی دست یابند با چالش‌های زیادی مواجه خواهند شد. در این گزارش که خطاب به سیاستگذاران و رهبران کسب‌و‌کار منتشر شده آمده است در پس‌زمینه همه این چالش‌ها نیاز به موسسات قدرتمندتری برای حاکمیت قرار دارد. این بانک چنین نوشته است: « افت اخیری که در کیفیت و اعتبار موسسات سیاسی و اقتصادی کشورها مشاهده می‌شود (و به شکل افزایش فساد رخ نموده است) یک نگرانی جدی است.»

داده‌های ارایه شده توسط بانک جهانی نشان‌دهنده «کاهش واضح شفافیت، پاسخگویی و ثبات سیاسی» منطقه بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹ است. اگر چه برخی از کشورهای آسیایی چون سنگاپور و هنگ‌کنگ در زمره کم‌فسادترین کشورهای جهان هستند، بسیاری دیگر از کشورهای این منطقه اما در میان فاسدترین کشورها جای دارند. در گزارش بانک توسعه آسیایی آمده است:«آسیا باید حاکمیت خود را مدرن سازد و با تاکید بر شفافیت، پاسخگویی و کارآمدی، موسسات خود را دوباره تجهیز نماید.» در ادامه آمده است: «اگر چه ریشه‌کنی فساد ترسناک است، اما برای ایجاد ثبات سیاسی و اجتماعی کشورها و بازگرداندن مشروعیت حکومت‌ها حیاتی است.» در این گزارش توصیه شده است که سایر کشورهای آسیایی، ژاپن، سنگاپور و کره جنوبی را الگوی خود قرار دهند.

بر اساس این گزارش، مطالبه پاسخگویی بیشتر دولت‌ها در کنار افزایش شفافیت آن‌ها اغلب از سوی شهروندان طبقه متوسط جوامع آسیایی مطرح می‌شود اما شکل مشارکت مدنی آنها در این مطالبات معمولا با آنچه در غرب مشاهده می‌شود متفاوت است. دلیلش هم این است که نمی‌توان سلسله مراتب سنتی را در چنین زمان کوتاهی کنار گذاشت.

بانک توسعه آسیایی اعلام کرد که شورش‌ها علیه حکومت‌های خودکامه خاورمیانه نشان داد همزمان با در دسترس قرار گرفتن رسانه‌های اجتماعی و سایر ابزارها در آسیا، «کیفیت ارتباطات و احترام متقابل بین حاکمان و افرادی که بر آن‌ها حکومت می‌شود، به بزرگترین مساله بدل می‌شود.» این گزارش می‌افزاید حاکمیت موثر برای مدیریت سایر چالش‌های منطقه ضروری است.

از جمله این چالش‌ها می‌توان به نرخ «متناوب» مهاجرت به شهرها و لزوم کاهش نابرابری‌های اجتماعی و پیشرفت در بهره‌وری انرژی اشاره کرد.این گزارش به این نکته نیز اشاره کرده است که همزمان با افزایش سهم آسیا در تولید ناخالص داخلی جهان، این منطقه می‌بایست سهمی متناسب هم در دارایی‌های مالی جهان بدست آورد که با الگوی جدید مالی برگرفته از آموزه‌های بحران مالی اخیر مطابقت داشته باشد. این گزارش می‌افزاید رشد سریع و مداوم اقتصاد نیازمند پیشگامی در علم و تکنولوژی نیز هست.این گزارش که رهبران رشد آینده اقتصاد جهان را چین، هندوستان، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، مالزی و تایلند برمی‌شمرد، نشان می‌دهد که پاسخگویی به آن چالش‌ها همزمان با افزایش رشد اقتصادی منطقه و رسیدن به «عصر آسیا» تا سال ۲۰۵۰ ، برای حدود سه میلیارد آسیایی دیگر ثروت به ارمغان خواهد آورد.

این گزارش اما هشدار داده است که اگر کشورهای دارای رشد سریع از جمله چین و هندوستان به دام رکود در رشد اقتصادی خود فرو افتند، شکستی بزرگ در تحقق این هدف رخ خواهد داد.