پایان افسانه بن‌لادن
واکنش بازارهای جهانی به خبر مرگ سرکرده القاعده
بورس‌های جهان بالا رفت؛ نفت و طلا نزولی شد
عکس‌ها: AFP
واکنش بازارهای جهانی به خبر مرگ سرکرده القاعده
بورس‌های جهان بالا رفت؛ نفت و طلا نزولی شد پایان افسانه بن‌لادن
شادی آذری
دیروز مقامات آمریکا به طور رسمی خبر مرگ اسامه بن لادن، رهبر گروه القاعده و طراح حملات ۱۱ سپتامبر را اعلام کردند و مدعی شدند در حملات شدیدی که نیمه شب یکشنبه به محل اختفای او انجام داده‌اند، توانستند او را به هلاکت برسانند. به گزارش نیویورک تایمز، ساختمانی مجلل در شهر ابیت آباد، واقع در محدوده یکصد و پنجاه کیلومتری اسلام آباد، پایتخت پاکستان، پناهگاه بن لادن بود که به محل عملیات کماندوهای آمریکایی و کشته شدن بن لادن تبدیل شد. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع آمریکایی نوشته است که در جریان حمله نیروهای آمریکایی به مقر اسامه بن لادن در پاکستان، بین دو طرف، درگیری روی داد که طی آن، بن لادن در اثر اصابت گلوله به ناحیه سر، از پای در آمد. گزارش‌های تایید نشده دیگر حاکی از آن است که دست کم سه نفر دیگر، از جمله یکی از پسران بن لادن که از اعضای ارشد القاعده بود نیز در این عملیات کشته شده‌اند. این خبرگزاری در گزارشی به این نکته اشاره کرده است که بن لادن در شهر ابیت آباد کشته شد که محل استقرار سه هنگ ارتش پاکستان است و اقامتگاه او هم به صورت یک ساختمان مجلل با تجهیزات امنیتی چشمگیر در نزدیکی آموزشگاه افسری این شهر بنا شده بود. این خبرگزاری گفته است که با توجه به این شرایط، پرسش‌هایی در مورد ناآگاهی مقامات پاکستانی از حضور بن لادن در ابیت آباد مطرح است. اوباما اواخر یکشنبه شب بلافاصله در پیامی خبر را تایید و اعلام کرد که جسد بن‌لادن در اختیار آمریکا است. به گزارش آسوشیتدپرس، مقامات آمریکایی هم اعلام کردند که سنت‌های اسلامی برای جنازه بن لادن اجرا می‌شود اما پس از آن مدعی شدند که چون هیچ کشوری حاضر به پذیرش جنازه او برای خاکسپاری نشد، مجبور شدند جسد را بسوزانند و خاکستر آن را به دریا بریزند. سرویس امنیتی پاکستان اعلام کرد که در درگیری منجر به کشته شدن اسامه بن لادن، سه تن از زنان و شش تن از پسران او نیز دستگیر شده‌اند و افزوده است که پیش‌تر، منابع خبری، از دستگیری دو زن و چهار پسر بن لادن خبر داده بودند. کشته شدن رهبر القاعده، تاثیرات اقتصادی نیز داشته است. با اعلام موفقیت نیروهای آمریکایی در یافتن و کشتن بن لادن، بهای اوراق قرضه دولت آمریکا و نرخ برابری دلار افزایش و قیمت طلا کاهش یافت. با اعلام خبر کشته شدن اسامه بن لادن، بهای نفت در بازارهای جهانی که به بالاترین سطح طی دو سال و نیم گذشته رسیده بود، اندکی کاهش یافت هر چند برخی ناظران گفته‌اند که خطر اقدامات تلافی‌جویانه عوامل القاعده و ادامه بحران در شمال آفریقا امکان افزایش مجدد بهای نفت را به دنبال دارد.بلافاصله پس از انتشار این خبر مردم آمریکا با حضور در خیابان‌ها به خصوص در محوطه کاخ سفید به شادی پرداختند و کشته شدن رهبر القاعده را که دشمن شماره یک خود می‌دانستند، جشن گرفتند.
بن‌لادن؛ مرد شماره یک القاعده
اسامه پسر یکی از خواص سعودی بود که مبارزات خشونت‌بار و افراط‌گرایانه خود را با شعار احیای اسلام قرن هفتم آغاز کرد اما به جای آن به خطر تروریسم قرن بیست و یکم تبدیل شد. مردم جهان او را از زمانی شناختند که ساختمان تجارت جهانی و مقر پنتاگون واقع در آمریکا در روز ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ مورد اصابت هواپیماهایی قرار گرفت که گفته شد عوامل انتحاری گروه القاعده هدایت آنها را به دست گرفته بودند. اسامه بن لادن در آن روز مغز متفکر حملات انتحاری این گروه معرفی شد و اعلام کرد حملاتی از آن دست همچنان ادامه خواهد یافت. از آن زمان بود که شهروندان جهان غرب به ویژه مردم آمریکا او را شیطانی تلقی کردند به مانند هیتلر یا استالین که قصد کشتن مردم بی‌گناه را دارد. چهره او به تداعی کننده دشمن ملی آمریکاییان بدل شد که هرازگاهی در نوارهای ویدئویی ظاهر می‌شد و آمریکا و تمدن غرب را تهدید می‌کرد.
به گزارش نیویورک تایمز، شش روز بعد از حملات ۱۱ سپتامبر خبرنگاری از رییس‌جمهوری وقت آمریکا، جورج دبلیو بوش پرسید: «آیا می‌خواهید بن لادن کشته شود؟» بوش در پاسخ گفت: «من او را می‌خواهم، من عدالت را می‌خواهم.» وی افزود:« پوستر معروفی هست که در آن زیر عکس او درج شده مرده یا زنده او را می‌خواهیم.» حملات یازده سپتامبر اما بهانه‌ای خوب به دست آمریکا داد تا حضور نظامی خود در افغانستان تحت عنوان جستجو برای اسامه بن لادن را حدود یک دهه تداوم بخشد.
اکنون با گذشت نزدیک به یک دهه از آن روز، داستان بن لادن سرانجام با مرگ او در درگیری با نیروهای آمریکایی پایان یافت. گفته می‌شد که او از دسامبر ۲۰۰۱ پس از درگیری با نیروهای آمریکایی به کوهستان‌هایی واقع در افغانستان به نام تورا بورا در نزدیکی مرز پاکستان گریخته است. به رغم بمباران منطقه توسط نیروهای آمریکایی و به رغم بارها و بارها مطرح شدن احتمال مرگ وی، او توانسته بود نه سال در خفا زندگی کند و گفته می‌شد او در جایی در پاکستان در حال برنامه‌ریزی برای حملاتی دوباره است. او توانسته بود افراد زیادی را به گروه خود جذب کند. جوانانی از مصر گرفته تا چچن، از یمن گرفته تا فیلیپین، که تحت نام القاعده، افراطگرایی را به جای ایده برادری بی مرز بین مسلمانان ، به نمایش گذاردند. تا پیش از مطرح شدن نام بن لادن در سرتاسر جهان، تروریسم مفهومی دیگر داشت. تا پیش از او تروریسم از سوی برخی دولت‌ها حمایت می‌شد اما او تروریستی بود که خودش از یک دولت حمایت می‌کرد. او به مدت پنج سال یعنی بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ برای حمایت از طالبان و حکام افغانستان هزینه می‌کرد. القاعده در واقع یک بنگاه اقتصادی بین‌المللی بود که محصولش یعنی وحشت را به همه جهان صادر می‌کرد. افرادی که تحت نام القاعده فعالیت می‌کردند به نیروهای آمریکایی در عراق حمله کردند، مناطق توریستی بالی را بمب‌گذاری کردند و قطارهای مسافربری اسپانیا را منفجر نمودند. تا به امروز اما قدرت دقیق اسامه بن لادن در این گروه مخوف مشخص نشده و پرسش‌های زیادی درباره القاعده هنوز بی‌پاسخ باقی مانده است: به راستی تعداد افراد القاعده چند نفر است؟ انشعابات آن در چند کشور مشغول به فعالیت هستند؟ آیا همانطور که بن لادن می‌خواسته، القاعده به سلاح‌های شیمیایی، بیولوژیکی و هسته‌ای مجهز شده است؟ تا جایی که معلوم شده است، اعضای القاعده نحوه ساخت بمب دست‌ساز را روی سی‌دی و لپ‌تاپ‌هایشان دارند و مقامات آمریکا اعلام کرده‌اند که اعضای القاعده از تکنولوژی ارتباطاتی بسیار پیشرفته‌تر از ایالات متحده برخوردارند.
واکنش‌های جهانی به مرگ بن لادن
به گزارش بی‌بی‌سی، محمود عزت، که نفر دوم در رهبری گروه اخوان‌المسلمین مصر محسوب می‌شود، به خبرگزاری فرانسه گفته است که اسامه بن لادن نماینده اسلام نبود و در عین حال، از ایالات متحده خواسته است نیروهای نظامی خود را از افغانستان و عراق خارج کند «نه به این خاطر که بن لادن از میان رفته، بلکه به این دلیل که آمریکا این کشورها را اشغال کرده است.»
سیلویو برلوسکنی، نخست وزیر ایتالیا، گفته است که اگرچه مرگ هیچکس «مایه جشن و سرور نیست» اما کشته شدن بن لادن نتیجه ای قابل توجه برای آمریکا و تمامی دموکراسی‌های جهان محسوب می‌شود. برلوسکنی در عین حال هشدار داده که ممکن است این حادثه انگیزه واکنش‌هایی «در جهان تروریسم» شود و در نتیجه، لازم است همگان هوشیاری خود را حفظ کنند.دبیرکل پیمان ناتو با ابراز خوشحالی از مرگ اسامه بن لادن، گفته است که اعضای این پیمان به ماموریت خود در افغانستان ادامه می‌دهند تا مانع از آن شوند این کشور بار دیگر به مامنی برای تروریست‌ها مبدل گردد. تا پیش از حمله ائتلاف به رهبری آمریکا به افغانستان، این کشور مقر اصلی رهبری شبکه القاعده محسوب می‌شد.
شبکه عرب زبان العربیه گزارش کرده که در پی انتشار خبر کشته شدن بن لادن، در برخی مناطق و شهرهای عراق تدابیر امنیتی شدیدی به اجرا در آمده است تا از هرگونه عملیات انتقام جویانه شبکه القاعده در این کشور، به خصوص علیه پایگاه‌های نظامی آمریکایی ممانعت شود. این شبکه تلویزیونی از شادمانی مردم در برخی مناطق عراق خبر داده است.
حامد کرزی رییس‌جمهوری افغانستان، با اشاره به کشته شدن اسامه بن لادن در خاک پاکستان، گفته است که این واقعه نظر اعلام شده دولت افغانستان را ثابت می‌کند که پایگاه تروریسم در بیرون از خاک افغانستان واقع شده و نبرد علیه تروریسم نیز باید در خارج از خاک افغانستان دنبال شود.
ملاضعیف، سفیر رژیم ساقط شده طالبان در پاکستان، در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفته است که کشته شدن بن لادن یک دستاورد نیست و اینگونه فعالیت‌ها در منطقه و جهان اسلام برای آمریکایی‌ها سودی ندارد بلکه زندگی مردم را در دنیا دشوارتر می‌کند. ملاضعیف افزوده است که برخلاف اظهارات آمریکاییان، کشتن بن لادن باعث برنده شدن آنان در جنگ یا کاهش مقاومت علیه آنان نمی شود بلکه برعکس، عملیات علیه آمریکاییان را شدت می‌بخشد.
تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا در زمان حملات انتحاری یازده سپتامبر و از طرفداران ثابت قدم دکترین جورج بوش در مورد مبارزه جهانی با تروریسم، «مراتب تشکر قلبی» خود را از باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا، به خاطر کشتن اسامه بن لادن ابراز داشته و گفته است عملیات منجر به کشته شدن بن لادن نشان می‌دهد که «کسانی که مرتکب عملیات تروریستی علیه مردم بی‌گناه می‌شوند سرانجام گرفتار عدالت خواهند شد.»
عبدالله گل، رییس جمهوری ترکیه، با ابراز خرسندی از کشته شدن بن لادن، گفته است: «این حادثه نشان می‌دهد که تروریست‌ها و رهبران گروه‌های تروریستی سرانجام، چه کشته و چه زنده، گرفتار خواهند شد» و افزوده است «اینکه رهبر پیچیده‌ترین سازمان تروریستی بدینگونه گرفتار آمده است باید درسی برای همگان باشد.»آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، کشته شدن بن لادن را «یک پیروزی برای صلح» خوانده اما هشدار داده است که این واقعه به معنی شکست افراطگرایی نیست.سخنگوی تشکیلات خودگردان فلسطینی کشته شدن اسامه بن لادن را عاملی برای پیشبرد صلح دانسته اما گفته که مهم‌تر این است که گفتمان و روش‌های خشونت آمیزی که بن لادن و دیگران در جهان به کار می‌گیرند شکست بخورد.
دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، مرگ اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده را باعث «آسودگی خیال» در سرتاسر جهان توصیف کرده است.جورج بوش، رییس‌جمهوری سابق آمریکا، کشته شدن اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده را «دستاوردی پر اهمیت» توصیف کرده است.
ارسال نظر