غول‌های جدید نفتی متولد می‌شوند

گروه بین‌الملل- در حالی که کشورهای عضو اوپک تمامی سعی و تلاش خود را برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت انجام می‌دهند و در این راه حتی از درآمدهای نفتی خود نیز گذشته‌اند، در آن سوی میدان کشورهای غیراوپک هستند که هر روز بر میزان تولید خود اضافه می‌کنند. در این نبرد که البته هنوز آمار و ارقام مشخصی از آن ارائه نشده است، همه چیز به سود واردکنندگان نفت تمام می‌شود. چرا که تا اینجای کار کشورهای خارج از اوپک توانسته‌اند بسیار بیشتر از اوپک در بازار نفت ایفای نقش کنند و با افزودن بر تولید نفت خود باعث کاهش قیمت‌ها شوند.

در این میان اصلی‌ترین نقش را شرکت‌های نفتی بر عهده دارند. گران شدن نفت این روزها باعث شده تا استخراج نفت‌‌خام در بسیاری از کشورهای جهان اکنون به یک تجارت سودآور تبدیل شود. تجارتی که بیش از هر چیز دیگر به در دست داشتن میادین جدید و دست‌نخورده وابسته است. به همین منظور شرکت‌های نفتی بزرگ در کشورهای خارج از اوپک تلاش دارند هر روز میادین بیشتری را تحت مالکیت خود درآورند. این مساله باعث شده گاه مجبور شوند قوانین بین‌المللی را نیز زیر پا بگذارند.

روسیه به عنوان دومین تولیدکننده نفت خام پس از عربستان و بزرگ‌ترین تولیدکننده غیر‌اوپک، اکنون نقش ویژه‌ای در هدایت بازار نفت بر عهده گرفته است. لوک اویل به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در روسیه اکنون تلاش گسترده‌ای را برای تولید نفت بیشتر آغاز کرده است. لوک اویل را می‌توان آرامکوی روسیه نام گذاشت با این تفاوت که لوک اویل کاملا خصوصی است. این موضوع که مدیران لوک اویل اعلام کرده‌اند آنها به قیمت نفت توجهی ندارند و تنها استراتژی آنها در ۱۰ سال آینده افزایش تولید است، می‌تواند یک زنگ خطر برای تولیدکنندگان نفت به خصوص اعضای اوپک باشد. تولید روزانه لوک اویل روسیه اندکی بیش از ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه نفت در روز است که این میزان طی یک پروسه چند ساله دو برابر خواهد شد. این میزان افزایش تولید می‌تواند لوک اویل را از تمامی اعضای اوپک به غیر از عربستان به پیش اندازد. در صورتی که تولید این شرکت به ۵میلیون بشکه در روز برسد به تنهایی به یک غول نفتی تبدیل خواهد شد. لوک اویل بر خلاف شرکت‌های نفتی اوپک که کمتر به سرمایه‌گذاری در بخش‌های جانبی در خارج از مرزها روی خوش‌ نشان می‌دهند، در بسیاری از نقاط جهان تاسیسات عرضه و فروش بنزین را راه‌اندازی کرده است. هم اکنون براساس اعلام سایت اینترنتی لوک اویل، این شرکت ۲هزار پمپ بنزین در ایالات متحده دارد و در سال ۲۰۰۵ بیش از ۵/۲میلیارد گالن بنزین در این کشور فروخته است. همچنین این شرکت هم‌اکنون در حال توسعه میادین گازی خود است. فعلا سهم تولید گاز از مجموع تولید لوک اویل ۶درصد است که این شرکت قصد دارد آن را به ۳۲درصد برساند. چنانچه قیمت نفت در همین حدود فعلی باقی بماند همه چیز برای خلق یک غول نفتی دیگر آماده است.

روسنفت شرکت نفت دولتی روسیه هم یکی‌دیگر از شرکت‌های نفت خارج از اوپک است که قصد دارد از آشفته بازار افزایش قیمت نفت یک درآمد خوب و قدرت مطلوب در بازارهای نفتی برای خود دست و پا کند. روسنفت که در این راه پشتیبانی کرملین را نیز به همراه دارد بسیار راحت‌تر می‌تواند خود را به یک غول نفتی نزدیک کند. سخنگوی دولت روسیه به تازگی اعلام کرد که کل پروژه نفتی ساخالین ۲ که تحت مالکیت اصلی شرکت شل بود هم‌اکنون به روسنفت واگذار شده است و این مدیران روسنفت هستند که تصمیم می‌گیرند که خود به تنهایی این پروژه را انجام دهند و یا با دیگر شرکت‌های نفتی شراکت کنند. میدان نفتی ساخالین ۲ در جزیره‌ای به همین نام هم‌اکنون ظرفیت ۲۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را دارد که دولت روسیه کمپانی شل را به دلیل آنکه ایجاد آلودگی می‌کند از این میدان کنار گذاشته و اجرای آن را به شرکت‌های روسی سپرد. تحلیلگران عقیده دارند که اخراج شل و شرکای غیرروسی‌اش از ساخالین ۲ بخشی از پروژه در دست‌گیری انحصار تولید نفت در اروپا است. روسیه انحصار تولید گاز را در بخش‌هایی از اروپا در دست دارد و بی‌تمایل نیست که روسنفت هم انحصار تولید نفت را دست‌کم در روسیه و اطراف آن برعهده داشته باشد.

این مساله ممکن است به رویارویی دو شرکت لوک اویل و روسنفت منجر شود که از هم‌اکنون نیز زمزمه‌هایی برای آن به راه افتاده است. دولت روسیه درخواست کرده به منظور جلوگیری از تخلف و شفاف‌سازی مالیاتی، اسناد و قراردادهای لوک‌اویل را بررسی کنند. گروهی عاقبت خوشی را برای لوک اوایل متصور نمی‌دانند و گروهی دیگر حتی فراتر رفته و عاقبت یوکاس را برای این شرکت پیش‌بینی می‌کنند. یوکاس که روزگاری بزرگترین شرکت نفتی روسیه بود، هم‌اکنون با ۲۷میلیارد دلار مالیات معوق، عملا یک شرکت ورشکسته به حساب می‌آید.

پتروناس مالزی یکی‌دیگر از شرکت‌هایی است که توانسته خود را در بحبوحه گرانی نفت بالا بکشد.

این شرکت هم‌اکنون به دنبال پروژه‌های نفتی در کشورهای آفریقایی ازجمله چاد و نیجریه است. هرچند پتروناس تا تبدیل شدن به یک غول نفتی راهی طولانی در پیش دارد اما هم‌اکنون با غول‌های نفتی آمریکایی در پروژه‌های نفت آفریقا مشارکت می‌کند. از روز اول نوامبر که اوپک ۲/۱میلیون بشکه از ظرفیت خود را کاهش دهد سهم غیراوپکی‌ها در تولید نفت به نزدیک ۶۲درصد خواهد رسید که این مساله می‌تواند انگیزه آنها را برای تولید نفت بیشتر افزایش دهد.