رد پای پوتین

دنیای اقتصاد: در روزهای آخر ریاست‌جمهوری باراک اوباما رابطه روسیه و ایالات‌متحده به شدت دچار تنش شده است. اگر این تنش‌ها در روزهای آخر ریاست‌جمهوری باراک اوباما رخ نمی‌داد تبعات این تنش‌ها نامعلوم بود.

در روزی که نیروهای اطلاعاتی ایالات‌متحده اعلام کردند که طرف ثالث هک سایت مرکزی حزب دموکرات‌ها را پیدا کرده‌اند، این نیروها در یک گزارش تکمیلی اعلام کردند هک‌ها به دستور مستقیم پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به منظور شکست هیلاری کلینتون و پیروزی دونالد ترامپ صورت گرفته است. به گزارش سی‌ان‌ان در این گزارش تاکید شده است این دستور به منظور آسیب رساندن به کمپین انتخاباتی هیلاری کلینتون و کمک به پیروزی نامزد حزب جمهوری‌خواه صورت گرفته است. سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا روز جمعه گزارش بررسی‌های خود در ارتباط با حمله سایبری و هک انتخاباتی در آمریکا را منتشر کردند. باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا که دوران ریاست‌جمهوری‌اش رو به پایان است، سازمان‌های اطلاعاتی را موظف به بررسی این رویداد کرده بود.

این سازمان‌ها در پی تحقیقات خود نتیجه‌گیری کرده‌اند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه برای تاثیرگذاری بر روند انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در نوامبر سال ۲۰۱۶ دستور حمله سایبری را داده بوده است. این گزارش طبق اطلاعات و داده‌های سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، آژانس امنیت ملی (ان‌اس‌ای) و پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) تهیه شده است. طبق گزارش سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا هدف روسیه را تضعیف اعتماد عمومی به روند دموکراتیک ایالات‌متحده، بدنام کردن هیلاری کلینتون، نامزد حزب دموکرات‌ها و ضربه زدن به امکان انتخاب او و ریاست‌جمهوری احتمالی او بوده است. در این گزارش همچنین آمده است که رئیس‌جمهوری روسیه، هیلاری کلینتون را بانی اعتراضات و تظاهرات در روسیه در اواخر سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ می‌دانسته و از این رو نیز به احتمال قوی قصد خدشه‌دار کردن وجهه و اعتبار کلینتون را داشته است. پیش‌تر نیز خود هیلاری کلینتون گفته بود پوتین قصد انتقام از وی را داشته است.

طبق ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا این احتمال وجود دارد که روسیه در آینده نیز برای تاثیرگذاری بر نتیجه انتخابات در کشورهای دیگر، به ویژه متحدان ایالات‌متحده دست به اقداماتی مشابه بزند. هم‌اینک این ترس در فرانسه دیده می‌شود و این احتمال داده می‌شود که سایت‌های احزاب محافظه‌کار و سوسیالیست این کشور از سوی روسیه مورد حمله سایبری قرار گیرد تا با فاش شدن اطلاعات این دو حزب، مارین لوپن نامزد دست‌راستی این کشور شانس پیروزی پیدا کند. در این شرایط اما سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در گزارش خود همچنین به جوانب گوناگون عملیات سایبری روسیه اشاره کرده‌اند که افزون بر هک، جوسازی رسانه‌های روسیه در شبکه‌های اجتماعی را نیز دربر می‌گرفته است. تنها هفت صفحه از این گزارش به رسانه دولتی Russia Today اختصاص دارد که از دید سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا «به‌طور مستمر و پیگیر» گزارش‌های منفی درباره کلینتون پخش و منتشر می‌کرده است.

نسخه غیرمحرمانه‌ سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا ۲۵ صفحه‌ای است. حجم نسخه‌ اصلی آن نیز که اطلاعات محرمانه را دربرمی‌گیرد و در اختیار باراک اوباما، رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا و دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا قرار گرفته، دو برابر نسخه‌ غیرمحرمانه است. ترامپ که این گزارش را روز جمعه از جیمز کلاپر، رئیس اداره اطلاعات ملی دریافت کرد، اذعان داشت کشورهایی چون روسیه و چین همواره در تلاش برای نفوذ سایبری به زیرساخت‌های آمریکا هستند. او اما تصریح کرد که اقدامات اخیر روسیه به هیچ‌وجه بر نتیجه انتخابات آمریکا تاثیر نداشته است. رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا وعده داد که طی ۹۰ روز پس از آغاز کارش در کاخ سفید هیاتی ویژه را مامور بررسی راه‌های مقابله با حمله‌های سایبری به آمریکا کند. ترامپ اما از ذکر جزئیاتی بیشتر در این ارتباط خودداری کرد، چراکه به گفته او، افشا و علنی ساختن چنین جزئیاتی به افرادی کمک خواهد کرد که قصد ضربه‌زدن به آمریکا را دارند.

برخی می‌گویند که اوباما و سایر کارشناسان حزب دموکرات از هک شدن سایت‌ها خبردار شده بودند اما چون رئیس‌جمهوری فعلی ایالات‌متحده از پیروزی هیلاری کلینتون در انتخابات هشتم نوامبر مطمئن بود ترجیح داد دست به کاری نزند. روز جمعه هم نیروهای اطلاعاتی پس از ارائه گزارش اعلام کردند که مدارک معتبری در دست دارند که روسیه به‌شدت از ریاست‌جمهوری ترامپ حمایت می‌کرده است. یکی از مقام‌های اطلاعاتی روز جمعه به سی‌ان‌ان گفت یکی از این مدارک نحوه تبریک پوتین به انتخاب ترامپ در انتخابات هشتم نوامبر است. پوتین تقریبا جزو نخستین کسانی هم بود که انتخابات ریاست‌جمهوری را موفقیت‌آمیز خوانده و این پیروزی را به دونالد ترامپ تبریک گفته بود. یکی از مقام‌های اطلاعاتی نیز یکی دیگر از نشانه‌ها را همزمانی افشای محتوای ایمیل‌های دموکرات‌ها با حضور هیلاری کلینتون در صدرنظرسنجی‌ها اعلام کرد. به گفته این مقامات روسیه محتوای ایمیل‌ها را زمانی افشا کرد که فاصله هیلاری کلینتون از ترامپ در نظرسنجی‌ها افزایش یافته بود.

همچنین استفاده از توییتر نیز یکی دیگر از راهکارهای روسیه بوده است. راه افتادن هشتگ «DemocracyRIP» از سوی توییت‌کنندگان طرفدار حکومت روسیه یکی دیگر از ادله‌های ذکر شده در گزارش نیروهای اطلاعاتی است. در این گزارش تاکید شده است این هشتگ به منظور تضعیف جایگاه هیلاری کلینتون شکل گرفته است. نیروهای اطلاعاتی آمریکا کاملا اطمینان دارند که نیروهای اطلاعاتی روسیه در این امر دخیل بوده‌اند.

واکنش ترامپ به گزارش

این گزارش در حالی منتشر شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب ایالات‌متحده روز جمعه با مقام‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده نشست داشت و پس از اتمام جلسه با آنها اعلام کرد که حملات سایبری در نتایج انتخابات تاثیری نداشته است. به گزارش آسوشیتدپرس دونالد ترامپ در بیانیه‌ای تصریح کرده است، «روسیه، چین، دیگر کشور‌ها، گروه‌ها و افراد دیگر» به‌طور پیوسته تلاش کرده‌اند تا نهاد‌ها و سازمان‌های آمریکا از جمله کمیته حزب دموکرات را هک کنند. آسوشیتدپرس می‌گوید، دونالد ترامپ در این بیانیه اشاره‌ای به دخالت احتمالی روسیه در انتخابات اخیر آمریکا نکرده اما تاکید کرده است، «هیچ‌گونه دستکاری به هرنحوی در ماشین‌های انتخابات روی نداده است».

ترامپ همچنین ضمن «سازنده» خواندن نشست خود با مسوولان نهادهای اطلاعاتی آمریکا تصریح کرده است، به محض آغاز دوران ریاست‌جمهوری خود یک تیم را مسوول برنامه‌ ریزی برای مقابله با حمله‌های اینترنتی خواهد کرد. ترامپ پیش‌تر گفته بود که دموکرات‌ها موضوع حمله سایبری روسیه را بزرگ می‌کنند چرا که شکست سختی در انتخابات خوردند.