وجود بحران‌ مالی در ایران‌خودرو اتهامی عامیانه است

علیرضا بهداد - زمانی که ایران‌خودرو، پیکان را پس از ۴۰ سال تولید در اردیبهشت ماه سال گذشته، برای همیشه به موزه فرستاد، برخی از کارشناسان اقتصادی صنعت خودرو ایجاد نوعی بحران مالی در ایران‌خودرو را به خاطر توقف تولید پیکان پیش‌بینی می‌کردند. تحقق این پیش‌بینی زمان زیادی نبرد چرا که پس از توقف یکباره تولید پیکان، درآمد سرشار حاصل از فروش این خودرو، از خزانه ایران‌خودرو کسر و این شرکت برای اجرای برخی از پروژه‌های خود به مشکلات مالی برخورد. سایپا، رقیب دیرینه ایران‌خودرو، با درک شرایط به‌وجود آمده پس از توقف تولید پیکان، شمارگان تولید پراید را افزایش داد و با فروش پراید توانست عملا سودی را که سال‌ها نصیب ایران‌خودرو می‌شد، از آن خود کند.

در این شرایط، مواد‌اولیه در بازارهای جهانی افزایش چشمگیری پیدا کرد و ایران‌خودرو نتوانست به سمت ارزان‌سازی محصولات تولیدی خود حرکت کند. از طرفی هم به دلیل اینکه شرکت مذکور همواره در‌خصوص تولید محصولات خود گوشه چشمی به بازار نیز داشت، نمی‌خواست تا با کاهش قیمت محصولات خود، معادلات بازار، را برهم زند.

با این اوضاع، بزرگ‌ترین شرکت خودروساز خاورمیانه در برزخی افتاد که هم درآمدش کاهش یافت و هم طرح‌هایی که در دست اجرا داشت به‌خاطر کمبود نقدینگی، با اختلال مواجه شد.

از سویی دیگر ادغام غول‌های خودروسازی دنیا با یکدیگر و برنامه کاهش تعرفه واردات خودرو، این شرکت را به فکر ایجاد پایگاه‌های تولید خودرو در خارج از مرزهای کشور انداخت تا این شرکت بتواند علاوه بر بازار داخلی بخشی از بازار خارجی منطقه را نیز در اختیار خود بگیرد.

با این همه، درست در جایی که ایران خودرو رفته رفته، نبود پیکان را باور می‌کرد و به فکر جایگزین مناسبی برای این خودرو بود، حاشیه‌های پژو ۴۰۵ تولیدی در اواخر سال ۸۳ به وجود آمد که طی آن چند دستگاه پژو ۴۰۵ به دلایل نامعلومی دچار آتش‌سوزی شد.

این مساله، بزرگ‌ترین سازنده خودرو در خاورمیانه را با چالش جدی مواجه کرد تا جایی که تولید پژو ۴۰۵ کاهش یافت و جو حاصل از آتش‌سوزی‌های پژو ۴۰۵ و شایعه آتش‌سوزی در سمند، پژو ۲۰۶ و پارس را نیز بوجود آورد که این مسئله باعث شد که برخی از مقامات کشور به‌خصوص نمایندگان مجلس نسبت به این شرکت واکنش نشان دهند.

اما اینکه چه عاملی باعث شد تا ایران‌خودرو پس از این همه امواج سهمگین از خطراتی همچون ورشکستگی و مشکلات حاد مالی به دور باشد سوالی است که به گفته برخی از کارشناسان اقتصادی عمده دلیل آن فروش بالای این شرکت به خاطر انحصاری بودن صنعت خودروی کشور و تعرفه بالای واردات است.

سعید لیلاز، کارشناس مسایل اقتصادی خودرو با بعید دانستن بروز ورشکستگی در ایران‌‌خودرو می‌گوید: ورشکستگی در شرکتی مثل ایران‌‌خودرو به سادگی امکان پذیر نیست چرا که این شرکت ماهانه ۸۰۰تا ۹۰۰میلیارد تومان فروش دارد و با این درآمد خطر ورشکستگی این شرکت را تهدید نمی‌کند.

وی در عین حال معتقد است، مشکل فعلی ایران‌‌خودرو، تعداد پروژه‌های زیادی است که این شرکت برای خود تعریف کرده که اجرای این پروژه‌ها انضباط مالی نیرومندی را نیازمند است. به گفته بسیاری از کارشناسان اگر چه ایران‌‌خودرو روزانه ۲۰میلیارد تومان پول از فروش محصولاتش را دریافت می‌کند، اما مدیریت مالی این شرکت بزرگ باید بسیار حساب شده باشد که حضور نیروهای متخصص مالی در این خصوص نقش سازنده‌ای دارد. اما منوچهر منطقی، مدیر عامل گروه صنعتی ایران‌‌خودرو در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با رد هر گونه بحران مالی در ایران‌‌خودرو می‌گوید: بحران مالی اتهامی عامیانه است که به ایران‌‌خودرو وارد می‌شود.

وی تصریح می‌کند: برای هر پروژه‌ای که در شرکت شروع می‌شود، در ابتدا یک طرح تجاری تهیه و منابع مالی آن مشخص می‌شود.منطقی خاطر نشان می‌کند: اینگونه نیست بنگاهی اقتصادی که حدود ۴هزار نیروی متخصص مملکت در آن مشغول به کارند، نداند که چه اهدافی دارد و دنبال چه چیزی است.

وی می‌افزاید: در حال حاضر ایران‌‌خودرو در بخش موتور، طراحی دومین موتور را در دستور کار خود قرار داده و مطالعات سه تا چهار طرح برای تولید محصولاتی در رنج قیمتی پایین و کلاس کوچک را در دستور کار خود قرار داده که منابع مالی آن نیز مشخص شده است. مدیر عامل گروه صنعتی ایران‌‌خودرو، می‌گوید: آنچه در این شرکت مطرح است بحث کمبود نقدینگی است که این موضوع نه تنها در ایران‌‌خودرو بلکه در سایر بنگاه‌های بزرگ اقتصادی وجود دارد که به منظور بررسی عوامل بروز مشکل، هیات دولت گروهی را تعیین کرده تا این عوامل را ریشه‌یابی کند.