مقاله وارده

حسن فهیم - زبان ابزار ارتباط بین انسان‌ها و «نهادی اجتماعی» است. نهادی که از «نشانه» استفاده می‌کند و به چیز دیگری جز خودش دلالت دارد. چنانکه لفظ «اسب» ما را به چیزی ورای این واژه یعنی موجودی به‌نام «اسب» ارجاع می‌دهد. همچنین نقش اصلی زبان بیان اندیشه مکتوم و انتقال آن به دیگری است، اما ممکن است برای پنهان کردن یا دگرگون جلوه دادن اندیشه یعنی دروغ گفتن نیز به کار رود. بر این اساس زبان، وسیله‌ای است که هم افشا می‌کند و هم می‌پوشاند. این کارکرد دوگانه زبان است که شاید جذابیت زبان و اصولا هنرهای زبانی یعنی ادبیات را به ارمغان می‌آورد.اخیرا واژه «تندر» به‌عنوان جایگزین نام خارجی خودرو ال - ۹۰ انتخاب شده است. انتخابی که بنا به گفته مسوول ارتباطات رسانه‌ای سازمان گسترش و نوسازی صنایع (به‌عنوان مالک این برند) پس از طی شدن روندی طولانی و ظاهرا هفته‌ها و ماه‌‌ها کار و بررسی در جلسات مختلف در کمیته نامگذاری و فرهنگستان زبان فارسی صورت پذیرفته است، اما آیا این انتخاب،‌ انتخابی درست بوده است و طبق تعاریف پایه و محوری زبان به‌عنوان یک «نشانه» ما را به این «معنا» که یک «خودرو» است، رهنمون می‌شود؟ همچنین این واژه چه اندیشه‌ای را افشا یا پنهان می‌کند و چه جایگاهی در ارتباطات اجتماعی دارد؟ «تندر» واژه‌ای است با ریشه مانوی - پارتی و در معنای غرشی که از آسمان به گوش می‌رسد. آسمان غرش، غرش ابر و رعد.

اتیمولوژی (ریشه‌شناسی) و مفاهیم مستتر در معنای واژه انتخابی یعنی «تندر» ما را به جهانی مملو از کشمکش، تضاد، سختی، خشونت و قدرت تهاجمی هدایت می‌کند و رهنمون‌مان به مفاهیمی همچون: راحتی و روانی، زیبایی، خانوادگی و استحکام و پرشتاب بودن، نمی‌شود. ویژگی‌هایی که به گفته دبیر نامگذاری از جمله مشخصه‌های خودروی تولید شده است. حتی مشخصه «پرشتاب» به‌عنوان یکی از مشخصه‌های خودروی تولیدی که با معنای «تندر» همگنی دارد، به سبب تاکید بیشتر مسوولان بر مشخصه‌های دیگر این خودرو یعنی «خانوادگی، راحتی و ...» نمی‌تواند دلیلی بر گزینش آن نام باشد و در صورت غلبه و تاکید بر این مشخصه، کار پیچیده‌تر و تناقض بیشتر می‌شود.

واقعیت آن است که واژه «تندر» اگر بخواهد دالی باشد که مدلولی برای آن انتخاب شود آن مدلول‌ها یا ارجاعات را باید در کالاهای نظامی همچون موشک، هواپیما، تانک، زیردریایی، نفربر و ...

«تندر» بیش از آنکه ما را به مصداق بیرونی کالای تولید شده یعنی «خودرو» ارجاع دهد در بازگشتی دوباره و در خود، ما را بیشتر به ذهنیت انقلابی انتخاب‌کنندگان رهنمون می‌شود!