مجری خودروهای فرسوده، دست دلالان را از خرید و فروش خودروهای فرسوده نمی‌توان قطع کرد

خواب دلالان خودرو تعبیر شد

مژگان میرزایی - طرح خروج خودروهای فرسوده در سال‌جاری، اگرچه تسهیلات مناسب‌تری نسبت به دوره‌های قبلی برای دارندگان خودروهای فرسوده فراهم کرده است اما بخشی از این تسهیلات که طبق تبصره ۱۳ قانون بودجه از ۵۰درصد بودجه عمرانی کشور تامین می‌شود، به طور حتم به جیب دلالانی می‌رود که در خلاء قانونی اینگونه طرح‌ها به ثروت‌های بادآورده دست می‌یابند. استفاده از وام ۷درصدی برای خرید خودرو آن هم با اقساط طولانی مدت لااقل از دوره‌ای که بازار خودرو ایران به اشباع رسیده و خودروسازان اقدام به فروش اقساطی خودرو کردند، سابقه نداشته است. وام ۷درصدی برای خرید خودرو که به ازای دریافت خودرو فرسوده صورت می‌گیرد، در ابتدا برخی از مالکان این نوع خودروها را ذوق زده کرد، سپس دلالانی را که به دنبال سوءاستفاده از این شرایط بودند، به وجود آورد. اما ظاهرا هیچ نهاد و نیرویی توان قطع دست دلالان را از این بازار ندارد.

مژگان میرزایی - طرح خروج خودروهای فرسوده در سال‌جاری، اگرچه تسهیلات مناسب‌تری نسبت به دوره‌های قبلی برای دارندگان خودروهای فرسوده فراهم کرده است اما بخشی از این تسهیلات که طبق تبصره ۱۳ قانون بودجه از ۵۰درصد بودجه عمرانی کشور تامین می‌شود، به طور حتم به جیب دلالانی می‌رود که در خلاء قانونی اینگونه طرح‌ها به ثروت‌های بادآورده دست می‌یابند. استفاده از وام ۷درصدی برای خرید خودرو آن هم با اقساط طولانی مدت لااقل از دوره‌ای که بازار خودرو ایران به اشباع رسیده و خودروسازان اقدام به فروش اقساطی خودرو کردند، سابقه نداشته است. وام ۷درصدی برای خرید خودرو که به ازای دریافت خودرو فرسوده صورت می‌گیرد، در ابتدا برخی از مالکان این نوع خودروها را ذوق زده کرد، سپس دلالانی را که به دنبال سوءاستفاده از این شرایط بودند، به وجود آورد. اما ظاهرا هیچ نهاد و نیرویی توان قطع دست دلالان را از این بازار ندارد. سیدرضا فاطمی، مجری طرح خروج خودروهای فرسوده نیز در این زمینه توضیح می‌دهد که متاسفانه هیچ‌گونه اقدام عملی برای جلوگیری از دستیابی دلالان به بازار مذکور نمی‌توان انجام داد و تمام مردم می‌توانند از تسهیلات در نظر گرفته شده برای تعویض خودروی فرسوده استفاده کنند. هرچند فاطمی مدت زمان تعیین شده برای آغاز طرح و جایگزینی خودروهای فرسوده را زود هنگام می‌خواند اما این نکته را نیز یادآور می‌شود که به دلیل فرصت اندک، برنامه‌ریزی برای بازار حاشیه‌ای این طرح و حذف دلالان می‌توانست خللی در روند اجرایی به وجود آورد.

وی ادامه داد: اگر برای اجرای این طرح زمان معینی برای سند یا وکالتنامه تعیین می‌کردیم این امر موجب به تاخیر افتادن طرح می‌شد به همین منظور سعی شد که در خصوص مبلغ خودروی فرسوده، اطلاع‌رسانی دقیق انجام دهیم که صاحبان خودروی فرسوده نیز بدانند که قیمت خودروی آنها به صورت نقدی به چه میزان است و در صورتی که نخواهند از تسهیلات طرح استفاده کنند یک‌میلیون و ۶۵۰هزار تومان دریافت خواهند کرد و اگر فردی بخواهد خودروی خود را با قیمت ارزان‌تر به فروش برساند یا در اختیار فرد دیگری قرار دهد مختار است و ما نمی‌توانیم در این زمینه اقدامی انجام دهیم.

بسیاری از صاحب‌نظران صنعت خودرو معتقدند که با توجه به این که بودجه اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده طبق تبصره ۱۳ قانون بودجه از ۵۰درصد بودجه عمرانی کشور تامین خواهد شد، دولت می‌توانست با تعیین اساسنامه‌ای منسجم‌تر، از ایجاد بازار دلالی این نوع خودروها جلوگیری کند تا واسطه‌ها و دلالان بازار نتوانند با به دست گرفتن بازار به سود کلانی دست پیدا کنند.

با آغاز طرح خروج خودروهای فرسوده خودروهایی که تا چندی پیش بخش عمده‌ای از بنزین وارداتی کشور را می‌بلعیدند و آلودگی بسیاری نیز ایجاد می‌کردند تبدیل به بازاری داغ برای دلالان و واسطه‌های بازار خودرو شدند.

این خودروها تا قبل از اعلام جزئیات طرح خروج خودروهای فرسوده هیچ گونه ارزش مالی برای مالک خود نداشت اما با اجرای طرح، خودروهای مذکور به خودروهای ارزشمندی تبدیل شده‌اند که هر مالکی حاضر به از دست دادن آن به راحتی نیست.

علاوه بر دلالان بازار خودرو، خودروهای فرسوده برای افرادی که آرزوی خودرودار شدن با شرایط خوب و کارمزد مناسب را دارند نیز ارزشمند است.

این افراد که برای خرید خودرو متوسل به شرکت‌‌های لیزینگ می‌شدند مجبور بودند که از کارمزد بالا، اقساط ماهانه حداقل ۱۵۰هزار تومان استفاده کنند، اما با اجرای این طرح، آنها می‌توانند با مبلغی معادل یک میلیون تومان خودروی فرسوده‌ای را خریداری و از رده خارج کنند.

به این طریق آنها می‌توانند از کارمزد ۱۴درصدی طرح که ۷درصد آن را دولت می‌پردازد و وام ۵میلیونی با اقساط ماهانه ۹۸هزار تومان استفاده کند.

دلالان خرید خودروهای فرسوده با دادن آگهی در روزنامه‌ها مبنی بر خرید و فروش خودروهای فرسوده اقدام به خرید این خودروها با قیمت ۶۰۰ تا ۸۰۰هزار تومان کرده و سپس با دادن وعده‌‌های بسیار، مبنی بر این که تمام مراحل اسقاط خودرو تا زمان تحویل خودروی نو را انجام می‌دهند و حداقل مبلغ یک‌میلیون و ۲۰۰هزار تومان از متقاضی دریافت می‌کنند. این دلالان وعده‌ای دیگر نیز به خریدار خودروی فرسوده می‌دهند و آن این است که در صورت خرید خودرو بعد از انجام مراحل اسقاط برای تحویل خودرو خریدار را در اولویت تحویل خودرو قرار می‌دهند و به این بهانه نیز مبلغ دیگری از خریدار دریافت می‌کنند.

این در حالی است که چندی پیش کبیری، مسوول ثبت‌نام خروج خودرو‌های فرسوده با تکذیب این موضوع عنوان کرده بود: واگذاری خودرو‌های نو فقط از طریق قرعه‌کشی انجام می‌شود و حتی مسوولان هم نمی‌دانند که ثبت‌نام‌کنندگان چه تاریخی خودروی خود را دریافت می‌کنند.

یکی دیگر از راهکار‌هایی که دلالان بازار خودرو به متقاضیان پیشنهاد می‌دهند، استفاده از برگ اسقاط خودرو است. آنها می‌گویند، به جای خرید خودروی فرسوده و از رده خارج کردن آن و دریافت برگ اسقاط متقاضی می‌تواند با مبلغ بیشتری معادل ۴۰۰هزار تومان فقط برگ اسقاط خودرو دریافت کند.

اما برخی از دلالان و واسطه‌های بازار خودرو در رابطه با برگه‌های اسقاط خودرو می‌گویند: حواله‌هایی که در‌حال‌حاضر در بازار موجود است مربوط به طرح‌های گذشته با تسهیلات ۱۷درصد است و مربوط به طرح جدید نیست. آنها می‌گویند: حواله‌‌های طرح جدید هنوز وارد بازار نشده و تنها راه استفاده از تسهیلات ۷درصدی خرید خودروی فرسوده و از رده خارج کردن آن است.

علاوه بر راه‌حل‌های بالا، دلالانی که نمی‌خواهند از تسهیلات ۷درصدی استفاده کنند می‌توانند خودروی فرسوده را تحویل داده و مبلغ یک‌میلیون و ۶۵۰هزار تومان دریافت کنند. به این طریق واسطه‌ خودرو‌های فرسوده، خودرویی را با قیمت ۷۰۰ الی ۸۰۰هزار تومان خریداری کرده و به جای استفاده از تسهیلات و با فروش آن خودروی فرسوده را به صورت نقدی به مبلغ یک‌‌میلیون و ۶۵۰هزار تومان فروخته و مبلغی حدود ۸۰۰هزار تومان سود می‌برند. با چنین فرضی باز هم خودروی فرسوده برای واسطه‌های آن سودآور است.