خودروسازان: 1000 میلیارد هم شد پول؟

گروه خودرو- شورای پول و اعتبار در حالی پرداخت ۱۰۰۰ میلیارد تومان وام به صنعت خودرو را تصویب کرده که خودروسازان می‌گویند این پول کم است و نمی‌تواند مشکلات آنها را تمام و کمال حل کند و تولید را به حالت عادی برگرداند.

اواسط هفته گذشته بود که مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر از اختصاص ۱۰۰۰ میلیارد تومان وام به صنعت خودرو داد و اعلام کرد به هر یک از دو خودروساز بزرگ کشور ۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت خواهد شد. به گفته وی، این ۱۰۰۰ میلیارد در شورای پول و اعتبار به تصویب رسیده و از امروز نیز پروسه پرداخت آن آغاز خواهد شد، هزار میلیاردی که نصف نصف بین ایران خودرو و سایپا تقسیم می‌شود.

این در شرایطی است که پیش از این، کارگروه حمایت از تولید مصوب کرده بود برای حل مشکلات مالی خودروسازان، پرداخت مطالبات قطعه‌سازان و جلوگیری از تداوم افت تولید، دو هزار میلیارد تومان وام به صنعت خودرو تزریق شود. این مصوبه حمایت ویژه شخص معاون اول رییس‌جمهور را به خود می‌دید و با این شرایط گمان می‌رفت خیلی زود به اجرا درآمده و دو هزار میلیارد دست خودروسازان را بگیرد، اما سرانجام پس گذشت حدود یک ماه و نیم از در نظر گرفتن مصوبه موردنظر، وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر از موافقت شورای پول و اعتبار با پرداخت وام به خودروسازان داد.

هرچند اختصاص ۱۰۰۰ میلیارد تومان وام به صنعت خودرو خبری خوش برای خودروسازان و قطعه‌سازان به شمار می رود و امیدشان را به توقف افت تولید زیاد می‌کند، اما آنها معتقدند با این پول نمی‌توان اوضاع تولید را عادی کرد.

خودروسازان همچنین با شرایطی سخت برای دریافت این وام روبه‌رو هستند، به نحوی که بنابر توافق انجام شده میان آنها و بانک مرکزی، باید بابت این ۱۰۰۰ میلیارد وام، بخشی از سهام ایران خودرو و سایپا به عنوان وثیقه در اختیار بانک مرکزی یا بانک‌های عامل (وام دهنده) قرار گیرد.

این موضوع نشان می‌دهد تا چه حد بانک مرکزی نسبت به خودروسازان بی‌اعتماد است و تنها با وثیقه‌ای مطمئن حاضر به پرداخت وام به آنها شده است، موضوعی که می‌تواند به معنای از دست رفتن بخشی از سهام ایران خودرو و سایپا باشد. در همین حال خبر می‌رسد ایران خودرو قصد دارد یا به عبارتی مجبور است سهام خود را در بانک پارسیان به عنوان وثیقه نزد بانک مرکزی بگذارد.

آن طور که ایسنا خبر داده، شورای پول و اعتبار در حالی با پرداخت هزار میلیارد تومان وام موافقت کرده که قرار شده در قبال پرداخت ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به ایران خودرو، سهام این شرکت در بانک پارسیان به عنوان وثیقه در اختیار بانک مرکزی قرار گیرد.

طبق اطلاعات به دست آمده، ایران خودرو در حال حاضر حدود ۳۰ درصد از سهام بانک پارسیان را در اختیار دارد که ارزش آن با توجه به قیمت روز سهام این بانک در بازار بورس چیزی در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد تومان است.

البته سهام ایران خودرو در بانک پارسیان سهام مدیریتی بوده و طبق عرف موجود به دلیل در دست داشتن صندلی هیات مدیره، ارزش مدیریتی این سهام حدود دو برابر ارزش اسمی آن در بازار بورس و چیزی حدود ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ میلیارد تومان است.

در این شرایط مشخص نیست که ایران خودرو سهام خود در بانک پارسیان را به چه شکلی در اختیار بانک مرکزی قرار خواهد داد و آیا بانک مرکزی ارزش سهام بانک پارسیان را براساس ارزش اسمی آن در بورس (در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد تومان) یا ارزش مدیریتی آن (حدود ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ میلیارد تومان) محاسبه خواهد کرد.

بدون تردید بانک مرکزی ۵۰۰ میلیارد تومان وام را به صورت قرض الحسنه در اختیار ایران‌خودرو قرار نخواهد داد و بابت آن سود (سودی احتمالا با بهره بالا) دریافت خواهد کرد و بنابراین بابت اینکه خیالش از بازپرداخت وام و سود آن راحت باشد، طبعا بیش از مبلغ اصلی وام (نیم میلیارد تومان) وثیقه از ایران خودرو طلب خواهد کرد. با این حساب هیچ بعید نیست بانک مرکزی در قبال ۵۰۰ میلیارد تومان وام، پول بیشتری بابت وثیقه طلب کند و ارزش مدیریتی سهام بانک پارسیان را در نظر بگیرد.

همچنین سایپا نیز با وضعیتی مشابه ایران خودرو روبه‌رو است، به نحوی که این شرکت هم مجبور است برای دریافت ۵۰۰ میلیارد تومان وام، بخشی از سهام خود را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد، منتها هنوز مشخص نیست چه بخشی از سهام سایپا و از کدام منبع، وثیقه خواهد شد. البته به نظر می‌رسد سایپایی‌ها به نوعی برای تامین نقدینگی خود پیش‌دستی کرده‌اند، به نحوی که امروز و فردا فروش اوراق مشارکت آنها آغاز خواهد شد، اما با این حال سایپایی‌ها نیز به دنبال ۵۰۰ میلیارد تومان وام خود خواهند رفت و باید دید وثیقه آن را چگونه تامین خواهند کرد.

اما پس از حل شدن موضوع وثیقه، داستان دیگری آغاز می‌شود و آن بازپرداخت وام به بانک‌های عامل است، به نحوی که اگر ایران خودرو و سایپا نتوانند این هزار میلیارد را به همراه سودش سر وقت بپردازند، آنگاه باید با سهام وثیقه شده شان خداحافظی کنند. به هر حال بانک مرکزی این حق را دارد که در صورت عدم بازپرداخت وام، وثیقه خودروسازان را به اجرا گذاشته و با فروش سهام شان، هزار میلیارد و سودش را پس بگیرد.

هزار میلیارد کم است؟

اما با وجود آنکه دولت حاضر شده در این شرایط سخت اقتصادی ۱۰۰۰ میلیارد تومان وام در اختیار صنعت خودرو قرار دهد، خودروسازان باز هم راضی نبوده و معتقدند با هزار میلیارد کار چندانی از پیش نخواهد رفت و باید بیش از اینها پول به خودروسازی کشور تزریق شود.

آنها می گویند خودروسازی همزمان با چندین مشکل و معضل روبه‌رو است و مجموع آنها سبب شده خزانه صنعت خودرو خالی شود و تولید افتی چشمگیر را تجربه کند. نوسان نرخ ارز، اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، تشدید محدودیت‌های بین‌المللی و تورم عمومی دلایل چهارگانه خودروسازان بابت اثبات بحرانی بودن اوضاع مالی صنعت خودرو به حساب می‌آیند و آنها معتقدند با وجود این مشکلات، ۱۰۰۰ میلیارد تومان چندان دردی از آنها دوا نخواهد کرد.

آنها بر این باورند که حتی دو هزار میلیارد تومان مصوب شده در کارگروه حمایت از تولید نیز برای بهبود اوضاع خودروسازان کفایت نمی‌کند، چه رسد به حالا که قرار است نصف این مقدار پرداخت شود.

در این مورد دبیر انجمن خودروسازان با اشاره به تاخیر به وجود آمده در اجرای مصوبه کارگروه حمایت از تولید، می‌گوید که تخصیص هزار میلیارد تومان وام خودروسازان اگرچه گامی مثبت و رو به جلو است، اما برای حل مشکلات صنعت خودرو کافی نخواهد بود.

احمد نعمت بخش در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه ضروری است ۱۰۰۰ میلیارد هرچه زودتر برای جلوگیری از گسترش بحران در اختیار صنعت خودرو قرار گیرد، تاکید کرده که با این حال با توجه به حجم بدهی ایران خودرو و سایپا به قطعه‌سازان، این مبلغ مشکلات خودروسازی را به طور کامل حل نخواهد کرد و ضروری است در جلسه بعدی شورای پول و اعتبار هزار میلیارد تومان باقی مانده از تسهیلات صنعت خودرو نیز مصوب شود.

به گفته وی، به طور معمول خودروسازان وجه قطعات دریافتی از قطعه‌سازان را سه ماهه پرداخت می‌کنند، ولی با این حال در یک سال اخیر به دلیل بحران نقدینگی صنعت خودرو، مطالبات قطعه‌سازان به حدود هفت و هشت ماه افزایش یافته است. نعمت بخش گفته که برای عادی شدن روند تولید قطعه و خودرو، مطالبات قطعه‌سازان از خودروسازان باید به سه ماه کاهش یابد، با این حال با هزار میلیارد تومان تخصیص یافته به ایران خودرو و سایپا امکان پرداخت و کاهش مطالبات در حد سه ماه وجود ندارد. به گفته دبیر انجمن خودروسازان، اگر هزار میلیارد باقیمانده از مصوبه کارگروه حمایت از تولید پرداخت نشود، بحران نقدینگی صنعت خودرو به‌طور کامل حل نشده و مشکلات این صنعت همچنان ادامه خواهد یافت.

۱۰۰۰ میلیارد بهتر از هیچی

اظهارات دبیر انجمن خودرو‌سازان را عضو هیات مدیره انجمن قطعه‌سازان نیز تایید کرده و با اشاره به مشکلات صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی، می‌گوید: قطعا ۱۰۰۰ میلیارد برای حل مشکلات فعلی صنعت خودرو کافی نیست، ولی به هر حال از قدیم گفته‌اند «کاچی بهتر از هیچی» است.

محمدرضا نجفی‌منش می‌افزاید:خودروسازان و قطعه‌سازان در حال حاضر با مشکلاتی از قبیل نوسان نرخ ارز، عقب افتادن اقساط و افزایش هزینه‌های تولید روبه‌رو هستند و با این شرایط ۱۰۰۰ میلیارد تومان وام برای حل بحران کفایت نمی‌کند. وی تاکید می‌کند: طبق مصوبه دولت باید دو هزار میلیارد تومان به صنعت خودرو تزریق می‌شد و این در حالی است که طی حدودا دو ماهی که از این مصوبه گذشته، ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر به هزینه‌ها اضافه شده است، حال در این اوضاع می‌خواهند فقط ۱۰۰۰ میلیارد تومان بدهند.

به گفته نجفی‌منش، تازه باید دید این هزار میلیارد با چه روشی و چگونه در اختیار خودروسازان قرار می‌گیرد.

گفته های نجفی منش در شرایطی است که یکی از مسوولان مالی صنعت خودرو نیز با تاکید بر کافی نبودن ۱۰۰۰ میلیارد برای حل مشکلات صنعت خودرو، می‌گوید: چاره‌ای نیست، به هر حال ما قانع هستیم و با همین ۱۰۰۰ میلیارد هم می‌سازیم.

وی می افزاید:ما وام و تسهیلات بانکی را برای پرداخت به قطعه‌سازان می‌خواهیم، چون خرج دیگری نداریم، بنابراین بیشتر این ۵۰۰ میلیارد تومان نیز به قطعه‌سازان خواهیم داد تا قطعات موردنیازمان را برای تولید تامین کنند.

هرچند اقدام شورای پول و اعتبار در عدم اجرای کامل مصوبه کارگروه حمایت از تولید در جای خود محل پرسش است، اما به اعتقاد کارشناسان، خودروسازها باید به همین ۱۰۰۰ میلیارد نیز راضی باشند و آن را برای برطرف کردن موانع تولید به کار ببندند.

آنها معتقدند، در این اوضاع سخت اقتصادی، ۱۰۰۰ میلیارد تومان نیز حمایتی ویژه از صنعت خودرو به حساب می‌آید و دولت می‌توانست همین را هم به خودروسازان ندهد، بنابراین بهتر است این ۱۰۰۰ میلیارد را قدر بدانند و آن را در راستای بازگشت به شرایط عادی تولید به کار ببندند. به عقیده کارشناسان، هم اکنون بسیاری دیگر از صنایع کشور نیز با مشکل نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کنند و اوضاعی بهتر از خودروسازان ندارند، اما دولت پولی به آنها اختصاص نداده و خودروسازی را در اولویت قرار داده است، بنابراین آنها باید شکرگزار همین ۱۰۰۰ میلیارد نیز باشند.