دنیای اقتصاد بررسی کرد
نقش خودروهای داخلی در آلودگی پایتخت
گروه خودرو- آلودگی هوای تهران، این روزها از مرحله هشدار نیز گذشته و به شرایط بحران نزدیک شده است، تا باز هم از خودروهای داخلی به عنوان مقصران اصلی «آلوده شدن پایتخت» یاد شود.
عکس: آکو سالمی
گروه خودرو- آلودگی هوای تهران، این روزها از مرحله هشدار نیز گذشته و به شرایط بحران نزدیک شده است، تا باز هم از خودروهای داخلی به عنوان مقصران اصلی «آلوده شدن پایتخت» یاد شود. اگرچه کارخانه‌ها، کوره‌ها و حتی انرژی مصرفی در ساختمان‌ها نیز در پدید آمدن این «نمای دودی» نقش دارند، اما قطعا سهم خودروهای داخلی در این ماجرا، بیش از همه آنهاست، چراکه مصرف سوخت زیاد و استاندارد آلایندگی پایین، جزو مشخصه‌های اصلی بیشتر خودروهای تولید داخل به حساب می‌آیند.
البته استاندارد نبودن بنزین نیز، در آلودگی هوا نقش دارد، زیرا هرچه استاندارد سوخت بالا باشد، از میزان آلایندگی منتشره از آن نیز کاسته می‌شود، حال آنکه هم‌اکنون غالب بنزین مصرفی در کشور، دارای استاندارد یورو ۲ است. از آن سو همچنین موتورسیکلت‌ها نیز یکی از مجرمان دیگر این ماجرا به شمار می‌روند، به نحوی که طبق آخرین آمار مسوولان، آلایندگی ناشی از تردد ۲۵۰ هزار موتورسیکلت در کشور، با آلودگی اگزوز دو میلیون خودرو برابری می‌کند. مجموع موارد مذکور، به افزایش آلودگی هوای شهرهای بزرگ، به خصوص پایتخت انجامیده و هاله‌ای از دود را بر فراز تهران پدید آورده است.
مصرف زیاد انرژی در ایران
کشور ما در حال حاضر پس از فدراسیون روسیه، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی در دنیا به حساب می‌آید و ۱۰ میلیون خودرویی که در جاده‌ها و خیابان‌های ایران تردد می‌کنند، نقشی اساسی در مصرف انرژی و در نتیجه آلودگی هوا دارند.
این موضوع در شرایطی است که بنا بر گزارش‌های موجود، روند سوزاندن انرژی در ایران، صعودی اعلام شده و عکس دنیاست. در حال حاضر، خودروسازان بزرگ و معتبر دنیا برای کاستن از تولید گازهای گلخانه‌ای و کاهش آلودگی هوا به جد وارد عرصه شده و راهکارهای مختلفی را در این زمینه به کار گرفته‌اند، راهکارهایی که «تولید موتورهای کم‌مصرف بنزینی» و «تعیین سوخت‌های جایگزین» مهم‌ترین آنها به حساب می‌آیند.
اگرچه برخی کارشناسان و البته خودروسازان داخلی معتقدند که طی چند سال گذشته، صنعت خودرو کشور گام‌های بلند و موثری در زمینه کاهش مصرف سوخت و تولید موتورهای کم‌مصرف برداشته، اما آلودگی بیش از حد هوا در شهرهای بزرگ ایران، به خصوص پایتخت، نشان دهنده کم بودن این اقدامات است.نه اینکه بتوان این موضوع ناخوشایند را به طور کل و مطلق از ناحیه ۵/۳ میلیون خودرو تحت تردد در پایتخت دانست، اما به هر حال نقشی که این «۵/۳ میلیون خودرو» در مصرف انرژی و آلودگی هوا دارند نیز آنقدر اساسی و تاثیرگذار است که خودروسازان و نهادهای مربوطه دیگر مانند وزارت نفت، باید راهکارها و برنامه ریزی‌هایی اساسی را برای رفع این مشکل در نظر بگیرند. موضوع بسیار مهمی‌که در این مورد وجود دارد، ارتقای استاندارد آلایندگی خودروهای داخلی است. اگرچه بنا بود از ابتدای امسال استاندارد یورو۳ جایگزین یورو۲ شود، اما با درخواست خودروسازان و با توجه به عدم تامین بنزین استاندارد، این موضوع منتفی و ظاهرا قرار است از سال ۹۱ استاندارد یورو۴ در کشور به اجرا درآید. خودروسازان معتقدند، تا سوخت استاندارد (یورو ۴ و ۵) روانه جایگاه‌ها نشود، تولید خودروهای داخلی بر اساس این استانداردها، کاری بیهوده است، چراکه نمی‌توان از سوخت غیراستاندارد، کاهش آلایندگی را انتظار کشید.
از آن سو البته مسوولان وزارت نفت نیز به عنوان متولیان تامین سوخت، خودروسازها را به کم کاری در استانداردسازی محصولاتشان متهم کرده و می‌گویند که آنها نباید به بهانه مناسب نبودن سوخت، وظیفه خود را فراموش کنند. فرید عامری مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، در این مورد می‌گوید: استاندارد سازی بیشتر برای سوخت نفت و گاز صورت خواهد گرفت و بنزین موجود در کشور تنها با مشکل اکتان مواجه است که برای اضافه کردن اکتان مشکلی وجود ندارد. وی تاکید می‌کند: از سوی دیگر بنزین موجود برای خودروهای با استاندارد بالا نیز مشکلی به وجود نخواهد آورد . گفته‌های وی در شرایطی است که دبیر پیشین انجمن خودروسازان، می‌گوید: استفاده از سوخت موجود در خودروهای داخلی، آلودگی بیشتر را به همراه خواهد داشت.داوود میرخانی رشتی می‌افزاید: از آن سو اگر سوخت غیراستاندارد در خودروهای مجهز به استاندارد یورو۴ و ۵ استفاده شود، مشکلات فنی برای این خودروها پدید می‌آید و این موضوع به معنی دور ریختن هزینه صرف شده برای استاندارد سازی خودروها است.
تاثیر استاندارد نبودن بنزین در ایجاد آلودگی
هرچند مسوولان وزارت نفت، خودروسازان داخلی را به کم‌کاری در ارتقای استاندارد آلایندگی متهم می‌کنند، اما به نظر می‌رسد این وزارت و زیرمجموعه‌هایش نیز اقدامات لازم را در این مورد انجام نداده‌اند. تامین سوخت استاندارد با اکتان پایین، یکی از وظایف وزارت نفت به شمار می‌رود، حال آنکه هم اکنون بنزین توزیعی در جایگاه‌ها، از استاندارد لازم برخوردار نیست. آن طور که کارشناسان عنوان می‌کنند، هرچه استاندارد آلایندگی (استاندارد یورو) سوخت بالاتر رود، از حجم تولید گازهای سمی‌و مضر مانند «گوگرد» و «بنزن» کاسته خواهد شد، که این موضوع به معنای کاهش آلودگی هواست. مدیرعامل سازمان بهینه سازی مصرف سوخت در این مورد می‌گوید: استاندارد نبودن بنزین، عدم احتراق مناسب در موتور خودرو را به دنبال داشته و آلودگی خروجی از اگزوز را افزایش می‌دهد.
عباس کاظمی با اشاره به اینکه هم اکنون عدد اکتان بنزین کشور، ۸۷ است، می‌افزاید: هرچه این عدد بالاتر رود، استاندارد بنزین نیز ارتقا یافته و به تبع آن از حجم آلودگی منتشره نیز کاسته خواهد شد. وی تاکید می‌کند: با بهره برداری از پالایشگاه‌های در دست احداث، توان کشور در تولید و عرضه بنزین استاندارد (یورو ۴ و یورو ۵) نیز افزایش می‌یابد، که این موضوع به شرط ارتقای استاندارد خودروهای داخلی، تاثیر زیادی بر کاهش آلودگی هوا می‌گذارد. در این مورد دبیر انجمن خودروسازان نیز می‌گوید: اگر بنزین استاندارد در سطح وسیعی عرضه شود، خودروسازها نیز تغییرات لازم را در موتور محصولات خود انجام خواهند داد که این موضوع به کاسته شدن حجم آلایندگی خودروهای داخلی کمک زیادی خواهد کرد. به گفته احمد نعمت بخش، حالت بهینه برای استاندارد بنزین و خودروهای تولید داخل، استاندارد یورو۴ است، حال آنکه استاندارد فعلی، یورو ۲ به حساب می‌آید.
آلودگی ۳۰ برابری فرسوده‌ها
بر کسی پوشیده نیست که خودروهای فرسوده چه نقش اساسی و پررنگی در آلودگی هوا دارند. به گفته کارشناسان، در حال حاضر بیش از دو میلیون دستگاه خودرو فرسوده در کشور تردد می‌کند و این در شرایطی است که روند خروج آنها بسیار کند به نظر می‌رسد. آن طور که دبیر انجمن خودروسازان عنوان می‌کند، فرسوده‌ها حدود ۳۰ برابر خودروهای نو، آلایندگی دارند و دو برابر نیز سوخت می‌بلعند. در این شرایط، جدای از اقدامات مهمی که باید برای کاهش آلودگی هوا انجام شود، قطعا بحث خروج فرسوده‌ها، جایگاه بسیار پراهمیتی در این ماجرا دارد.
دیزل، راهی برای کاهش آلودگی
اما موضوع دیگری که کارشناسان از آن به عنوان راهکاری مناسب برای کاهش آلودگی هوا یاد می‌کنند، تولید و عرضه خودروهای دیزلی است. به گفته آنها، این کار می‌تواند نقشی مهم و اساسی در کاهش آلایندگی ایفا کند، چراکه دیزلی‌ها نه تنها مصرف سوخت کمتری نسبت به خودروهای بنزینی دارند، بلکه گازهای کمتری را نیز در فضا منتشر می‌کنند.
این موضوع البته با عرضه گازوئیل استاندارد، قابل تحقق است، حال آنکه فعلا چندان توانایی تولید و توزیع گازوئیل استاندارد در کشور وجود ندارد. در حال حاضر حدود دو سال از رفع ممنوعیت تردد سواری‌های دیزلی در کشور می‌گذرد، اما به دلایلی از جمله استاندارد نبودن گازوئیل، این نوع خودروها هنوز تولید و عرضه نشده‌اند. این در شرایطی است که به گفته کارشناسان، مصرف سوخت دیزلی‌ها حدود ۴۰ درصد کمتر از خودروهای بنزینی است.
مدیرعامل سازمان بهینه سازی در این مورد می‌گوید:اگر سوخت مناسب برای دیزلی‌ها فراهم شود، می‌توان با استفاده از آنها، مصرف سوخت و آلایندگی را کاهش داد. کاظمی با تاکید بر اینکه یک خودرو دیزلی، حدود ۴۰ درصد کمتر از خودرویی بنزینی، مصرف دارد، می‌افزاید: خودرو دیزلی با گازوئیل استاندارد، در مجموع بهینه تر از خودروهای دوگانه‌سوز و بنزینی است، چراکه گازهای منتشره از آن، کمتر و کم خطرتر به حساب می‌آیند.
دبیر انجمن خودروسازان نیز در این مورد با تایید بهینه‌تر بودن خودروهای دیزلی، می‌گوید: استفاده از خودروهای دیزلی، در شرایطی نتایج مثبتی خواهد داشت که گازوئیل استاندارد (گازوئیلی که گوگرد کمی دارد)، در سطح کشور به خصوص پایتخت عرضه شود.
اظهارات کاظمی و نعمت بخش در شرایطی است که ظاهرا با راه‌اندازی پالایشگاه اراک طی یکی دو سال آینده، امکان تولید روزانه ۹ هزار لیتر گازوئیل استاندارد در کشور وجود خواهد داشت.
ارسال نظر