کاهش مصرف سوخت، از رویا تا واقعیت

مژگان میرزایی

طی سال‌های گذشته، صعود سرسام‌آور مصرف بنزین در کشور، دولت را بر آن داشت تا CNG را جایگزین بنزین در کشور کند تا به این طریق عادت بنزینی مصرف‌کنندگان را بکاهد تا شاید مصرف این سوخت در کشور کاهش یابد، اما... عدم پیش رفت طرح دوگانه‌سوز کردن خودروهای داخلی و مشکلات به وجود آمده در اجرای این طرح موجب شد تا مسوولان این بار از هیبرید (خودروهایی که از دو منبع سوخت یعنی برق و بنزین بهره برده و بنزین مصرفی، به مثابه ژنراتور، بخش الکتریکی موتور را شارژ می‌کند) به‌عنوان دارویی دیگر برای درمان درد کهنه خودروهای پر مصرف داخلی یاد کنند.

گرایش یکباره مسوولان به سمت خودروهای هیبریدی در حالی است که سایر کشورها سال‌ها است به منظور فرار از مشکلات سوخت‌های فسیلی تولید این خودروها را در دستور کار خود قرار داده‌اند، به‌طوری‌که هم‌اکنون خودروسازان بزرگ دنیا پا را از تولید خودروهای هیبرید فراتر گذاشته و تولید خودروهای الکتریکی را در دستور کار خود قرار داده‌اند، این در حالی است که هنوز اقدام اساسی در خصوص تولید خودروهای هیبریدی از سوی خودروسازان داخلی در کشور صورت نگرفته است.

از سوی دیگر هر چند، مصرف بنزین در کشور بالاتر از حد معمول و چند برابر کشورهای اروپایی است که این امر موجب می‌شود تا شکی در خصوص ارائه سوخت‌های جایگزین در کشور باقی نماند، اما این نکته را نیز نباید فراموش کرد که استفاده از خودروهای هیبریدی در ایران، فرهنگ‌سازی خاص خود را می‌طلبد و روی آوردن به سمت این خودروها آن هم در مدت زمان کوتاه می‌تواند مشکلات همانند خودروهای CNGسوز در کشور به وجود آید.

با این حال گرایش خودروسازان به تولید خودروهای پر مصرف و عدم تولید خودروها با مصرف سوخت پایین موجب شد تا بار دیگر مسوولان راهکارهای اجباری دیگری را برای کاهش مصرف سوخت خودروهای داخلی مدنظر قرار دهند، به طوری‌که سردار رویانیان رییس ستاد مدیریت حمل‌و نقل و مصرف سوخت، سال گذشته خودروسازان داخلی را تهدید کرد که سال ۸۹ آخرین فرصت خودروسازان برای کاهش مصرف سوخت خواهد بود و در صورتی‌که خودروسازان در این خصوص اقدامی صورت ندهند، ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت علاوه بر توقف برخی از خطوط تولید خودروسازان، تعرفه واردات خودروهای هیبریدی را نیز کاهش خواهد داد تا با ورود خودروهای هیبریدی مصرف سوخت در کشور کاهش یابد.

به گفته رویانیان دولت سعی دارد تا سال ۹۰ متوسط مصرف سوخت خودرو را در هر صد کیلومتر به پنج لیتر برساند و خودروسازان برای رسیدن به این میزان مصرف سوخت باید استفاده از موتورهای کم مصرف را در دستور کار خود قرار دهند.

اظهارات رویانیان در خصوص تولید و یا ورود خودروهای هیبرید وکم مصرف به کشور در حالی است که شرکت پارس خودرو سال گذشته سعی در ورود اولین خودرو هیبریدی به کشور را داشت، اما این شرکت موفق به اخذ مجوزهای لازم از سوی راهنمایی و رانندگی برای واردات نشد که این امر موجب شد تا شرکت طرف قرار داد نیز به مرور زمان از ورود این خودرو به کشور منصرف شود ، بطوریکه هم اکنون ورود و تولید این خودروها در کشور در هاله ای از ابهام قرار دارد. افزون بر این هرچند رویانیان در این نشست وعده بررسی و صدور مجوز واردات این خودرو را در کوتاه‌ترین زمان ممکن داد، اما ظاهرا تلاش خودروسازها نیز با ممانعت و دست‌اندازهایی روبه‌رو است که این عوامل موجب می‌شود تا خودروسازان انگیزه‌ای برای تولید و یا ورود خودروهای هیبریدی نداشته باشند.

میانگین مصرف در اروپا ۵/۵ لیتر

از سوی دیگر رویانیان در حالی مصرف سوخت خودروهای داخلی را ۵ لیتر در هر صد کیلومتر اعلام کرده که به گفته یکی از کارشناسان خودرو میانگین مصرف سوخت خودرو در اروپا ۵/۵ لیتر در یکصد کیلومتر است.

به گفته این کارشناس، میزان مصرف سوخت در دنیا با توجه به نرخ سوخت و تقاضا تعیین می‌شود و در این خصوص اجباری وجود ندارد لذا تا زمانی‌که قیمت سوخت در کشور واقعی نشود متقاضیان به سمت خودروهای کم‌مصرف گرایش پیدا نخواهند کرد.

این کارشناس معتقد است، واقعی نبودن قیمت سوخت در کشور موجب شده تا هم‌اکنون حجم موتور برای متقاضیان از اهمیت بیشتری نسبت به میزان مصرف سوخت برخوردار باشد.

از سوی دیگر و به گفته این کارشناس خودرو در دنیا معیار مصرف سوخت از سوی متقاضی تعیین می‌شود و در مقابل دولت از خریداران این خودروها مالیات مضاعف دریافت می‌کند که این امر موجب می‌شود تا در حق خریداران خودرو اجحاف نشود؛ چرا که خودروهای با حجم موتور بالا میزان مصرف سوخت بیشتر و متقاضیان بیشتری دارند.

اظهارات رویانیان مبنی بر توقف تولید خودروهای پرمصرف خودروسازان در حالی است که هم‌اکنون مصرف سوخت هیچ یک از خودروهای داخلی برابر با ۵ لیتر در یکصد کیلومتر نیست و رسیدن به این رقم آن هم تا پایان سال جاری دور از ذهن به نظر می‌رسد.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت هم اکنون کم مصرف‌ترین خودروهای داخلی با مصرفی در حدود هفت لیتر در یکصد کیلومتر به خودروهای ۲۰۶ هاچ بک، تندر ۹۰ و پراید اختصاص دارد و در گروه خودروهای مونتاژی نیز خودروهای مگان و هیوندا ورنا با مصرفی در حدود هفت لیتر در یکصد کیلومتر در رده کم‌مصرف‌ترین خودروهای داخلی قرار دارند که با توجه به آمار ارائه شده از سوی سازمان بهینه سازی مصرف سوخت می‌توان گفت خودروسازان برای رسیدن به مصرف سوخت پنج لیتر در هر صد کیلومتر فاصله بسیار دارند.

از سوی دیگر جواد نجم الدین مدیرعامل شرکت ایران خودرو نیز در مراسم آغاز به کار این شرکت در ابتدای سال جاری عنوان کرده بود که در سال جاری میانگین محصولات این شرکت به ۹/۷ لیتر در یکصد کیلومتر خواهد رسید، به گفته نجم‌الدین مصرف سوخت محصولات این شرکت را در سال‌های ۸۷ و ۸۸ به ترتیب ۴۳/۸ و ۲/۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر بوده که این میزان در سال ۸۹ به ۹/۷ لیتر کاهش می‌یابد که با این شرایط می‌توان گفت شرکت ایران خودرو با میزان مصرف سوخت اعلام شده از سوی ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت فاصله بسیار دارد که با این شرایط می‌توان گفت در سال آینده توقف شماره‌گذاری بازهم در انتظار خودروسازان خواهد بود و شاید با این شرایط طلسم ورود خودروهای هیبرید به کشور نیز شکسته شود.

علاوه بر نبود تکنولوژی این خودروها در کشور تفاوت قیمت خودروهای هیبریدی با بنزین سوز نیز از دیگر مشکلاتی است که کارشناسان از آن یاد می‌کنند. هیبریدی‌ها در مقایسه با خودروهای معمولی، ۵/۲ الی ۴هزار دلار گران‌تر هستند.

در این زمینه البته رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت عنوان کرده که با کاهش عوارض گمرکی، خودروهای هیبریدی با قیمتی ارزان وارد کشور خواهند شد.احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان در این خصوص می‌گوید: تولید خودروهای هیبرید در دنیا به صورت انبوه صورت نمی گیرد و هم‌اکنون برخی خودروسازان تولید این خودروها را در دستور کار خود قرار داده اند که این امر موجب می‌شود تا واردات این خودروها با حجم بالا امکان‌پذیر نباشد.

به گفته نعمت بخش علاوه بر عدم تولید نرخ این خودروها ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از خودروهای معمولی است که این امر موجب می‌شود تا این خودروها با استقبال عمومی در بازار مواجه نشوند.

به گفته یکی از کارشناسان خودرو نیز تا زمانی‌که مقوله سوخت در کشور جدی نشود از خودروهای هیبرید در کشور استقبال نخواهد شد چرا که قیمت این خودروها برای متقاضیان پذیرفتنی نیست.