واردات خودروهای تجاری در نیمه دوم سال افزایش یافت

مژگان میرزایی- کاهش چشمگیر واردات خودروهای تجاری در شش ماه ابتدای سال جاری، با آغاز ثبت سفارش خودروهای مذکور و ترخیص خودروهای دپو شده در گمرکات کشور در نیمه دوم سال جبران شد. توقف ثبت سفارش خودروهای تجاری با هدف حمایت از خودروسازان تجاری کشور، درحالی طی شش ماه ابتدایی سال جاری صورت گرفت که همزمان با آن، واردات این خودروها نیز با کاهش ۴/۶۹ درصدی از لحاظ وزن به کیلو و کاهش ۲/۵۵ درصدی از لحاظ ارزش به دلار نسبت به سال گذشته مواجه بود، اما آغاز ثبت سفارش خودروهای تجاری از سویی و ترخیص خودروهای دپو شده در گمرکات کشور از سوی دیگر موجب شد تا از نیمه دوم سال جاری کاهش واردات خودروهای تجاری جبران شود، به طوری‌که واردات خودروهای مذکور در نه ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد چشمگیر همراه بوده است.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک در نه ماه گذشته سال جاری در مجموع ۱۲ میلیون و ۷۸۲ هزار کیلو انواع خودرو تجاری به ارزش ۷۲ میلیون و ۲۲۲ هزار دلار وارد کشور شده که آمار مذکور نشان‌دهنده رشد ۶۰/۲۶ درصدی واردات خودروهای تجاری از لحاظ وزن به کیلو و رشد ۴۵/۲۶ درصدی از لحاظ ارزش به دلار است.

استناد مسوولان وزارت صنایع به یکی از بندهای قانون خودرو مبنی بر الزام واردکنندگان به ارائه طرح توجیهی تولید ظاهرا به واردکنندگان خودروهای سواری منتهی نشده، بلکه واردکنندگان خودروهای تجاری نیز مشمول این قانون شده‌‌اند، این در حالی است که وزارتخانه محدودیت‌هایی را نیز در واردات مدل‌های خودروهای سنگین از سال جدید اعمال کرده ‌است.

هر چند ارائه طرح توجیه تولید از سوی وارد‌کننده موجب انتقال تکنولوژی و فن‌آوری‌های به روز در خصوص خودروهای تجاری می‌شود و از سوی دیگر تولید سایر برندها را نیز در کشور به همراه خواهد داشت، اما واردات خودروهایی که به صورت محدود وارد کشور می‌شوند و به اعتقاد برخی از واردکنندگان راه‌اندازی خط تولید برای آنها توجیهی ندارد، به‌طور حتم سود آور نخواهد بود. به گفته فرید زاوه، کارشناس خودرو، نامشخص بودن وضعیت بازار خودروهای تجاری در سال جاری موجب شده تا وارد‌کنندگان اقدامی برای ترخیص خودروهای خود از گمرکات کشور نکنند، که این امر موجب شد تا خودروهای تجاری در گمرکات کشور دپو شوند و از آنجاکه خودروهای دپو شده شامل قانون اموال متروکه می‌شود وارد‌کنندگان اقدام به ترخیص خودروهای دپو شده در نیمه دوم سال جاری کردند که این امر رشد واردات خودرو را به صورت مقطعی در پی داشت. وی در ادامه می‌گوید: اکثر خودروهای تجاری وارد شده در نیمه دوم سال جاری خودروهایی هستند که مدت زمان طولانی در گمرکات کشور دپو شده بودند که این امر نیز می‌تواند موجب کاهش کیفیت این خودروها ‌شود؛ چراکه خودروهای دپو شده در فضای باز نگهداری می‌شوند که این امر افت کیفیت این خودروها را در پی خواهد داشت. مصطفی ممقانی، مدیر فروش شرکت رنو تراکس نیز درخصوص دلایل رشد واردات خودروهای تجاری در نیمه دوم سال جاری می‌گوید: در شش ماه ابتدایی سال جاری هیچ مجوزی برای واردات خودروهای تجاری از سوی وزارت صنایع تمدید نشد که این امر موجب کاهش واردات خودرو شد؛ اما از شهریور ماه و با تمدید مجوز واردکنندگان، واردات خودروهای تجاری با رشد همراه بود.

به گفته مدیر فروش شرکت رنو تراکس، مشکلاتی که اوایل سال جاری برای وارد‌کنندگان به وجود آورد موجب شد تا وارد‌کنندگان پس از آغاز ثبت سفارش اقدام به واردات مازاد و دپو خودروهای تجاری کنند که این امر به معنی واردات کاذب است؛ چرا که واردات صورت گرفته تنها برای کنترل بازار بوده به همین دلیل با وجود رشد واردات بازار از رکود خارج نشده است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا رشد واردات در ماه‌های پایانی سال جاری نیز ادامه خواهد داشت عنوان کرد: در صورتی که بازار به خودروهای تجاری روی خوش نشان دهد رشد واردات ادامه دار خواهد بود؛ اما با توجه به شرایط موجود به‌طور حتم واردات در سه ماه پایانی سال مجدد با کاهش مواجه خواهد شد که این روند برای سال آینده نیز قابل پیش‌بینی است. از سوی دیگر هرچند واردات خودرو در نه ماه گذشته سال جاری با رشد همراه بود؛ اما رشد واردات نیز نتوانسته بازار خودروهای تجاری را از رکود خارج کند؛ به طوری که همچنان افزایش قیمت خودروهای تجاری در بازار ادامه دارد، به اعتقاد برخی کارشناسان عرضه خودروهای تجاری در بازار، وابسته به چگونگی اعطای تسهیلات است و کاهش فعالیت شرکت‌های لیزینگ به دلیل کمبود نقدینگی موجب شد تا رکود حاکم در بازار همچنان ادامه داشته باشد که این امر نیز به طور مستقیم بر تولید خودروسازان تاثیر داشته است، از سوی دیگر در سال جاری دولت وعده اعطای تسهیلات هزار میلیارد تومانی به منظور نوسازی ناوگان باری را داد، اما وعده داده شده که می‌توانست موجب بازگشت رونق به بازار این خودروها شود محقق نشد که این امر نیز بر ادامه رکود در بازار این خودروهای تجاری دامن زد.

زاوه در این خصوص می‌گوید: افزایش واردات به معنی خروج بازار از رکود نیست زیرا بازار زمانی از رکورد خارج می‌شود که شرایط اقتصادی برای خرید فراهم شده باشد که این امر نیز به تحرک اقتصاد کلان کشور وابسته است، اما در سال جاری این اتفاق رخ نداد و تا زمانی که شرایط اقتصادی در بازار حاکم نشود بازار از رکود خارج نخواهد شد. مدیر فروش شرکت رنو تراکس نیز در خصوص دلایل عدم خروج بازار از رکود می‌گوید: عدم پرداخت تسهیلات از سویی و اجرایی نشدن طرح نوسازی خودروهای تجاری از سوی دیگر در سال جاری موجب شد تا رکود حاکم بر بازار خودروهای تجاری همچنان ادامه داشته باشد. به‌طوری که در حال حاضر شرکت‌های لیزینگ که فروش خودروهای تجاری به آنها وابسته است به دلیل کمبود نقدینگی غیرفعال شده‌‌اند که این امر نیز بازار این خودروها را تحت تاثیر قرار داده است. ممقانی در ادامه می‌گوید: با توجه به شرایط موجود رکود در بازار خودروهای تجاری در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.

چین اول شد

از سوی دیگر و بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک هر چند کامیون‌های چینی از زمان ورود به بازار کشور نتوانستند رضایت مشتریان داخلی را جذب کنند، اما در نه ماه سال جاری همانند سال گذشته این کشور توانست رتبه اول واردات خودروهای تجار ی را از آن خود کند به‌طوری که طی این مدت در مجموع ۱۰ میلیون و ۱۹۰ هزار کیلو انواع کامیون به ارزش ۴۸ میلیون و ۷۳۲ هزار دلار از چین وارد کشور شده است. از کامیون‌های معروف چینی می‌توان به کامیون‌های دانگ فنگ که توسط سایپا دیزل وارد بازار می‌شود و کامیون‌های هوو که ایران‌خودرو وارد‌کننده آن است اشاره کرد. پس از چین، ژاپن توانست در رتبه دوم قرار گیرد به طوری که در مدت زمان مذکور در مجموع ۷۱۵ هزار و ۴۱۰کیلو انواع کامیون و کامیونت به ارزش هفت میلیون و ۷۹۴ هزار دلار از ژاپن وارد کشور شده است، اما رتبه سوم به کشور امارات متحده اختصاص دارد.این کشور در اصل مبدا واردات خودروهای تجاری به کشور بوده و براساس آمار مذکور در نه ماه گذشته سال جاری در مجموع ۷۵۱ هزار و ۱۱۶ کیلو انواع کامیونت به ارزش هفت میلیون و ۶۳۷ هزار دلار خودرو تجاری از این کشور وارد بازار داخلی شده است هرچند از لحاظ وزن، امارات تعداد بیشتری خودرو تجاری وارد کشور کرده است، اما پایین بودن ارزش خودروهایی که از این کشور ترخیص شده موجب شده تا رتبه سوم به این کشور اختصاص یابد.

اما با نگاهی به لیست ارائه شده از سوی گمرک نبود کشور آلمان در میان وارد‌کنندگان خودروهای تجاری جلب توجه می‌کند هرچند سال گذشته این کشور در رتبه آخر واردات قرار داشت، اما در سال جاری و براساس آمار گمرک هیچ کامیونی از آلمان وارد کشور نشده است. زاوه در خصوص دلایل توقف واردات خودروهای تجاری از کشور آلمان می‌گوید: سال گذشته ایران‌خودرو دیزل تعداد محدودی کامیون و کامیونت به منظور بازاریابی از آلمان وارد کشور کرد اما با آغاز راه‌اندازی خط تولید و CKD کاری کامیون‌های آلمانی این شرکت واردات CBU را متوقف کرد که این امر در سال جاری توقف واردات از این کشور را در پی داشت.