زیان 30 میلیارد دلاری آمریکا در اثر طرح حمایت از خودروسازی

مونا مشهدی رجبی

در جریان بحران بزرگ صنعت خودروسازی در آمریکا و ورشکستگی غول‌های بزرگ خودروسازی در این کشور دولت اوباما طرح تزریق به صنعت خودروسازی و ارائه طرح‌های کمکی را ارائه داد. در آغاز، این طرح منجر به بازگشت خودروسازان آسیب‌دیده به اقتصاد شد، ولی نتوانست باعث رشد چشمگیری در بازار خودرو شود. به هر حال دولت اوباما با وجود مخالفت‌های بسیار این طرح حمایتی را ادامه داد ولی در روزهای اخیر اخبار ناخوشایندی به گوش می‌رسد که ممکن است عملکرد دولت اوباما را زیر سوال ببرد. بر طبق گزارش مشاور ارشد خزانه‌داری آمریکا اجرای این طرح با ۳۰ میلیارد دلار زیان اقتصادی همراه بوده است. در این گزارش که روز گذشته به کنگره آمریکا ارائه شد آمده است: دولت آمریکا ۳۰ میلیارد دلار از مجموع بودجه ۸۲ میلیارد دلاری حمایت از صنعت خودروسازی را از دست خواهد داد. این در حالی است که اقتصاد آمریکا در سال‌های گذشته برای تامین این بودجه و بودجه‌های کمکیدیگر اقتصاد، مجبور به دریافت وام‌های خارجی و استفاده از بودجه دولتی شد و در اثر این تزریق‌های کلان ،دولت با کسری بودجه زیادی روبه‌رو است.

آمارها نشان می‌دهد که کسری بودجه دولت آمریکا بالاترین سطح طی ۳۰ سال اخیر بوده است و اگر تزریق‌ها ادامه داشته باشد به بیش از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور می‌رسد . باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا در مصاحبه‌ای که روز گذشته انجام داد گفت: این بودجه هزاران آمریکایی را از بیکاری نجات داد و سبب حرکت چرخ‌های صنعت خودروسازی در کشور شد. ما از ابتدا می‌دانستیم این صنعت بعد از ورشکستگی توانایی قبل را ندارد و ما نمی‌‌توانیم در عرض چندین ماه و یا حتی یک تا دو سال کمک‌های خود را باز پس بگیریم ولی همین که توانستیم میلیون‌ها نفر را از بیکاری و سرگردانی نجات دهیم کافی است.

تیموتی گیتنر وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز ضمن تایید این خبر گفت: پیش از این برآورد کرده بودیم زیان اقتصادی این طرح ۴۴ میلیارد دلار باشد و در واقع خبری که ما به سنا آوردیم خبر بدی نیست بلکه خبر خوبی است. خبر ما این است که برآورد زیان ۴۴ میلیارد دلاری درست نبود و هم‌اکنون اقتصاد تنها ۳۰ میلیارد دلار زیان متحمل می‌شود.

وی ادامه داد: از زمانی که رییس‌جمهوری آمریکا طرح تزریق را در پیش گرفت با مخالفت‌های زیادی روبه‌رو شد. ما می‌دانستیم که این طرح موجب بهبود وجهه سیاسی رییس‌جمهوری در میان اعضای سنا یا دست‌اندرکاران حکومتی نمی‌‌شود ولی مساله مهم برای دولت اوباما منفعتی بود که به مردم می‌رسد و هم‌اکنون نیز ما توانستیم مانع از بدتر شدن شرایط گروه زیادی از افراد جامعه شویم.

انتشار این خبر عکس‌العمل‌های متفاوتی را در میان اعضای سنا ایجاد کرد. برخی اعلام کردند که از ابتدا زیان‌ده بودن این طرح معلوم بود و هم‌اکنون تنها گزارشی که تایید‌کننده پیش‌بینی‌ها بود، ارائه شده است. برخی اعلام کردند که حمایت از شمار زیادی از خانوارهایی که در صنعت خودروسازی کشور فعالیت می‌کنند ارزش این زیان اقتصادی را دارد ولی باید برنامه‌ای تدوین کرد تا مانع از تداوم زیان‌دهی شود و شرایط مالی و اقتصادی دولت نیز بهبود یابد. البته شمار مخالفان با طرح اوباما بیشتر از افرادی بود که به مساله با دید مثبت می‌نگریستند.

وزارت خزانه‌داری آمریکا برای حمایت از جنرال‌موتورز۵۰ میلیارد دلار به این شرکت تزریق کرده بود. البته در ازای این کمک مالی ۶۱ درصد از سهام جی‌ام را خریداری کرد و هم‌اکنون جی‌ام تنها ۷/۶ میلیارد دلار به دولت بدهکار است که بر طبق گزارش‌های رسیده قرار است بازپرداخت آن از انتهای سال ۲۰۰۹ میلادی آغاز شود. قرار است اولین قسط از بدهی جی‌ام به دولت در روز آخر دسامبر سال جاری به دولت پرداخت شود و اقساط بعدی در فواصل زمانی سه ماهه پرداخت شود . مبلغ هر قسط برابر با یک میلیارد دلار آمریکا اعلام شده است .

خزانه داری ۱۳.۵ میلیارد دلار به بدنه مالی جی‌ام یعنی GMAC تزریق کرده است و هم‌اکنون ۴/۳۵ درصد از سهام این بخش نیز به دولت آمریکا تعلق دارد.

خزانه‌داری آمریکا ۱۲ میلیارد دلار به شرکت کرایسلر تزریق کرد و قرار است شرکت فیات ایتالیا که ۲۰ درصد از سهام این شرکت را خریداری کرده است و مدیریت آن را بر عهده دارد ۶ میلیارد دلار از این مبلغ را به دولت آمریکا باز پرداخت کند. ولی تاکنون هیچ برنامه‌ای برای بازپرداخت این مبلغ از طرف فیات ارائه نشده است. از طرف دیگر دولت آمریکا مبالغ کلانی بودجه به صنعت خودروسازی تخصیص داد که این مبلغ برای بازگرداندن رونق به صنعت و تشویق مبادله خودرو بود. کمک‌های بلاعوض دولت به دارندگان خودروهای قدیمی ‌‌و تشویق آنها برای خرید خودروهای تازه از جمله طرح‌هایی بود که هزینه زیادی به دولت تحمیل کرد.

اوباما در سخنرانی خود در سنای آمریکا اعلام کرد: تزریق‌های ما گام‌های مهمی‌‌بود که باید برای مقابله با فروپاشی صنعت خودروسازی در کشور بر می‌داشتیم. اگر این حمایت‌های مالی نبود هم‌اکنون صنعت خودروسازی آمریکا از بین رفته بود و هزاران نفر به جرگه بیکاران این کشور اضافه شده بودند. در این صورت نه تنها نمی‌‌توانستیم زمینه را برای بازسازی اقتصادی فراهم کنیم بلکه شاهد وضعیتی سخت‌تر از رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ میلادی هم بودیم. وی ادامه داد این تزریق‌های کلان تنها راهی بود که می‌توانست اقتصاد آمریکا و صنعت خودروسازی ما را نجات دهد و با وجود اینکه هزینه‌های زیادی به اقتصاد تحمیل کرد ولی چاره‌ای جز انجام آن نداشتیم.