تردد چهل‌هزار کامیون فرسوده در جاده‌های کشور

مژگان میرزایی

هرچند طرح نوسازی ناوگان باری کشور در سال ۸۱ کلید خورد، اما کندی در روند اجرای آن و فراهم نبودن زیرساخت‌ها موجب شد تا تنها ۱۰درصد از برنامه نوسازی ناوگان، تاکنون محقق شود. به طوری‌که بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان راهداری کشور هم‌اکنون ۴۰هزار کامیون فرسوده با عمر بیش از ۳۵ سال در جاده‌های کشور تردد می‌کنند.

۴۰هزار کامیون با عمر بیش از ۳۵ سال در حالی هم‌اکنون در جاده‌های کشور تردد می‌کنند که معاون وزیر راه و ترابری دوشنبه گذشته طی خبری عنوان کرد که تا سال ۹۳ یعنی چهار سال و نیم دیگر سن ناوگان باری کشور به ۱۰ سال کاهش خواهد یافت.

اظهارات افندی‌زاده در خصوص رسیدن سن ناوگان به ۱۰ سال تا سال ۹۳ در شرایطی است که فراهم نبودن زیرساخت‌ها (نبود خودرو مناسب و تسهیلات بانکی برای طرح ) موجب توقف طرح نوسازی در سال‌های ۸۶ و ۸۷ شد و در سال‌جاری نیز هنوز طرح نوسازی به مرحله اجرا در نیامده است.

معاون وزیر راه در مراسم تحویل ۳۰۴ دستگاه کامیون سایپا دیزل به سازمان راهداری کشور علاوه بر وعده رسیدن سن ناوگان باری به ۱۰ سال از تدوین کلیات جدید برای نوسازی ناوگان و واگذاری اجرای این طرح به وزارت راه خبر داد که بر اساس برنامه جدید تا انتهای سال جاری نوسازی ۱۲ هزار و ۸۱۳ وسیله نقلیه عمومی ‌پیش‌بینی شده است. وعده داده شده از سوی معاون وزیر راه در حالی است که در سال‌جاری خودروسازان با کاهش شدید تولید مواجه بودند و از سوی دیگر و با گذشت ۷ ماه از سال‌جاری ثبت سفارش خودروهای وارداتی همچنان متوقف است.

تدوین کلیات جدید برای نوسازی

مشکلات به وجود آمده در طرح‌های نوسازی ناوگان باری کشور موجب شد تا در سال‌جاری کلیات جدید برای نوسازی ناوگان تدوین شود که به گفته معاون وزیر راه این کلیات مصوبه شده و به زودی به مرحله اجرا در خواهد آمد.

وی در خصوص کلیات جدید تدوین شده در این طرح می‌گوید: در کلیات جدید سه موضوع، نوسازی تمام ناوگان باری تا انتهای برنامه پنجم، ایجاد بحث شرکت محوری برای اجرای هر چه بهتر طرح و نوسازی و نوسازی ۱۲هزار و ۸۱۳ دستگاه انواع وسایل نقلیه عمومی ‌تا انتهای سال جاری پیش‌بینی شده است که برنامه‌های آن نیز تدوین و به زودی طرح آغاز خواهد شد.

وی در خصوص نوسازی ۱۲ هزار و ۸۱۳ وسیله نقلیه عمومی‌که قرار است تا انتهای سال‌جاری از رده خارج شوند می‌گوید: از مجموع ۱۲هزار و ۸۱۳ دستگاه وسیله نقلیه فرسوده، هشت‌هزار و ۸۱۳ دستگاه مربوط به کامیون، ۱۵۰۰ دستگاه اتوبوس و ۲۵۰۰ دستگاه نیز مینی‌بوس نوسازی است که این تعداد خودرو تا پایان سال باید از رده خارج و نوسازی شوند.

اظهارات معاون وزیر راه در خصوص نوسازی ۱۲هزار و ۸۱۳ کامیون در حالی است که از زمان آغاز طرح تاکنون تنها ۱۰درصد از ناوگان فرسوده نوسازی شده است.

وی در ادامه در خصوص چگونگی تدوین کلیات جدید طرح می‌گوید: در این طرح مشکلات طرح‌های قبلی به خصوص مدت کم باز پرداخت تسهیلات بررسی شد و با برطرف کردن این مشکل در طرح جدید مدت زمان بازپرداخت هفت تا ده سال پیش‌بینی شد از سوی دیگر نرخ سود نیز کاهش یافته و بر اساس طرح جدید نرخ تسهیلات به پنج تا هفت درصد خواهدرسید. وی در ادامه عنوان کرد که از این پس به جای یارانه نقدی یارانه روی مابه‌التفاوت نرخ سود به مالک پرداخت خواهد شد.

به گفته وی برای این طرح و در سال ۸۸ مقرر گردید، ده‌هزار میلیارد تومان تسهیلات بانک‌ها و ۲۳۰میلیارد هم وزارت نفت اختصاص دهد که وزارت نفت به خاطر مابه‌التفاوت سوخت باید این تسهیلات را پرداخت کند،اما مشکلات در تامین منابع موجب شد تا کارگروهی با همکاری ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت، سازمان راهداری و وزارت نفت تشکیل شود و در صورتی که این طرح عملیاتی شود و کارگروه در خصوص تخصیص اعتبار به نتایجی دست پیدا کند طرح به زودی آغاز خواهد شد.

معاون وزیر راه در ادامه در پاسخ به این پرسش که میانگین عمر ناوگان برای کشور در حال حاضر چه میزان است اظهار داشت: اجرای موفق طرح نوسازی اتوبوس‌های فرسوده در کشور موجب شد تا عمر این ناوگان در کشور کاهش یابد به طوری‌که در حال حاضر عمر ناوگان در اتوبوس‌ها به ۱۲ سال رسیده است، در خصوص مینی بوس‌ها نیز عمر ناوگان ۲۰ سال است که این امر نشان دهنده آن است که طرح‌های نوسازی این ناوگان تا کنون ناموفق بوده است. وی در ادامه افزود: هم‌اکنون ۲۴۶هزار و ۴۴۲ دستگاه کامیون با میانگین عمر ۵/۱۷ سال در جاده‌های کشور تردد دارند که عمر ۱۰۰هزار دستگاه از آنها بالای ۲۵ سال است.

افندی‌زاده در ادامه در پاسخ به این پرسش که چرا طرح نوسازی کامیون و مینی‌بوس‌های فرسوده همانند طرح نوسازی اتوبوس‌های فرسوده به خوبی اجرایی نشد اظهار داشت: در بخش اتوبوس نگاه شرکتی که در سال‌های گذشته ایجاد شده بود موجب جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این بخش و شتاب گرفتن طرح نوسازی اتوبوس‌های فرسوده شد اما در بخش مینی‌بوس‌ها و کامیون از آنجاکه ۹۵درصد مالکین این وسایل افراد حقیقی هستند موجب شد تا طرح با کندی اجرایی شود؛ چرا که سرمایه این افراد برای شرکت در طرح محدود است که این امر کندی در اجرای طرح را به همراه می‌آورد.

وی در ادامه افزود: در سال‌های گذشته برای نوسازی ناوگان باری کشور تسهیلات به صورت مقطعی و موقتی پرداخت می‌شد که این امر در نهایت منجر به توقف طرح در اواخر سال ۸۶ و سال ۸۷ شد، اما در سال جاری سعی بر آن است که تسهیلات به صورت مداوم و با برنامه‌ریزی تزریق شود که این امر موجب شتاب بخشیدن طرح خواهد شد.

از سوی دیگر و با تشکیل ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت در سال ۸۵ طرح نوسازی ناوگان باری نیز همانند خودروهای سواری به این ستاد واگذار شد، اما در سال‌جاری و به گفته افندی زاده این مسوولیت هم اکنون به سازمان راهداری سپرده شده که این سازمان نیز به شرط تامین منابع مالی مسوولیت طرح را پذیرفته است.

علاوه بر بحث تامین منابع مالی طی سال‌های گذشته عدم پایبندی خودروسازان به تحویل خودروهای جایگزین را می‌توان یکی از عمده دلایل کندی در اجرای طرح دانست به طوری‌که این امر موجب شد تا طرح نوسازی طی این سال‌ها بارها با تاخیر مواجه شود. این در حالی است که در سال‌جاری کمبود کامیون مناسب در کشور به دلیل کاهش تولید خودروسازان و توقف ثبت سفارش خودروهای تجاری وارداتی موجب شده تا تامین کامیون‌های مورد نیاز به یکی از عمده مشکلات این طرح تبدیل شود هرچند افندی‌زاده معتقد است در صورت تامین منابع مالی تامین کامیون به راحتی صورت خواهد گرفت.

معاون وزیر راه و ترابری در ادامه تامین منابع را برای موفقیت طرح نوسازی ناوگان ضروری دانست و گفت: بانک‌ها به سبب عدم بازپرداخت اقساط وام‌ها در طرح‌های گذشته، هم اکنون در مشارکت طرح نوسازی جدید تعلل می کنند که در طرح جدید روش‌هایی برای ضمانت بازپرداخت وام‌ها ایجاد شده است.

به گفته معاون وزیر راه و ترابری در بحث چگونگی تامین کامیون تولیدات خودروسازان داخلی مورد بررسی قرار گرفته و از سوی دیگر با شرکت‌های خارجی نیز مذاکراتی صورت گرفته تا به این طریق برای تامین کامیون با مشکل مواجه نشویم.

به گفته وی برای شرکت‌های خارجی این شرط مطرح شده که باید خدمات پس از فروش از سوی شرکت‌های داخلی ارائه شود که در این خصوص نیز سرمایه‌گذاران بسیاری مراجعه کرده‌اند و با توجه به رکودی که در دنیا وجود دارد این امکان به وجود می‌آید تا در تامین خودرو با مشکل مواجه نشویم.

نوسازی ناوگان را به خودروسازان بسپارید!

مدیر عامل شرکت سایپا دیزل نیز در این مراسم بااشاره به کندی در روند طرح خروج خودورهای فرسوده اظهار داشت: طرح نوسازی ناوگان باری کشور از سال ۸۱ به مرحله اجرا گذاشته شده؛ اما با گذشت نزدیک به هفت سال تاکنون تنها ۱۰درصد از ناوگان باری کشور نوسازی شده که این امر نشان‌دهنده کندی در روند اجرای طرح نوسازی ناوگان باری کشور است.

وی در ادامه بوروکراسی پیچیده در نوسازی ناوگان را از علل ناموفق بودن نوسازی در دوره‌های گذشته اعلام کرد و گفت : برای پیش رفت کار مسوولان طرح نوسازی را به خودروسازان واگذار کنند.

اظهارات ملک مبنی بر واگذاری طرح نوسازی به خودروسازان در حالی است که نبود خودرو مناسب برای طرح نوسازی را می‌توان یکی از عمده دلایل تاخیر در اجرای طرح دانست به طوری‌که تاخیر در تحویل کامیون‌های جایگزین موجب

بی‌اعتمادی مالکان کامیون‌های فرسوده شده که این امر عدم مراجعه این افراد برای نوسازی کامیون‌های فرسوده را در پی داشته از سوی دیگر در سال‌جاری کامیون سازان کشور بیشترین کاهش تولید را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کردند که این امر کاهش کامیون و افزایش قیمت این خودروها را در پی داشته است.

ملک در این خصوص می‌گوید: در گذشته این شرکت به ازای هر کامیون سه میلیون تومان تخفیف به خریداران می‌داد که به علت برخی مسائل اداری و اسقاط خودروهای فرسوده، طرح نوسازی با وقفه مواجه شد.

وی تصریح کرد: اگر همه کارها در نوسازی ناوگان به خودروسازان واگذار شود و تسهیلات نیز به خودروسازان تعلق گیرد، بوروکراسی غیرضروری و مزاحم، حذف می‌شود و مشارکت خودروسازان نیز افزایش می‌یابد.