به خودروساز فرصت دهید

قسمت اول

مژگان میرزایی - الزام به تجهیز تمام خودروهای داخلی از ابتدای برنامه پنجم توسعه (ابتدای سال ۸۹) به نصب کیسه هوا (ایربگ) در حالی هفته گذشته از سوی هیات دولت به موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ابلاغ شد، که .... با توجه به گستردگی تصادفات جاده‌ای کشور، الزام به نصب سیستم‌های‌ ایمنی اگر چه دیر هنگام بود اما قید آن برای خودروسازها غنیمت شمرده می‌شود، ‌این در حالی است که برخی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو، اجرای‌این مصوبه در مدت زمان ذکر شده و بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها در کشور را مصیبتی می‌خوانند که خودروهای گاز سوز به آن گرفتار شدند. علاوه بر‌ایربگ شنیده‌ها حکایت از آن دارد که الزام به نصب ترمز ضد قفل(ABS ) نیز طی هفته جاری ابلاغ خواهد شد که بنا به اظهار نظری، زیر ساخت‌ها برای نصب ‌این سیستم نیز در کشور فراهم نیست. دست‌اندرکاران صنعت خودرو معتقدند که اکثر خودروهای تولیدی در داخل کشور دارای پلت فرم قدیمی ‌می‌باشند که قابلیت نصب سیستم ‌ایربگ و یا ABS در آنها پیش بینی نشده که برای تجهیز‌این خودروها به سیستم‌های مذکور باید تغییرات گسترده‌ای در خودروها ‌ایجاد شود، که ‌این امر نیز نیازمند بودجه کلانی است که صرف‌ این بودجه برای برخی از خودروها به دلیل قدیمی ‌بودن پلت فرم مقرون به صرفه نیست. پیش از‌ این نیز در مصوبه گازسوز کردن تمام خودروهای داخلی که بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها به مرحله اجرا گذاشته شد بازار خودرو متشنج شد که ‌این امر نیز تعدیل طرح را در پی داشت، به طوری که در حال حاضر طرح الزام به گاز سوز کردن تمامی‌خودروها حذف شده و خودروسازان درصدی از خودروهای خود را به صورت دوگانه سوز تولید می‌کنند.

حال فراهم نبودن زیر ساخت اجرای مصوبه الزام به نصب سیستم‌های‌ ایمنی آن هم در مدت زمان کوتاه ‌این پیش‌بینی را بوجود آورده که طرح با مشکلات بسیاری مواجه شود زیرا نصب‌ ایربگ و ABS روی خودروها دارای فن‌آوری پیچیده‌ای است که اجرای آن نیازمند بررسی طولانی مدت است.

ابلاغیه هیات دولت به منظور نصب‌ ایربگ روی تمام خودروهای داخلی فرصتی دست داد تا گفت و گویی با کیوان وزیری نماینده مدیرعامل ایران‌خودرو در اخذ گواهینامه‌های استاندارد داشته باشیم که می‌خوانید:

پیش از هر چیز در خصوص پیشینه طراحی‌ایربگ در دنیا توضیحاتی دهید؟

حدود ۴۰ سال پیش طرحی به منظور افزایش‌ایمنی سرنشینان جلوی خودرو با عنوان سیستم محافظ دوم داخلی خودرو مطرح شد‌این سیستم همان ‌ایربگ نامیده می‌شود. ‌این پروژه که یک سیر تکاملی افزایش‌ایمنی خودرو است ، ۲۵ تا ۳۰ سال به طول انجامید که هدف از اجرای آن افزایش ضریب‌ایمنی داخلی خودرو‌ها بود. البته سیستم محافظ اول در داخل خودرو همان کمربند ‌ایمنی است.

با این شرایط نزدیک به ۳۰ سال از زمان نصب‌ این سیستم روی خودروها می‌گذرد؟

در اصل ۳۰ سال از زمان طراحی سیستم‌ایمنی دوم در داخل خودرو می‌گذرد که ‌این مرحله با یک توقف کوتاه مدت نیز همراه بوده، به طوری که پس از نصب‌ ایربگ به صورت آپشن روی خودروها مشخص شد که ‌این سیستم با ‌ایراداتی در کشورهای اروپایی و عمدتا آمریکایی مواجه است ، مشکل به وجود آمده ‌این بود که افراد لاغر، چاق یا کوتاه قد معمولا با ‌این سیستم در معرض آسیب قرار می‌گرفتند و ‌این امر موجب شد تا طرح نصب‌این سیستم برای برطرف کردن مشکل در مقطع زمانی کوتاه متوقف شود، به ‌این طریق طرح وارد فاز تکمیلی شد به همین ترتیب یک تیم آمریکایی، اروپایی و ژاپنی تشکیل شد تا با بررسی مجدد، مشکلات‌ این سیستم را بررسی و برطرف کند. تیم تشکیل شده به ‌این نتیجه رسیدند که ارگونومیک راننده‌، سرنشین و صندلی باید تحت تاثیر باز شدن ‌ایربگ قرار گیرد که به‌ این طریق استاندارد جدیدی تصویب شد که براساس آن استاندارد SRS به SRP برای نصب ‌ایربگ تبدیل شد.

استاندارد جدید چه تفاوتی با سیستم قبلی داشت؟

سیستم جدید‌این شرایط را ‌ایجاد می‌کرد که میزان باز شدن ‌ایربگ با توجه به ابعاد راننده صورت گیرد که ‌این امر نیز با توجه به ECU نصب شده در موتور صورت می‌گیرد و به‌این طریق مشکل به وجود آمده در ‌ایربگ اولیه برطرف شد.

این سیستم در دنیا به چه صورتی روی خودروها نصب می‌شود؟

اجرای‌این طرح در نهایت افزایش ضریب‌ایمنی را در خودروها در پی‌داشت اما ‌این پروژه ماحصل یک فرآیند ۳۰ ساله است که، یک کار علمی‌، پشتوانه آن است و با ‌این وجود هنوز‌این سیستم در دنیا اجباری نشده بلکه به عنوان آپشن نصب می‌شود و فقط در جهت افزایش کیفیت و در فضایی رقابتی مطرح شده است و در حال حاضر نیز روی خودروهای لوکس نصب می‌شود و سردمدار اجرای ‌این پروژه در اروپا شرکت ولوو است. اما نکته‌ اینجا است که با گذشت نزدیک به ۴۰ سال طراحی و تحقیق روی‌این فن آوری هنوز استفاده از آن در هیچ کشوری اجباری نیست اما در کشور ما با توجه به اجباری کردن نصب ‌این سیستم آن هم در شش ماه می‌توان گفت که در ابلاغ اجرایی شدن ‌این طرح کمی ‌شتاب‌زده عمل شده است.

به گفته شما در حال حاضر نزدیک به ۳۰ سال است که از زمان طراحی ‌ایربگ در دنیا می‌گذرد چرا خودروسازان داخلی تاکنون برای نصب این سیستم در کشور اقدامی‌نکرده اند، تا‌اینکه دولت ناچار به اجباری کردن‌این سیستم شود؟

نمی‌شود یک شبه ره صد ساله را طی کرد. صنعت خودروسازی ما تا چند سال گذشته مونتاژ کار بوده و در حال حاضر نیز در صورتی که بخواهیم یک کارگروه برای‌ ایربگ تشکیل بدهیم کارشناسان ‌این حوزه به ۱۰ نفر نیز نمی‌رسد و از سوی دیگر‌ ایربگ در دنیا تا ۱۰ سال گذشته رواج نداشته و در دهه جدید نصب آن به صورت آپشن شروع شده پس با‌این شرایط می‌توانیم بگوییم که ما دیر شروع نکردیم بلکه با رسیدن به دانش طراحی نصب‌این سیستم را آغاز کردیم.

آقای وزیری مساله‌ای که خیلی از دست‌اندرکاران خودرو آن را مطرح می‌کنند‌ این است که برای نصب ‌ایربگ روی خودروهای داخلی باید تغییرات اساسی روی خودرو صورت گیرد، منظور از‌این تغییرات اساسی چیست ؟

در کشور ما محصولاتی تولید می‌شوند که قابلیت نصب سیستم‌های ‌ایربگ و ABS روی آنها وجود دارد اما در کنار ‌این محصولات خودروهایی نیز وجود دارند که قابلیت نصب‌این سیستم روی آنها پیش‌بینی نشده که ‌این بدان معنی است که باید تغییراتی در پلت فرم‌، بدنه‌، داشبورد، فرمان و سیستم هوشمند خودرو که همان ECU است صورت گیرد، تا امکان نصب‌ ایربگ در‌این خودروها فراهم شود که ‌این بدان معنی است که باید ۵ فاز جدید طراحی روی‌ این خودروها تعبیه شود که‌ این تغییرات برای اجرا نیازمند دو پارامتر زمان و قیمت است.

شرایط برای خودروهایی که به صورت تحت لیسانس تولید می‌شوند و قابلیت نصب سیستم‌ ایربگ روی آنها وجود ندارد به چه صورتی است؟

وقتی به شرکت‌های مادر اعلام شود که نصب‌ ایربگ در کشور اجباری شده، شرکت مادر با توجه به فضای رقابتی که در دنیا وجود دارد و برای فروش محصولات خود مجوز نصب‌ این سیستم‌ها را روی محصولات خود به شرط اخذ مجوز از سوی مراکز معتبر تست اروپایی صادر می‌کند اما برای اجرای‌این طرح با وجود آنکه به نفع آنها نیز هست کمک مالی به ما نمی‌کنند.

نصب‌این سیستم چه سودی برای شرکت‌های مادر دارد؟

آنچه مسلم است محصولات‌این شرکت‌ها که به سیستم‌ ایربگ مجهز نیست با هزینه شرکت‌های داخلی به‌این سیستم مجهز می‌شود که ‌این امر در دنیا به نفع آنها تمام خواهد شد زیرا بدون هیچ هزینه‌ای پلت فرم آنها به روز می‌شود.

خودرو سازها می‌گویند اجرای‌این طرح به‌رغم‌ اینکه میزان تصادفات جاده‌ای را کاهش می‌دهد برای خودروساز هزینه سنگینی در بردارد‌این هزینه سنگین یعنی چقدر؟

اجرای‌این طرح هزینه‌ای در حدود ۱۳ تا ۲۵‌میلیارد تومان برای هر محصول در بر دارد که ‌این هزینه نیز تنها برای طراحی توسعه و صحه‌گذاری است و علاوه بر‌این باید هزینه‌های خدمات پس از فروش، تامین قطعات و تولید را نیز در نظر گرفت.

بالطبع خودروسازها‌ این هزینه را از مشتری اخذ خواهند کرد.

به طور متوسط نصب‌ ایربگ روی خودروها موجب می‌شود تا قیمت هر خودرو در حدود ۵۰۰ تا ۶۵۰هزار تومان برحسب نوع‌ایربگ و ۳۰۰ تا ۳۵۰هزار تومان بر اساس نوع ABS که نصب می‌شود افزوده شود که در مجموع می‌توان گفت به قیمت خودرو یک میلیون تا یک میلیون و ۱۰۰هزار تومان افزوده خواهد شد که ‌این هزینه هم از متقاضی دریافت می‌شود.

شما به زمان اجرای ‌این طرح اشاره کردید، در مجموع خودروسازان چه زمانی را برای اجرای آن نیاز دارند؟

برای خودروهایی که قابلیت طراحی و نصب ‌این سیستم در آن‌ها پیش بینی نشده در حدود ۱۴ الی ۲۰ ماه زمان نیاز است تا بتوان تغییرات مورد نیاز را روی‌این خودروها ‌ایجاد کرد، اما خودروهایی که‌ این قابلیت نصب سیستم ‌ایربگ روی آنها دیده شده به زمان کمتری برای اجرای طرح نیاز دارند.

پس خودروساز تنها به زمان و هزینه اعتراض دارد؟

هزینه و زمان مشکلات کلان هستند، علاوه بر‌این مشکلات دیگری نیز در اجرای‌این طرح وجود دارد که از سوی مسوولان نادیده گرفته شده، عمده مشکل چگونگی خدمات‌رسانی به ‌این خودروها است. در حال حاضر مسوولان تجهیز تمام خودروها به سیستم ‌ایربگ را اجباری کرده‌اند، هر چند اجرای ‌این قانون در نهایت موجب افزایش ضریب ‌ایمنی خودروها می‌شود اما آیا شرایط خدمات پس از فروش برای سرویس‌دهی به‌ ا‌ین خودروها مدنظر قرار گرفته یا خیر؟ از سوی دیگر و در صورت اجرای طرح بدون آمادگی، مراکز خدمات پس از فروش با مشکل خدمات رسانی به ‌این خودروها مواجه می‌شوند زیرا قطعات‌این خودروها از خارج از کشور تامین می‌شود و شرایط تامین آن در داخل کشور وجود ندارد به همین منظور و برای جلوگیری از بروز‌این مشکل باید پیش از اجرای طرح تمام ‌این پارامترها بررسی شود تا با شروع کار با مشکل مواجه نشویم. پیش از‌این نیز طرح دوگانه سوز کردن خودروها به یکباره به مرحله اجرا گذاشته شد و خودروسازان ناچار به اجرای طرح شدند، اما با بروز مشکلات تامین کیت و کپسول برای اجرای طرح و خدمات رسانی به ‌این خودروها موجب شد تا اجبار در نظر گرفته شده برای تمامی‌خودروها تعدیل شود.

پیشنهاد شما برای اجرای طرح چیست؟

اجباری کردن نصب ‌ایربگ و ABS اقدام خیلی خوبی است اما باید در کنار‌این طرح چند گام موازی نیز در نظر گرفته شود تا طرح پیش برود اجباری کردن تنها کافی نیست، خواهش من به عنوان یک کارشناس صنعت خودرو‌این است که ‌این طرح را با تامل و بررسی بیشتر اجرا کنیم برای همین از مسوولان می‌خواهیم که برای اجرای طرح به خودروسازان فرصت کافی داده شود تا طرح با بررسی بیشتر پیش برود. از سوی دیگر ما پیشنهاد می‌کنیم که ‌این طرح گام به گام اجرا شود و‌این به معنی آن است که خودروها بر اساس نوع طراحی و میزان تغییراتی که باید روی خودرو صورت گیرد به سیستم ‌ایربگ مجهز شود در‌این صورت ما می‌توانیم در ابتدا خودروهایی که قابلیت نصب را دارند به‌این سیستم مجهز کنیم و پس از آن سایر خودروها را به مرور به‌این سیستم مجهز کنیم.

علاوه بر‌ایربگ طی چند روز آینده نصب ABS روی خودروهای داخلی نیز اجباری خواهد شد در مجموع برای افزایش‌ایمنی خودروها کدام سیستم در اولویت قرار دارد؟

ABS در اصل سیستم پیش گیری از بروز سانحه است اما‌ ایربگ عوارض بعد از سانحه را کاهش می‌دهد برای همین نمی‌توان آنها را اولویت‌ بندی کرد، زیرا هر کدام از‌این سیستم‌ها به هنگام بروز سانحه از بروز عوارض بیشتر جلوگیری می‌کند.

آیا استانداردهای مورد نیاز برای نصب سیستم ‌ایربگ از سوی موسسه استاندارد تدوین شده یا خیر؟

موسسه استاندارد هنوز استانداردی برای نصب ‌ایربگ در نظر نگرفته، این در حالی است که باید پیش از اجرای طرح استانداردهای مورد نیاز از سوی کارگروه موسسه استاندارد تدوین شود که هنوز‌این اقدام از سوی موسسه استاندارد صورت نگرفته است.

‌آیا در کشور، مرکزی برای تست ‌این خودروها داریم یا خیر؟

ما در کشور مرکزی برای تست نداریم‌این تست‌ها که از مرحله طراحی تا صحه‌گذاری نهایی صورت می‌گیرد هزینه‌زا است برای همین نصب‌این سیستم‌ها در دنیا اجباری نمی‌شود، از سوی دیگر در صورت نصب نیز برای تست ناچار به ارسال‌این خودروها به خارج از کشور خواهیم بود که‌ این امر نیز هزینه مازادی را در بر خواهد داشت از سوی دیگر و در صورت نصب‌ ایربگ و ABS نیز موسسه استاندارد شرایط تست و بررسی چگونگی نصب‌این سیستم‌ها را روی خودروها را ندارد.

شرکت ‌ایران خودرو برای محصولاتی که قابلیت نصب سیستم ABS را ندارند چه برنامه‌ای در نظر گرفته است؟

ما می‌توانیم ‌این تجهیزات را نصب کنیم، به طوری که در حال حاضر نیز نصب‌ این سیستم روی سمند که از ابتدا برای آن در نظر گرفته نشده بود را آغاز کردیم به شرط آنکه دولت حمایت کند، ما شرایط نصب ABS را روی محصولاتمان به سختی داریم اما نصب‌ ایربگ روی برخی خودروها با توجه به هزینه بسیاری که دارد به صرفه نیست و ما پیشنهاد می‌دهیم که نصب سیستم‌ ایربگ و ABS را روی خودروهایی که ارزش نصب را ندارند استثناء قائل شوند.