بحران جهانی به قطعه‌‌سازان داخلی رسید

مژگان میرزایی

بر اساس آمار رسمی‌‌‌گمرک جمهوری اسلامی‌‌‌ایران صادرات قطعات منفصله جهت ساخت و مونتاژ خودرو از کشورمان، در دو ماه ابتدایی سال جاری از لحاظ وزن کاهش ۰۶/۸۰ و از لحاظ ارزش نیز کاهش ۸۱/۸۶ را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرد.

بر اساس آمار رسمی‌‌‌گمرک در دو ماه ابتدای سال جاری درمجموع ۳۲ هزار و ۳۷۶ تن قطعه به ارزش یک‌‌میلیون و ۶۳ هزار دلار از سوی خودروسازان داخلی صادر شده که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش چشمگیری داشته است .

همچنین بر اساس این آمار در دو ماه ابتدای سال گذشته قطعه‌‌سازان کشور در مجموع ۱۶۲ هزار و ۲۹۵ تن قطعات منفصله به ارزش ۱۲‌‌میلیون و ۲۹ هزار دلار به بازارهای هدف صادر کرده بودند.

آمار مذکور نشان دهنده آن است که پیش بینی کارشناسان صنعت خودرو مبنی بر تاثیر بحران جهانی بر صنعت قطعه‌‌سازی زودتر از آنچه پیش بینی می‌‌‌شد محقق شد، به طوری‌که هم اکنون قطعه‌‌سازان بزرگ جهان با مشکلات بسیاری مواجه شده اند.

از جمله دلایل تاثیر این بحران بر صنعت قطعه‌‌سازی می‌‌‌توان به کاهش تیراژ تولید خودرو که از سال گذشته میلادی و با شدت گرفتن بحران جهانی در صنعت خودروسازی دنیا به وجود آمد، اشاره کرد. کاهش تیراژ تولید خودرو موجب شد تا قطعه‌‌سازان بزرگ جهان نیز کاهش تیراژ تولید و حذف برخی سایت‌‌های تولیدی را در دستور کار خود قرار دهند تا به این طریق بتوانند از بروز بیشتر بحران جلوگیری کنند.

از سوی دیگر قطعه‌‌سازان بزرگ دنیا که هم اکنون در بازارهای اروپایی با مشکل مواجه شده‌‌اند، تغییر بازارهای صادراتی را نیز در دستور کار خود قرار داده‌‌اند به طوری‌که حضور آنها در بازارهای آسیایی بیش از پیش افزایش یافته است.

تاثیر این بحران بر صنعت قطعه‌‌سازی دنیا موجب شده تا در سال جاری قطعه‌‌سازان داخلی کشور نیز با مشکلاتی از جمله از دست دادن بازارهای صادراتی و ورود قطعات بی کیفیت چینی مواجه شوند.

از سوی دیگر طی سال‌‌های گذشته خودروسازان داخلی بنا بردستور دولت، راه اندازی سایت‌‌های تولیدی در سایر کشورها را در دستور کار خود قرار دادند به طوریکه هم اکنون خودروسازان در کشورهای سوریه، بلاروس، چین، ونزوئلا و.... سایت خودروسازی احداث کرده‌‌اند اما بروز این بحران موجب شد تا سود این سایت‌‌ها کاهش چشمگیری یابد که این امر موجب شد تا در سال جاری و بر اساس آمار رسمی‌‌‌گمرک خودروسازان قطعات منفصله را تنها به سوریه ارسال کنند و هیچ قطعه‌‌ای به سایر سایت‌‌ها ارسال نشود.

بروز این مشکل ریشه دار است

ساسان قربانی کارشناس صنعت خودرو در خصوص کاهش صادرات قطعه در سال جاری می‌‌‌گوید:مشکلات در صادرات یک مبحث کلی و ریشه‌‌ای است که در یکسال گذشته شدت بیشتری گرفته است.

به گفته قربانی، ۱۵ ماه است که سیستم بانکی کشور متوقف شده و بانکها پاسخ‌گوی مشکلات صنایع کشور نیستند که این امر موجب شده تا صنایع کشور با مشکلات بسیاری مواجه شوند.

وی در ادامه می‌‌‌گوید: عدم تامین اعتبار برای قطعه‌‌سازان داخلی در حالی صورت گرفته که هم اکنون سایر کشورها وام‌‌های کلانی را برای حفظ این صنعت اختصاص داده‌‌اند اما قطعه‌‌سازان داخلی ما با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌‌‌کنند.

وی در ادامه می‌‌‌گوید: مشکل بعدی افزایش واردات قطعه به کشور بوده به طوری‌که هم اکنون واردات قطعات با قیمت ارزان و بی کیفیت از چین به کشور افزایش چشمگیری یافته و برخی از شرکت‌‌ها نیز استفاده از این قطعات را جایگزین تولیدات داخلی کرده‌‌اند که این امر نیز به ضرر قطعه‌‌سازان داخلی بوده است.

قربانی در خصوص دلایل کاهش صادرات نیز می‌‌‌گوید: در کشور ما تولید و صنعت محور توسعه محسوب نمی‌‌‌شود و به همین دلیل نمی‌‌‌توان توقع صادرات را از آن داشت.

وی در ادامه می‌‌‌گوید: به دلیل آنکه تولید و صنعت محور توسعه محسوب نمی‌‌‌شود مشکلات آن نیز مورد بررسی قرار نمی‌‌‌گیرد، به‌طوری‌که طی چند سال گذشته بارها قطعه‌‌سازان مشکلات خود را با مسوولین مطرح کردند اما تا کنون مشکلات آنها بررسی نشده است.

وی در ادامه می‌‌‌گوید مساله بعدی تامین مواد اولیه است در حال حاضر قطعه‌‌سازان با مشکل تامین مواد اولیه مواجه هستنند و این امر موجب شده تا تیراژ آنها کاهش چشمگیری یابد که این امر نیز بر صادرات آنها تاثیر گذاشته است.

به گفته قربانی، برای صادرات باید به تکنولوژی روز مجهز بود تا بتوانیم در بازار صادراتی حضور داشته باشیم، وی معتقد است، در بازار فعلی جهان ارائه محصولات با کیفیت و تکنولوژی پایین امکان پذیر نیست و تکنولوژی بالا نیز نیازمند سرمایه گذاری کلان است که این امر خارج از توان قطعه‌‌سازان است.

وی در خصوص اینکه با این شرایط آیا سایت‌‌های تولیدی با مشکل مواجه نخواهد شد گفت:سایت‌‌هایی که خودروسازان ما در سایر کشورها راه‌اندازی کرده‌‌اند تیراژ بالایی ندارد به همین دلیل صادرات به این کشورها با مشکل مواجه نخواهدشد.

وی در ادامه می‌‌‌گوید، ممکن است سرمایه گذاری که صورت گرفته ارزش اقتصادی نداشته باشد به همین دلیل خودروسازان باید تولید در این سایت‌‌ها را بر اساس نرخ برگشت سود سنجیده و توقف یا ادامه تولید را در دستور کار خود قرار دهند. وی در ادامه می‌‌‌گوید: هر چند این سایت‌‌ها برای شرکت‌‌ها سود آور نباشد، اما این فرصت را به خودروسازان می‌‌‌دهد تا بتوانند تجربه صادراتی کسب کنند.

بروز بحران پیش‌بینی می‌‌‌شد

نجفی منش دبیر، انجمن قطعه‌‌سازان نیز در خصوص بحران به وجود آمده در صنعت قطعه‌‌سازی می‌‌‌گوید: با شدت گرفتن بحران مالی در دنیا رسیدن این بحران به صنعت قطعه‌‌سازی

پیش‌بینی می‌‌‌شد.

وی در ادامه می‌‌‌گوید: علاوه بر بحران جهانی که بر صنعت قطعه‌‌سازی جهان تاثیر گذاشته برخی عوامل داخلی نیز در بروز مشکل در صنعت قطعه‌‌سازی تاثیر گذار بوده که می‌‌‌توان به برابر نبودن نرخ ارز با تورم اشاره کرد.

به گفته وی، طی ۱۰ سال گذشته نرخ ارز در کشور افزایش ۲۵‌‌درصدی را تجربه کرده در حالی که تورم بیش از ۴۰۰‌‌درصد رشد داشته است، عدم برابری نرخ ارز موجب شده تا توان رقابتی در کشور کاهش یابد و هم اکنون واردات جایگزین صادرات شده است.

نجفی منش معتقد است: تفاوت به وجود آمده موجب شده تا در حال حاضر صادرات سودی برای تولید‌کنندگان در بر نداشته باشد از سوی دیگر در برخی مواقع خودروسازان نیز استفاده از قطعات وارداتی را به تولیدات داخلی ترجیح می‌‌‌دهند که دلیل اصلی این امر، نبود توان رقابتی با محصولات صادراتی است.

وی در پاسخ به این پرسش که برای بر طرف کردن این مشکل باید چه اقدامی‌‌‌صورت داد اظهار داشت: تولید‌کنندگان به دولت و مجلس پیشنهاد دادند تا نرخ ارز برابر با تورم و وضعیت جهانی تعیین شود تا قدرت رقابتی در کشور به وجود آید.

وی در ادامه می‌‌‌گوید:اگر بخواهیم رشد ۸درصدی در اقتصاد و ۱۲درصدی در صنعت داشته باشیم باید زیرساخت‌ها را اصلاح کنیم که تامین نیاز مالی قطعه‌سازان یکی از زیرساخت‌ها است اما این امر هنوز فراهم نشده است.

وی در خصوص سایت‌‌های خودروسازان در سایر کشورها نیز اظهار داشت: خودروسازان باید برسی کنند و تولید را در صورت آنکه ضرر ده نباشد ادامه دهند.